خانه ویژه (مصاحبه /گزارش) • یکشنبه 20 مهر 1393 ، 21 : 0 • کد خبر : 6375 از 0 نفر 0 دکتر مریدی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس: مرزهای فرهنگی و گویش وری، باید جایگزین مرزهای شهری و سیاسی شود * اگر بناست هویتمان پایدار بماند، لاجرم باید خرده فرهنگ ها را تقویت کنیم مصاحبه اختصاصی / گفتگو: وحید جعفری زاده - چگونه طرح ده روزه شدن "هفته فرهنگ" درذهن شما و همکارانتان نقش بست؟ من از دیرباز و از زمانی که به عنوان یک پژوهشگر حوزه فرهنگ مشغول فعالیت بودم، به دنبال این بودم که چگونه می توان کاری کرد که فرهنگ نه تنها باری بر دوش اقتصاد نباشد، بلکه باری را از دوش آن بردارد؟ در آن زمان تئوری های اقتصاد هنر مطرح بود اما برای عملیاتی کردن آن نیاز به ایجاد یک فضای نوین داشتیم؛ لذا شاخصه های اینکه چگونه بتوانیم اقتصاد فرهنگ را پویا کنیم، مورد بررسی قرار دادیم. در این بررسی ها به دنبال آن بودیم که استان فارس چگونه می تواند از این وضعیت اقتصادی فاصله بگیرد و دوران گذار راطی کند؛ با توجه به اینکه اقتصاد فارس از دیرباز بر کشاورزی و دامپروری استوار بوده، امّا در سالهای اخیر بحران آب باعث شده امید اینکه بتوانیم در عرصه کشاورزی، مانند دهه های گذشته موفقیت های چشمگیری را کسب کنیم، به مرور کمتر شده است، از طرفی در حوزه صنعت هم وضعیت به همین منوال است و استان توان رقابت شایسته را ندارد، امّا فارس در حوزه گردشگری پتانسیل های زیادی دارد. از طرفی همیشه در استان نگاه ها در حوزه گردشگری معطوف به گردشگری تاریخی بوده است، حال آنکه در دهه های گذشته، این حوزه آن چیزی که شایسته بوده است را هرچه توانسته انجام داده و بیشتر از این نمی تواند به اقتصاد کمک کند؛ درحوزه اکوتوریسم هم وجود رقبای بسیار موثر در شمال و سایر نقاط کشور، عرصه رقابت را برای استان تنگ کرده است. امّا در استان شاخصه هایی در حوزه فرهنگ وجود دارد که ما باید می توانستیم از این پتانسیل ها در حوزه گردشگری فرهنگی استفاه کنیم. درهمین راستا، یاد روز حافظ بهانه ای شد تا دهه فرهنگ شکل بگیرد. البته این فقط برای زادروز حافظ نیست و بهانه های گوناگون می تواند دهه های گوناگون را رقم بزند؛ به طور مثال برای ایام دهه محرم می توانیم برنامه های مشابه امّا متناسب را طرح ریزی و اجرا کنیم. ما باید دهه های گوناگون را پرورش دهیم تا بتوانیم آرام آرام فضایی را ایجاد کنیم که گردشگر به سمت فارس و شیراز گسیل شود. این شدنی است فقط باید اندکی در این زمینه با متانت و صبوری، اجازه داده شود تا هنرمندان و فرهنگوران در این عرصه ها حضور پیدا کنند و با عرض اندام در حوزه های تخصصی شان کمک کننده به اقتصاد باشند و نیز در یک چارچوب عقلانی و شایسته بتوانند پیش برنده اقتصاد و فرهنگ در کنار هم باشند. - استراتژی تولید ثروت در حوزه فرهنگ چگونه می تواند در بلند مدّت موثر واقع شود؟ ما در حوزه تعاملات فرهنگ و بین الملل هیچ گاه تلاش نکرده ایم تا این فضا را ایجاد کنیم. دنیای امروز نیازمند تعاملات فرهنگی است. قطعاً مرزهای فرهنگی می تواند جایگزین مرزهای جغرافیایی شود و با این نوع نگرش و حضور هنرمندان گوناگون ما در سایر کشورها، هم می توان شاهد پویا شدن حوزه اقتصاد بود و هم شاهد مستقل شدن هنرمند؛ از طرفی این تعاملات می تواند نشان دهنده و عرضه کننده هویت ملی و اسلامی ما نیز باشد. - آیا همزمان با این دهه های فرهنگی، در شهرستان ها و سایر نقاط استان هم برنامه های مشابهی متناسب با پتانسیل های آن نقاط در نظر گرفته اید؟ به نظر من یک آفت و آسیب که تا به امروز با آن روبرو بوده ایم، فضای جشنواره زدگی بوده است. جشنواره هایی که به بهانه های گوناگون و صرفاً به واسطه ی یک کار اداری و کلیشه ای انجام شده و بعضاً روح هم نداشته و متناسب با فضا هم نبوده است؛ اینگونه جشنواره ها شاید نمی توانسته شور و شعفی هم ایجاد کند و بازخوردی در میان مردم داشته باشد، بنابراین فقط هزینه هایی را به دوش دولت تحمیل می کرده است. در گذشته مرکز استان تصمیم گرفته که این جشنواره ها را به شهرستانها انتقال دهد که این هم به نظر من خطاست. به عقیده من، ما می توانیم جشن ها و جشنواره های فرهنگی را با رویکردهای دیگری داشته باشیم. ما بایستی استانمان که اقلیمش موجب بوجود آمدن تنوع فرهنگی بسیاری شده را سرمایه قرار دهیم و دسته بندی هایمان رابه جای مرزهای جغرافیایی و سیاسی بر مبنای مرزهای فرهنگی و گویش وری تعریف کنیم تا این مرزهای فرهنگی و گویش وری، این مکان را داشته باشند که بتوانند آیین ها، مناسک، باورها و فولکلور خودشان را به منصه بگذارند. قطعاً اگر بناست هویتمان پایدار بماند،لاجرم باید ریشه های آن را که همان خرده فرهنگ هاست تقویت کنیم. - باتوجه به اینکه هر ایده و طرح جدیدی باید در مراحل اجرا، مرحله به مرحله ارزیابی و نقاط ضعف و قوت آن مشخص شود، تا اینجا محاسن و معایب آن را چگونه ارزیابی می کنید؟ طبیعی است که هیچ کاری بدون نقص نیست. ما برگه های ارزشیابی را تهیه و توزیع کرده ایم که این ارزشیابی ها مبنای علمی داشته و پس از جمع آوری مورد تحلیل های دستی و رایانه ای قرار خواهد گرفت. علاوه بر این نگاه آسیب شناختانه را صبح روز بعد از هر اجرا مورد بحث و بررسی قرار می دهیم؛ امّا اعتقادمان بر این است که باید این دهه به عنوان تجربه ی اول ما سپری شود و آنگاه یک آسیب شناسی جدی با حضور منتقدین و رسانه ها داشته باشیم تا بتوانیم موجبات شکوفایی کارها و برنامه های بعدی را فراهم کنیم. - با توجه به فاصله زمانی کوتاهی که بین تصمیم گیری وآغاز اجرای برنامه های دهه وجود داشت، کم بودن میزان تبلیغات و فراهم کردن مقدمات تا چه میزان در خروجی کار اثر گذار بود؟ واقعیت امر این است که ما مصمم بودیم این اتفاق مبارک شکل بگیرد. در حقیقت هماهنگی هایی که باید با مجموعه های مختلف قبل از شروع کار انجام می شد زمان بر بود و این باعث شد که ما زمانی حدود 48 ساعت فرصت داشته باشیم. البته این کمبود وقت نه در حوزه فکر و برنامه ریزی، بلکه در حوزه تبلیغات و اجرا کار ما را سخت کرد ولی امیدواریم از دوره های بعد، نه تنها برای کل کشور بلکه برای کل دنیا، رویدادهای فرهنگی ما تعریف شود تا بتوانیم در زمانبندی های خاص، گردشگری رویدادهای فرهنگی و هنری را داشته باشیم. - پیش بینی می کنید اهدافی که در ابتدای کار توسط شما و همکارانتان ترسیم شد، درپایان کار تا چه میزان محقق شود؟ البته در حوزه فرهنگ نمی توان انتظار برداشت سریع داشت، اما شرایط رصد شده و استقبال روزانه 20 هزار نفری از این گذر، آن هم در وسط هفته نشان دهنده بازخورد ارزشمند و عطش مردم هنرپرور ما در حوزه فرهنگ و هنر است. - محل استقرار غرفه ها تاحدودی، از انظار مردم پنهان است درحالی که در گذشته جلوی اداره کل ارشاد یا حافظیه برگزار می شد و مردم به وضوح آن را می دیدند و استقبال می کردند، چرا این بار غرفه ها به مکان پنهان تری انتقال یافت؟ در گذشته، کل برنامه های اجرایی منحصر به برپایی همین غرفه ها و نمایشگاه می شد امّا در گذر هنر، دغدغه این بود که هنرمندان ما کجا عرض اندام کنند. بنابراین گذر را برای هنرمندان درنظر گرفتیم چرا که نمی خواستیم گذر به بازار تبدیل شود تا شأن و شایستگی هنر مندان حفظ گردد. از طرفی ما فکر نمی کردیم نمایشگاه به وسعت فعلی برسد و استقبال به این صورت چشمگیر باشد به طوری که ما بخشی از غرفه ها را بعداً اضافه کردیم امّا ان شاءالله در دوره های بعد مشکلات را مرتفع خواهیم کرد. - و کلام آخر... از لطف و مهربانیتان سپاسگزارم و امیدوارم روزنامه طلوع، طلوعی باشد بر فرهنگ و ادبیات این شهر عزیز.