۶۵ درصد ساکنان کشور در شرایط فقر آبی شدید زندگی می‌کنند

رئیس فدراسیون آب کشور با بیان اینکه ۶۵ درصد ساکنان کشور در شرایط فقر آبی شدید زندگی می‌کنند، افزود: تا سال ۲۰۴۰ ایران سیزدهمین کشور آسیب‌پذیر از بحران آب خواهد بود.
به گزارش تابناک، امروزه آب و محدودیت‌های ناشی از آن به یکی از چالش‌های جدی در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است و بر اساس نظر متخصصان دست کم یک سوم جمعیت جهان اکنون با تنش جدی آب دست و پنجه نرم می‌کنند؛ برای نمونه در حال حاضر ایتالیایی‌ها با خشکسالی بسیار شدیدی رو به رو هستند و آن طور که «یورونیوز» گزارش داده است، اکنون ایتالیا در بدترین خشکسالی ۷۰ سال اخیر قرار دارد و دریاچه و رودخانه‌های این کشور به دنبال بارش‌های جوی ناچیز در معرض خشک شدن قرار گرفته است.
بلغارستان نیز از جمله کشورهای اروپایی است که سالانه با حجمی معادل ۱.۲ میلیارد متر مکعب ناترازی میان عرضه و تقاضای آب رو به روست و دولت این کشور برای تأمین آب کافی شهروندان به جیره‌بندی آب شرب اقدام می‌کند.
بسیاری از کشورهای دیگر جهان همانند هند، پاکستان، اسپانیا، پرتغال، فرانسه، آمریکا، مکزیک و... نیز در تابستان سال جاری با چالش‌های جدی در حوزه آب رو به رو هستند؛ به طور مثال شهر مکزیکوسیتی در تابستان سال جاری با ۳۰ درصد کمبود آب شرب رو به روست و در ایالت کالیفرنیای آمریکا نیز به دنبال خشکسالی محدودیت‌های شدیدی در حوزه کشاورزی اعمال شده است.
در ایران ما نیز شرایط منابع آب در سال‌های اخیر چندان تعریفی ندارد و روایت‌های ترسناکی در این رابطه در رسانه‌ها منتشر می‌شود.
در یکی از تازه‌ترین روایات، رضا حاج کریم رئیس فدراسیون آب ایران، در نشست هیئت نمایندگان اتاق ایران، با ارائه گزارشی در حوزه آب گفت: بر خلاف باورهای رایج فعلی کمبود آب کشور به‌راحتی قابل جبران نیست و اگر تمام پروژه‌های شیرین‌سازی آب در کشور به بهره‌برداری برسند، حجم آب تولید شده حدود ۱۰۱ میلیارد مکعب خواهد بود که جوابگوی مصرف ما نیست و حجم بسیار کوچکی از مصرف ماست.
او با بیان اینکه رتبه ایران در دنیا در زمینه منابع آب تجدیدپذیر ۶۱ است، افزود: هم در آب سطحی و هم زیرزمینی بخش کشاورزی مصرف‌کننده آب با فاصله زیاد از سایر بخش‌هاست.
حاج کریم با بیان اینکه ۶۵ درصد جمعیت ایران در حاشیه فلات مرکزی زندگی می‌کنند، گفت: تقریباً سرانه قریب به اتفاق این استان‌ها زیر ۵۰۰ مترمکعب است و این یعنی ۶۵ درصد ساکنان کشور در شرایط فقر آبی شدید زندگی می‌کنند.
او با اشاره به شاخص میزان استفاده از منابع تجدیدپذیر هم گفت: در این زمینه ۱۰۳ میلیارد مترمکعب تولید داریم که ۹۴ میلیارد مترمکعب آن یعنی ۹۰ درصد آن را مصرف می‌کنیم؛ ازاین‌رو در همه شاخص‌های حوزه آب یا بد یا در وضعیت بسیار بد قرار داریم.
حاج کریم همچنین با اشاره به روند گرم شدن کره زمین، گفت: ما در دنیا جز سه کشوری هستیم که بسیار از این امر آسیب خواهیم دید.
رئیس فدراسیون آب همچنین افزود: هر درجه افزایش دمای کره زمین منجر به افزایش تبخیر چند هزار میلیارد مکعبی آب در ایران می‌شود؛ به نحوی‌که تا سال ۲۰۴۰ ما سیزدهمین کشور از جهت آسیب‌پذیری از بحران آب خواهیم بود.
همانطور که از سخنان رئیس فدراسیون آب کشور نیز برداشت می‌شود، شرایط منابع آبی کشور به صورت کلی اصلاً مناسب نیست و در صورت استمرار روندهای نادرست، مصرف آب فعلی بدون شک در آینده کشور با مشکلات به مراتب جدی‌تری در این حوزه رو به رو خواهد شد.
دلیل اصلی این مشکل را باید افزایش شکاف و ناترازی میان عرضه و تقاضای آب عنوان کرد؛ این یعنی در حالی که تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم و دیگر عوامل میزان عرضه آب روز به روز کاهش می‌یابد، از آن سو تحت تأثیر عواملی مانند توسعه میزان تقاضای آب روند افزایشی خود را حفظ کرده این مهم به افزایش میزان ناترازی آب کشور منجر شده است؛ وضعیتی که به کاهش آب سفره‌های آب زیرزمینی و خشک شدن چشمه‌ها و رودها کمک کرده و میزان ذخایر آب سطحی کشور را نیز به شدت کاهش داده است.
متخصصان عقیده دارند با اجرای طرح‌های آبخیزداری، تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها، مدیریت میزان مصرف آب بخش کشاورزی، نوسازی و بهبود شبکه‌های آبرسانی و اجرای پروژه‌های کلان تصفیه و بازچرخانی آب، می‌توان بخش قابل توجهی از این مشکلات را حل کرد و با آمادگی بهتر به استقبال آینده‌ای رفت که پیش بینی می‌شود با محدودیت‌های آبی بیشتر همراه است.
درست مثل کاری که ژاپنی‌ها در سال ۱۹۶۰ میلادی انجام دادند و هنگامی که متوجه شدند به واسطه توسعه فعالیت‌های صنعتی و تولیدی با ناترازی میان عرضه و تقاضای آب رو به رو شده‌اند، با مجموعه اقداماتی مانند طرح‌های آبخیزداری، تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها و ایجاد محدودیت در برداشت از آب‌های زیرزمینی روند ناترازی‌ها را به سمت عرضه بهبود بخشیدند و اکنون از این کشور به عنوان یکی از نمونه‌های موفق مدیریت منابع آب در جهان یاد می‌شود.