درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی شده در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ با افزایش ۵۳ درصدی نسبت به مصوب سال گذشته، رقم قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده است.
درآمدهای مالیاتی در لایحه ۱۴۰۴، ۵۳% و مالیات‌های مستقیم و مالیات بر کالاها و خدمات ۴۹% نسبت به مصوب سال گذشته افزایش داشته است.
به گزارش تسنیم، مالیات‌ها در ایران از پنج بند کلی تشکیل شده که در یک نگاه می‌توان آنها را به دو دسته مالیات‌های مستقیم و مالیات‌های غیرمستقیم برشمرد. مالیات‌های مستقیم خود شامل سه بند مالیات اشخاص حقوقی مالیات بر درآمدها و مالیات بر ثروت است در مقابل مالیات‌های غیرمستقیم شامل مالیات بر واردات و مالیات بر کالاها و خدمات است. از این بین سازمان امور مالیاتی کشور متولی دریافت هر سه نوع مالیات مستقیم و همچنین مالیات بر کالاها و خدمات از بین مالیات‌های غیرمستقیم است. در سمت دیگر گمرک جمهوری اسلامی ایران مسئولیت دریافت بند دیگر مالیات‌های غیرمستقیم یعنی مالیات بر واردات را دارد.
جدول زیر اجزای کلی درآمدهای مالیاتی را در بخش دوم لایحه بودجه سال 1404 در مقایسه با مقادیر سال‌های پیش نشان می‌دهد. همان طور که مشخص است مجموع درآمدهای مالیاتی برابر 2084 هزار میلیارد تومان است. از این مقدار 1820 هزار میلیارد تومان مجموع مالیات‌های مستقیم و مالیات بر کالاها و خدمات بوده و 264 هزار میلیارد تومان مربوط به مالیات بر واردات است. مجموع درآمدهای مالیاتی در این سال 53 و مجموع مالیات‌های مستقیم و مالیات بر کالاها و خدمات 49 نسبت به مصوب سال گذشته افزایش داشته‌اند.
از سوی دیگر طبق محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس رشد اسمی اقتصاد در سال 1404 برابر 34.7 پیش‌بینی می‌شود بنابراین هر دو افزایش گفته شده فراتر از این رشد است. در ادامه گزارش اجزای درآمدهای مالیاتی بیشتر مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
رشد 73 درصدی مالیات اشخاص حقوقی و 68 درصدی مالیات بردرآمد در لایحه 1404
امروز موضوع مالیات در ایران از دو منظر مهم است نخست این که با فراهم شدن منابع بیشتر دولت برای ارائه خدماتی توانمندتر خواهد شد که در غیر این صورت جایگزین نمی‌شود و دوم این که با افزایش مالیات کسری بودجه دولت کاهش یافته و عواقب اقتصادی تورم از دوش جامعه برداشته خواهد شد. قانون بودجه سند اصلی تعیین درآمدهای مالیاتی دولت در هر سال است مالیات‌ها در ایران از پنج بند کلی تشکیل شده که در یک نگاه می‌توان آنها را به دو دسته مالیات‌های مستقیم و مالیات‌های غیرمستقیم افراز کرد مالیات‌های مستقیم خود شامل سه بند مالیات اشخاص حقوقی مالیات بر درآمدها و مالیات بر ثروت است. در مقابل مالیات‌های غیرمستقیم شامل مالیات بر واردات و مالیات بر کالاها و خدمات است.
مجموع درآمدهای مالیاتی 2084 هزار میلیارد تومان قرار داده شده است. مجموع مالیات‌های مستقیم و مالیات بر کالاها و خدمات 1820 هزار میلیارد تومان است که نسبت به مصوب سال 1403، 49+درصد تغییر کرده است. این میزان از پیش‌بینی 35 درصدی رشد اسمی اقتصاد بیشتر است. همچنین سهم درآمدهای مالیاتی از مجموع منابع عمومی دولت 42% و از هزینه‌های جاری 62% است. البته در لایحه 1404، تعریف منابع دولت از سال‌های گذشته گسترده‌تر است.
درآمدهای مالیاتی شامل دو بخش کلی مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم است. مالیات‌های مستقیم شامل مالیات اشخاص حقوقی مالیات بر درآمدها و مالیات بر ثروت است. مالیات اشخاص حقوقی با 810 هزار میلیارد تومان 73+%، مالیات بر درآمدها با 319 هزار میلیارد تومان 68+% و مالیات بر ثروت با 55 هزار میلیارد تومان 36+% نسبت به مصوب سال گذشته تغییر کرده است مالیات‌های غیرمستقیم شامل مالیات بر واردات و مالیات بر کالاها و خدمات است مالیات بر واردات با 264 هزار میلیارد تومان نسبت به سال پیش کاهشی بوده است مالیات بر کالاها و خدمات با 636 هزار میلیارد تومان نسبت به سال قبل 22+% رشد داشته است.
در بخش آخر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، پیشنهادهایی برای اصلاح نظام مالیاتی مرح شده است که باید به آنها توجه شود؛ اصلاح معافیت‌های مالیاتی حرکت به سمت مالیات بر ثروت و مجموع ثروت اعمال مالیات بر مجموع درآمد و درنهایت ادغام وظایف مالیات ستانی و دریافت حق بیمه از جمله این موارد است.