یکی از مسائل واجد اهمیت در موضوع پیشگیری از وقوع جرم، نحوه استفاده از ضابطین دستگاه قضایی است.ماده15آئین دادرسی در امور کیفری بیان می کند:«ضابطین دادگستری مأمورانی هستند که تحت نظارت و تعلیمات مقام قضایی در کشف جرم و بازجویی مقدماتی و حفظ آثار و دلایل جرم و جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم و ابلاغ اوراق و اجرای تصمیمات قضایی به موجب قانون اقدام می نمایند و عبارتند از:1.نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران2.روسا و معاونین زندان نسبت به امور مربوط به زندانیان 3.مأمورین نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که به موجب قوانین خاص و در محدوده وظایف محوله ضابط دادگستری محسوب می شوند4.سایر نیروهای مسلح در مواردی که شورای عالی امنیت ملی تمام یا برخی از وظایف ضابط بودن نیروی انتظامی را به آنان محول کند5.مقامات و مأمورینی که به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محوله ضابط دادگستری محسوب می شوند.
همانطور که بیان شد طبق قانون(بند3ماده 15قانون آئین دادرسی در امور کیفری) نیروی مقاومت بسیج به عنوان یکی از این ضابطین به شمار می آید.پیشگیری از وقوع جرم امری کاملاً تخصصی است که نیاز به آگاهی های حقوقی، جامعه شناسانه، روان شناسانه و نهایتاً آموزش های انتظامی خاص دارد.با توجه به عدم آموزشهای مذکور و مکفی نبودن آموزش های حقوقی، قضایی و انتظامی در نیروهای بسیج به ویژه در مواجهه شدن با عامه مردم و احتمال ایجاد آثار زیان بار سیاسی و اجتماعی، می بایست استفاده از نیروهای بسیجی به صورت جدی با محدودیت هایی مواجه شود و حتی المقدور از نیروهای پلیس؛آن هم نه سربازان نیروی انتظامی، بلکه نیروهایی که سال ها جزو کادر رسمی نیروی انتظامی بوده و از آموزش های لازم در زمینه برخوردهای اجتماعی با مردم برخوردار باشند، بهره گرفت.البته نکات مهم مذکور مورد توجه قانون گذار بوده است؛ ماده1«قانون حمایت قضایی از بسیج»مصوب 1371/10/1 مقرر می دارد:«به نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اجازه داده می شود همانند ضابطین قوه قضاییه هنگام برخورد با جرائم مشهود در صورت عدم حضور ضابطین دیگر و یا عدم اقدام به موقع آنها و یا اعلام نیاز آنان به منظور جلوگیری از امحای آثار جرم و فرار متهم و تهیه و ارسال گزارش به مراجع قضایی اقدامات قانونی لازم را به عمل آورند». همان طور که ملاحظه می شود استفاده از نیروی مقاومت بسیج مطابق قانون مشروط به چند شرط است:1.استفاده از نیروی مقاومت بسیج به عنوان ضابط قوه قضاییه تنها در جرائم مشهود جایز است.ماده2آئین نامه اجرایی قانون حمایت قضایی از بسیج منظور از جرائم مشهود را موارد مادتین 23و23مکرر قانون آئین دادرسی کیفری و سایر قوانین موضوعه دانسته است(البته با تصویب قانون جدید مواد23و23مکرر قانون آئین دادرسی کیفری سابق قابل استناد نیست و جرم مشهود در ماده21 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب(جدید)تعریف شده است که جهت استحضار خوانندگان محترم این ماده را عیناً نقل می کنیم؛ماده 21قانون آئین دادرسی در امور کیفری:«جرم در موارد زیر مشهود محسوب می شود:1-جرمی که در مرئی و منظر ضابطین دادگستری واقع شده و یا بلافاصله مأمورین یاد شده در محل وقوع جرم حضور یافته یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند.2-در صورتی که دو نفر یا بیشتر که ناظر وقوع جرم بوده اند و یا مجنی علیه بلافاصله پس از وقوع جرم شخص معینی را مرتکب جرم معرفی نماید.3-بلافاصله پس از وقوع جرم علائم و آثار واضحه یا اسباب و دلائل جرم در تصرف متهم یافت شود یا تعلق اسباب و دلائل یادشده به متهم محرز شود.4-در صورتی که متهم بلافاصله پس از وقوع جرم قصد فرار داشته یا در حال فرار یا فوری پس از آن دستگیر شود.5-در مواردی که صاحبخانه بلافاصله پس از وقوع جرم ورود مأمورین را به خانه خود تقاضا نماید6-وقتی که متهم ولگرد باشد.»)2.استفاده از نیروی مقاومت بسیج تنها در صورتی جائز است که ضابطین دیگر مانند نیروهای انتظامی در محل حضور نداشته باشند3.استفاده از نیروی مقاومت بسیج با حضور سایر ضابطین قضایی در صورتی جایز است که دسته اخیر اقدام به موقع ننماید.4.در هر صورت استفاده از نیروی مقاومت بسیج در صورت اعلام نیاز سایر ضابطین قضایی به آنان جائز است5.نیروی مقاومت بسیج موظف است تنها از افرادی استفاده کند که آموزش های لازم را در این زمینه فراگرفته و مجوز مخصوص را از نیروی مزبور دریافت نموده باشند.نیروهای مزبور موظف اند به هنگام برخورد با متهم مجوز مخصوص خود را در صورت مطالبه ارائه دهند 6.نیروی مقاومت بسیج تنها از افرادی می تواند استفاده کند که از سلامت جسمانی و روانی برخوردار باشد7.استفاده از نیروی مقاومت بسیج با اجتماع شرایط فوق تنها به منظور جلوگیری از امحای آثار جرم و فرار متهم و تهیه و ارسال گزارش به مراجع قضایی جایز است. حاصل آن که نیروی مقاومت بسیج در پیشگیری از وقوع جرم به معنای خاص که وظیفه قوه قضائیه است،نقشی نداشته بلکه تنها در بخشی از آن که محدود به پیشگیری از امحای آثار جرم و فرار متهم و تهیه و ارسال گزارش به مراجع قضائی است،آن هم در صورت عدم حضور یا عدم اقدام به موقع سایر ضابطین قضایی و یا اعلان نیاز آنان مجاز به مداخله است.ولی با همه این تفاسیر نیروی مقاومت بسیج نیرویی پویا و کارآمد می باشد که در صورتی که موارد مذکور در آن رعایت شود می توان از پتانسیل بالقوه آن استفاده کرد و در امر پیشگیری از وقوع جرم بسیار مثمرثمر واقع گردد.