در مسائل اجتماعی و سیاسی بهترین برنامه ریزی این است که مردم (یا جمعی از مردم) را به «تحریک و مقابله» سوق نداده و به «مشارکت جمعی» فرا بخوانیم.
برنامه ریزی در حوزه سیاسی و اجتماعی با حوزه اقتصادی و فرهنگی متفاوت است چرا که اگر دست اندرکاران، بلد نباشند استادانه و ماهرانه برنامه‌ریزی کنند نه فقط حوزه سیاسی و اجتماعی بلکه حتی حوزه های اقتصادی- فرهنگی و ورزشی نیز سیاسی خواهند کرد و سپس برای مهار کردن آثار منفی آن، باید هزینه های زیادی پرداخت شود در آخر هم معلوم نیست که عملیات مهار، نتیجه بخش باشد یا خیر.
بهرحال هنر و کارآمدی افراد برنامه ریز در حوزه سیاسی و اجتماعی از این دو نکته قابل استنباط است:
اول: وادار نکردن مردم به تحریک و مقابله
دوم: وارد کردن آنها در مشارکت جمعی
یکی از مسائل عادی که قبلاً کمتر کسی به آن توجه داشت و چند سالی است که به صورت یک مساله جدی سیاسی مطرح می شود تجمع عده ای در سالروز تولد کورش در آرامگاه اوست. بسیاری از کسانی که امروز با علاقه و ولع خاص، خود را در این روز به آرامگاه کورش می رسانند قبلاً هم می دانستند که چنین آرامگاهی وجود دارد و نام کورش هم شنیده بودند ولی هیچگاه در چنین روزی به تجمع در آن نقطه مبادرت نمی‌کردند. سوالی که به ذهن متبادر می شود اینکه چرا در چند سال اخیر این مساله رخ داده و تحرکاتی انجام می‌گیرد؟
شاید یکی ازاین دلایل به همان «تحریک و مقابله» مربوط شود. اگر حساسیت روی این موضوع صورت نمی‌گرفت و حتی توسط مسئولان محلی، برنامه بزرگداشت ویژه ای با حضور هنرمندان مختلف در آنجا اجرا می شد، زمینه برای چنین تحریک و مقابله ای به وجود نمی آمد.
در حدیث داریم که «الانسان حریص بمامُنِع (علی ما مُنِع) یعنی انسان به آنچه نهی و منع می شود حریص تر و مشتاق تر می شود. این حدیث هم نکات جالب روانشناسی در خود دارد و هم خط مشی سیاسی به سیاستمداران می‌دهد. کاش از این آموزش‌ها استفاده می‌شد.
زمان ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ایشان به شیراز آمدند و در سخنرانی خود گفتند که علامه طباطبایی در تفسیر قرآن (المیزان) می گوید: ذوالقرنین که قرآن از او به نیکی یاد می‌کند یک احتمال آن این است که کورش
باشد.
حال اگر بر مبنای همین احتمال، مسئولان ما هر سال مراسم بزرگداشتی برای کورش اجرا می کردند هم جنبه دینی آن به خوبی مطرح می گردید و هم به جنبه ملی آن به دور از احساسات و تحریک، نظر افکنده می‌شد و مردم در یک مشارکت جمعی با مسئولان به نحو احسن و بدون نگرانی آن را برگزار می‌کردند. امید است برنامه‌ریزان و مدیران درهمه امور ژرف نگر باشند.