یکی از پر سر و صداترین خبرها در سال 2013 اختصاص به افشاگری ادوارد اسنودن، پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی آمریکا (ISA) داشت. او که چند سال در این آژانس کار کرده بود، دست به آشکار کردن اطلاعات ریز و درشتی زد که خوراک رسانههای جهانی گردید.
در بخشی از افشاگری وی اشاره به شنود تلفنهای بیش از صد میلیون آمریکایی شد، همچنین سخن از شنود تلفنهای رهبران کشورهای دوست آمریکا نیز به میان آمد که اوج دلخوری، مربوط به شنود تلفنی صدر اعظم آلمان خانم مرکل بود. طوری که به نظر می آمد روابط گرم دو کشور رو به سردی بگذارد. حتی رییس جمهور برزیل واکنش تندی در مقابل افشاگری اسنودن نشان داد و دیدارش را با اوباما در اجلاس لغو کرد.
در ادامه افشاگری اسنودن، پای سازمان امنیت ملی انگلیس و شنودهای آن نیز به میان آمد. اما کار به همین جا ختم نشد و معلوم شد دولت برزیل که خود از کشورهایی بود که در مقابل افشاگریها مجبور به واکنش در مقابل آمریکا شده بود نیز دست به شنود برخی از کشورهای خاورمیانه و دوست خود زده است.
به هر حال بازار رسواییها در سال گذشته داغ بود و کم کم این افشاگری نه تنها پای آمریکا، که عملکرد امنیتی بسیاری از کشورها را زیر سؤال برد. در مقابل برخی از دولتها از جمله انگلیس و آمریکا، آن را تنها راه دستیابی به نیات گروههای تروریستی از جمله القاعده تلقی کردند و تلاش کردند به آنها مشروعیت دهند.
این مشکل تا حدودی اعتبار کشورهای شنود کننده از جمله آمریکا را در عرصه بین المللی خدشه دار نمود، ولی مشکل اصلی آمریکا و شخص اوباما، قانع کردن مردم آمریکا بود. چرا که شنود این همه تلفن نمیتواند توجیه معقول و منطقی داشته باشد. آن هم در کشوری که نیروهای امنیتی و اطلاعاتی اش اقدامات خود را در راستای ایجاد امنیت و رفاه شهروندان آمریکایی اعلام کرده اند.
بعد از آغاز سال نو(2014) در نخستین سخنرانی اوباما شروع به دلجویی از مردم آمریکا نمود تا شاید از میزان عصبانیت و خشم مردم و افکار عمومی بکاهد. چه این رسوایی و افشاگری، بیش از آنکه در عرصه بین المللی موجب عدم اعتماد گردد، در داخل آمریکا و در رقابتهای حزبی بین دمکراتها و جمهوری خواهان و حزب تی پارتی میتواند موجب تضعیف میزان محبوبیت حزب دمکرات که اوباما رییس جمهور آن است گردد.
اما چطور میتوان مردم را قانع کرد که دستگاههای امنیتی مدام تلفنها و گفت و گوی مردم کوچه و بازار را شنود میکنند تا ببینند که گروهی قصد عملیات خرابکارانه و تروریستی نداشته باشند. البته رییس جمهور آمریکا تأکید کرد که بخشی از شهروندان که مظنون به وابستگی و یا گرایش به گروههای تروریستی هستند، هدف و منظور بوده اند و از شنود بسیاری از مردم صرف نظر شده و یا به طور تصادفی بخشی از مکالمات مردم، آن هم خیلی کوتاه شنود شده است.
اینکه تا چه حد اوباما قادر به جلب رضایت مردم شده باشد در نظرسنجی های آتی مشخص خواهد شد. اوبامایی که به شدت از میزان محبوبیتش کاسته شده است. البته وی تا پایان دوره ریاست جمهوری اش با چالشهای بسیاری از جمله در رابطه با مسایل خاورمیانه و حتی توافق هسته ای با کشورمان روبروست. اما این چالشها به هیچ وجه در ادامه کارش در سمت رییس جمهوری آمریکا خللی ایجاد نمیکند. آنچه اوباما و حزب دمکرات را نگران کرده است، روگردانی رأی دهندگان در انتخابات ریاست جمهوری در سال 2015 است. چرا که مردم آمریکا در زمان انتخابات، عملکرد حزب و یا رییس جمهور را ارزیابی میکنند و با رأی به رقیب، حزب و رییس جمهور هر آنچه را که خلاف میل و خواستشان است تلافی و تنبیه میکنند.
و اما در راستای دلجویی دولت اوباما از مردم آمریکا و حتی کشورهای دوست اوباما اعلام کرد که تغییرات اساسی در شیوه و نحوه کار آژانس امنیت ملی ایجاد خواهد کرد تا دیگر چنین تخلفاتی صورت نگیرد. در این رهگذر آنچه در رابطه با فعالیت نیروهای امنیتی بسیار ناخوشایند بود، ورود به حوزه های شخصی برخی از شهروندان آمریکایی بود و نگرانی بخشی از مردم آمریکا از سوء استفاده هایی است که از طرف افراد سودجو میتواند موقعیت آنان و حتی روابط خانوادگیشان را تهدید کند و به خطر اندازد.
به هر حال صرف نظر از آنچه در آمریکا رخ داد و پیامدهای داخلی و خارجی اش، این یکی از بازیهای سنتی میان آمریکاییها و روسهاست که از دیرباز و در دوران جنگ سرد میان آمریکا و شوروی سابق (روسیه) بارها و بارها تکرار شد گاهی خبر از فرار ناراضیان روسی به آمریکا می آمد و گاهی هم خبر فرار همتایان آمریکاییشان به روسیه میرسید. حتی در مقاطعی هم فرد و یا افرادی متهم به جاسوسی دوجانبه میشدند.
و اما اسنودن که در حال حاضر در روسیه اقامت گزیده است، مهره سوخته این بازی است و دیگر چون اواخر سال 2013 نمیتواند افکار عمومی و رسانه های دنیا را به خود جلب کند. اما بازیهای این دو رقیب همراه همچون گذشته ادامه مییابد و هر دو کشور در جاسوسی از یکدیگر و دیگر دولتها و کشورها، لحظه ای درنگ نخواهند کرد.
حال چه با نام مبارزه با تروریسم و یا به نام دفاع از صلح جهانی و... باشد. آنچه که برای جامعه جهانی یک تهدید است این حرکت زشت و تقبیح شده شنود و جاسوسی از مردم در هر گوشهای از دنیاست که تجاوز به حریم خصوصی مردم نیز میباشد و در برخی نقاط به ابزاری در خدمت دیکتاتوری و اختناق تبدیل شده است.