حتما بارها درباره نقش و اهمیت همسایه در زندگی شهروندان، خوانده و شنیده اید. بسیاری سخنان بزرگان را در مورد حرمت و احترام به همسایه، آویزه گوش کرده اند.
همسایه، فرد و یا کشوری است که میتواند موجب قوت قلب و قدرت و یا برعکس، موجب ناراحتی و اذیت و آزار ما گردد.
کم نیست مواردی که ناسازگاری میان همسایگان، منجر به نزاع و کشمکش گردیده است. همسایهای که در محیط کار و یا زندگی شما نقش بازی میکند، در سطح گسترده و کلان میتواند تأثیرگذارتر باشد.
شاید برخی، تجربه تلخ زندگی و کار با یک همسایه بد و غیرمسئول و ناسازگار را داشته باشند که گاهی باعث جابجایی گردیده است. اما در سطح کلان و آنجایی که پای سرزمین و کشور به میان آید، دیگر امکان جابجایی وجود ندارد و کار به جنگ و نزاع و بگو مگو میکشد.
تجربه تلخ و ناگوار درگیری کشورها با همسایگان که با تلفات مالی و جانی بسیار هم همراه بوده است، گوشهای از تاریخ ملتهاست. هر چند که قضاوت درباره جنگها و قتل و کشتار و پیامدهای غیر انسانی و... آنها، کار سخت و گاه غیرممکنی به نظر میرسد، اما بعضا موارد بسیار پیش پا افتاده و به قول معروف قابل حل و فصل، باعث و بانی جنگهای مرگبار و دردناک گردیده است.
از آنجایی که کشور ما در منطقهای قرار دارد که به نوعی میتوان گفت از نظر فرهنگ و جمعیتی با همسایگان، بسیار متفاوت میباشد، همین امر باعث شده است که در طول تاریخ، همسایگانمان گهگاه بانی و باعث درگیری و جنگ و نزاع گردند که تلفات انسانی و زیانهای مالی سنگینی هم بر ملت ما تحمیل شده است که آخرین مورد از این تجاوزات و درگیریها، جنگ هشت ساله عراق علیه ایران بوده است. جنگی که از سال 1359 آغاز شد و در سال 1367 به پایان رسید.
هر چند بیش از دو دهه از پایان جنگ ایران و عراق که یکی از خونینترین جنگهای جهان قلمداد گردید، میگذرد، اما تا امروز بسیاری از اختلافات چه مرزی و چه حقوقی فی مابین بر جای مانده است.
با سرنگونی حکومت صدام حسین توسط آمریکا، عملا رابطه ایران با عراق وارد مرحله جدیدی شد و دو طرف تاکنون علاقهای به پیگیری مطالبات و رفع اختلافات موجود، نشان ندادهاند. در حالی که تفاهم و توافق نامهای رسمی به امضا نرسیده است، ایران و عراق به بهبود روابط اقدام کردهاند، صادرات کالا و سفرهای زیارتی و سیاحتی به اوج خود رسیده که در این میان، عشق و علاقه مردم ایران به زیارت عتبات عالیات، سهم ایران را در این نزدیکی بیشتر کرده است.
اما طی این سالها، مشکلات تازهای هم پدید آمده است و یکی از این مشکلات که بسیار آزار دهنده و حتی نگران کننده است، آلوده شدن فضای بخش عمدهای از کشور ماست. طوری که ادامه چنین روندی، علاوه بر آنکه بر سلامت هموطنان تأثیر سوء دارد، تأثیرات منفی روی کارکرد فعالیت مردم مناطق درگیر نیز گذاشته است.
از آنجایی که طی 3 دهه اخیر و از بعد از آغاز جنگها، چه جنگ ایران و عراق و چه جنگهای کویت و آمریکا، بر میزان این آلودگی هم افزوده گردیده است، مسئولیت و وظیفه عراق را در پاسخگویی به این شرایط جوی آلوده و نامناسب، بیشتر و بیشتر میکند.
متأسفانه این آلودگی ناشی از گرد و غبار، علاوه بر آنکه استانهای غربی و جنوب غربی را دربر میگیرد، گاه بیش از 16 استان و حتی پایتخت را تحت تأثیر خود قرار میدهد. یعنی میتوان گفت بیش از نیمی از خاک کشور ما را آلوده میکند.
معضل و مشکلی که گاه موجب تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی و حتی کارخانهها هم میگردد.
متأسفانه این گرد و غبار که از بخش غربی عراق (مرز با سوریه) و قسمت شمالی عراق (مرز با ترکیه) با مناطق بیابانی و خشک عراق درهم آمیخته میشود، علاوه بر آنکه مناطق شرقی عراق (مرزهای غربی ایران) را دربر میگیرد، سالهاست که مهمان ناخوانده خاک ایران شده است.
ادامه این روند به هیچ وجه دیگر قابل تحمل نیست. چرا که علاوه بر زیانهای زیست محیطی و کند کردن فعالیتهای روزمره مردم، جان شهروندان مناطق آلوده و گرفتار را نیز تهدید میکند. بروز انواع و اقسام بیماریهای تنفسی و گوارشی و مسمومیتها و ایجاد حساسیتها، بخشی از عوارض این گرد و غبار و آلودگی هواست که مردم با آن دست و پنجه نرم میکنند.
متأسفانه توجه و برخورد دولت با این موضوع که اثرات مخرب آن، کم از جنگ عراق علیه ایران نیست، تاکنون به نتیجه مطلوب و شایستهای نرسیده است.
گهگاه مسئولین و مقامات از حل موضوع میگویند، اما آنچه مردم میبینند، آلودگی و گرد و غبار بیشتر و غلیظتر است. یقینا دولت ایران، ابزارهای لازم جهت وادار کردن عراقیها به کنترل اوضاع و مسئولیت پذیری بیشتر را در اختیار دارند. برای نمونه، ایران علاوه بر صادرات کالا و خدمات به عراق، بخش قابل توجهی از برق مورد نیاز عراق را تأمین میکند و مبالغ هنگفتی نیز دولت عراق بابت واردات برق به دولت و مردم ایران بدهکار است. بنابراین یکی از ابزارهایی که میتواند برای کاهش و از میان بردن این آلودگی کارساز گردد، استفاده از برق و دیگر خدمات ارسالی به عراق است.
به راستی اگر امروز که دولت ایران روابط نزدیکی با دولت عراق (نوری المالکی) دارد، نتواند به حل و فصل مشکلات و اختلافات فی مابین بپردازد، چه تضمینی وجود دارد که در آینده، چنین شرایطی فراهم گردد؟
میزان و شدت آلودگی هوای هفته قبل و روز مذاکرات ایران و گروه 1+5 به حدی بود که به شک و تردیدها پیرامون برگزاری اجلاس در بغداد هم دامن زد.
بنابراین دولت باید هر چه سریعتر، این همسایه غیرقابل اعتماد را وادار کند که نسبت به سلامت مردم، احساس مسئولیت نماید. چرا که فردا خیلی دیر است، چون عراق از ثبات سیاسی برخوردار نیست.