چرا دیپلماسی فرامنطقهای؟

در دولت­های نهم و دهم بسیاری از رکوردهای دهه­های اخیر شکسته شد.

از تزریق هزاران میلیارد تومان پول به چرخه اقتصاد کشور که عواقب تورمی داشت تا سفرهای داخلی و خارجی هیأت دولت که تاکنون تنها صد سفر استانی پرهزینه و ده­ها سفر خارجی رییس دولت که 8 سفر به آمریکا و 5 سفر به آمریکای لاتین را دربر می­گیرد، می­توان نام برد.

البته بسیاری از بزرگان از فواید سفر گفته ­اند و مردم را به سفرهای سیاحتی و زیارتی تشویق و ترغیب کرده­اند. هر چند که این روزها با گرانی و تورم افسار گسیخته، کسی دیگر فیلش یاد هندوستان نمی­کند، اما برنامه­های مسافرتی دولت در هر شرایطی طبق زمان بندی انجام می­گیرد و تحت تأثیر نه گرانی، که هیچ عاملی هم قرار نمی­گیرد.

خلاصه هیأت دولت و رییس دولت خوش سفری داریم که خیلی هم به سفرهای دور و دراز علاقمند هستند. سفرهایی که واقعا معلوم نیست در راستای اهداف سیاسی، استراتژیک و اقتصادی است، یا برای رقابت در قدرت نمایی­های بین المللی است. به هر حال سفرها انجام می­گیرد و دستاوردها هم به گفته آقایان، همه مثبت و در راستای منافع ملی و درازمدت است. چرا که در کوتاه مدت، تاکنون چیزی عاید مردم و کشور نشده است.

و اما سفر به آمریکای لاتین و دیدار از کشورهای دوست ونزوئلا و نیکاراگوئه و کوبا و اکوادور، زمانی انجام شد که منطقه ما بسیار ناآرام و حتی متشنج شده است.

درست از یک ماه پیش و همزمان با سفر احمدی­نژاد به ونزوئلا، تهدیدات کشورهای غربی و آمریکا از یک سو و همکاری­های نهان و آشکار برخی کشورهای همسایه با این کشورها از سوی دیگر، منافع ملی ما را به خطر انداخته است.

گویا این تهدیدات و خصومت­ها را دولت خیلی جدی نگرفته است و کاری هم به آنچه در منطقه رخ می­دهد ندارد. از بهار عربی تا سفرهای مقامات کره و چین و ژاپن به کشورهای رقیب و همسایه تولید کننده نفت، خلاصه هیچ یک از این حرکات و سفرهای مشکوک و غیرعادی، برای دولت و شخص رییس دولت، جاذبه نداشت. همه نگرانی و جذابیت­ها گویا در سفر طولانی به آمریکای لاتین معطوف شده که با ما نزدیک به ده ساعت اختلاف ساعت دارند. علاوه بر اختلاف زمان و زبان و ایدئولوژی و ده­ها اختلاف ریز و درشت از کشور ما تا ونزوئلا و کوبا و... ده­ها کشور آسیایی، اروپایی و... وجود دارند که به نوعی آنها هم می­توانند از کشورهای دوست و شریک تجاری ما به حساب آیند، اما هیأت دولت علاقه زیادی به دیپلماسی فرا منطقه و فرا قاره­ای دارند و چه منافع دراز و طولانی مدت از این فاصله­ های دور نصیب ما خواهد شد، خدا می­داند و بس.

و اما در این سفر چند روزه احمدی­نژاد، رییس جمهور بیمار ونزوئلا که خیلی هم سرحال شده بوده را در آغوش گرفت و در مراسم آغاز سومین دوره ریاست جمهوری دانیل ارتگا رییس جمهور نیکاراگوئه هم شرکت کرد و در سفر به کوبا موفق به دیدار با فیدل افسانه­ای کوبایی­ها شد که دهه­ها بر این کشور حکومت کرد و عاقبت چند سالی است برای آنکه نشان دهد تغییری در کشورش رخ داده، حکومتش را به برادرش واگذار کرده و بعد هم سری به کشور مقروض و بدهکار اکوادور زد و از سرمایه گذاری­هایی که در این کشورها شده بود و کارخانه تولید سمند در آمریکای لاتین هم دیداری کرد و بالاخره عمر سفر کوتاه بود و به کشور عزیزمان بازگشت.

یکی از نکات حایز اهمیت در این سفر این بود که ایشان کنار دوستان آمریکای لاتین خود ابراز داشتند که دیگر آمریکای لاتین حیات خلوت آمریکا نیست، که امیدواریم همین طور باشد و مردم آن منطقه هم طعم آزادی و استقلال را بچشند و چشیده باشند و روی پای خودشان ایستاده باشند و از چاله درنیامده باشند و در چاه نیفتاده باشند و مردمانشان هم با برابری و دمکراسی بیگانه نباشند و خبری هم از بهار آمریکای لاتین در آنجا نباشد.

اما نکته نگران کننده این است که ما در منطقه خود، شاهد تحرکات سیاسی و نظامی بسیار نگران کننده هستیم و اگر نگاهی به آنچه رخ می­دهد، بیندازید، می­توان دریافت که منطقه، جولانگاه همکاری­های خصمانه و حتی حضور نامتعارف ناوگان کشورهای غربی در منطقه است. گویا حیات خلوت آمریکا از آمریکای لاتین به منطقه خاورمیانه و به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس منتقل شده است.

بنابراین دولتمردان، باید سفرهای اضطراری و همکاری و همفکری منطقه را در صدر اولویت­های کاری خود قرار می­دادند.

امروز بیش از هر زمانی، ما نیاز به فعال کردن دیپلماسی منطقه­ای خود داریم. هر چند از سوی برخی از مقامات غیردولتی، سفرهایی به ترکیه و برخی کشورهای همسایه صورت گرفت، اما در رأس فعالیت­های دیپلماتیک و برای همزیستی مسالمت آمیز، باید نبض اوضاع منطقه را در دست داشت. چرا که هم پیامدهای کوتاه مدت و هم دراز مدت آن، در زندگی و منافع ملی کشور و مردم تأثیر انکار ناپذیر دارد. بنابراین آقایان بهتر است توان و دیپلماسی دولت را در منطقه بحران زده خودمان هزینه کنند تا از افتخارات و توانمندی­های کشورمان از راه دیپلماتیک، دفاع و پاسداری کنند و یادشان باشد که هزار دوست کم است و یک دشمن بسیار...!