جنبش عدم تعهد در سال 1961 ميلادي 1340 شمسي) در اوج جنگ سرد و فضاي دوقطبي بين غرب و شرق با هدف وحدت ميان كشورهاي غير وابسته تشكيل و اولين اجلاس آن در سال 1955 در شهر باندونگ اندونزي انجام شد. جمهوري اسلامي ايران در سال 1979 پس از پبروزي انقلاب اسلامي به عضويت اين جنبش درآمد و توانست در اجلاس سران 1979 در هاوانا حضور پيدا كند و پس از آن، در همه نشست‌هاي مختلف اين جنبش حضور داشته است .
از نقاط عطف همكاري هاي ميان ايران و جنبش عدم تعهد در عرصه ي بين المللي مي توان از حمايت اين جنبش از برنامه هاي صلح آميز هسته اي كشورمان، در سالهاي اخير و در پي طرح موضوع فعاليت هاي هسته اي ايران در شوراي حكام آژانس انرژي اتمي و متعاقب آن در شوراي امنيت سازمان ملل متحد، اشاره نمود كه نتيجه آن بيانيه تروئيكاي جنبش عدم تعهد و بيانيه هاي متعدد گروه عدم تعهد در آژانس بين المللي انرژي اتمي در حمايت از فعاليت هاي هسته اي ايران بود. همچنين در اجلاس وزراي خارجه دفتر هماهنگي جنبش عدم تعهد در پوتراجايا مالزي (خرداد 1385 براي نخستين بار بيانيه جداگانه جنبش عدم تعهد در خصوص فعاليت هاي هسته اي كشورمان صادر شد و سه ماه بعد ( شهريور ماه 1385 ) مشابه اين بيانيه در چهاردهمين اجلاس سران جنبش عدم تعهد در هاوانا به تصويب رسيد. جمهوري اسلامي ايران اميدوار است با ارتقاي جايگاه اجلاس غير متعهدها در عرصه بين المللي باعث اصلاح نظام حاكم كنوني جهاني شده و شاهد ايجاد نظم نوين جهاني بر پايه عدالت خواهي و رعايت حقوق كليه ملت ها باشد.اين در حالي است كه برگزاري شانزدهمين اجلاس سران غير متعهدها در تهران به فرصتي براي كشورمان تبديل شده است. به گفته كارشناسان ، برگزاري اين اجلاس در تهران در اين برهه از زمان كه منطقه خاورميانه و شمال آفريقا با بيداري اسلامي روبرو شده و با توجه به رويدادهايي همچون جنبش وال استريت در آمريكا و اعتراضات مردمي در مناطق مختلف اروپا ، از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. جنبش غير متعهدها داراي ظرفيت فراواني در عرصه بين المللي است ، هرچند اعضاي جنبش عدم تعهد تاكنون گام هاي ارزنده اي در اين زمينه برداشته اند، اما ظرفيت هاي نهفته در اين جنبش بسيار بيش از عملكرد فعلي آن است. با توجه به توانمندي هايي كه جنبش غيرمتعهدها دارد قادر است نقش موثري در صلح جهاني و جلوگيري از تروريسم دولتي و غيردولتي عليه مظلومان ايفا كند. در اين راستا رهبر معظم انقلاب نيز كه خود زماني به عنوان رئيس‌جمهوري ايران در اين جنبش حضور داشتند، در دوره‌هاي مختلفي بر اهميت و نقش اين جنبش تأكيد كرده‌اند. معظم له در ارديبهشت‌ماه سال1384 در ديدار با نخست وزير مالزي كه رياست سازمان كنفرانس اسلامي و همچنين جنبش عدم تعهد را در آن دوران بر عهده داشت، تنها راه مقابله مسلمانان با سياست‌هاي زورگويانه قدرت‌هاي بين‌المللي را، قوي شدن و اتحاد دانستند و با اشاره به نقش جنبش عدم تعهد برغم تغييرات شرايط دنيا نسبت به آغاز كار اين جنبش و جايگاه 60 درصدي جنبش عدم تعهد در مجمع عمومي سازمان ملل متحد خاطرنشان كردند: در شرايطي كه قدرت‌هاي بزرگ از جمله آمريكا قصد تغييرات در سازمان ملل به نفع خود را دارند، يكي از وظايف مهم كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد ايفاي نقش براي مقابله با اين موضوع است. مقام معظم رهبري با قدرداني از موضع خوب مالزي و جنبش عدم تعهد در خصوص فعاليت‌هاي هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران تأكيد كردند: ما بطور اصولي با توليد سلاح هسته‌اي مخالفيم اما مسئله اصلي آمريكا و برخي كشورهاي غربي با ايران اين است كه آنها نمي‌خواهند دانش پيشرفته هسته‌اي از انحصارشان خارج شود و اين رشته مهم دانايي و توانايي در اختيار كشورهاي ديگر قرار گيرد .
با نگاهي به 15 اجلاس قبلي جنبش عدم تعهد مي توان دريافت كه هر كدام از كشورهاي ميزبان و شهر برگزار شده در آن از نظر بين المللي چه وجهه اي داشتهاند :
گردهمايي نخست - بلگراد، 1-6 سپتامبر، 1961
گردهمايي دوم - قاهره، 5-10 اكتبر، 1964
گردهمايي سوم - لوزاكا، 8-10 سپتامبر، 1970
گردهمايي چهارم - الجزيره، 5-9 سپتامبر، 1973
گردهمايي پنجم - كلمبو، 16-19 اوت، 1976
گردهمايي ششم - هاوانا، 3-9 سپتامبر، 1979
گردهمايي هفتم - دهلي نو، 7-12 مارس، 1983
گردهمايي هشتم - حراره، 1-6 سپتامبر، 1986
گردهمايي نهم - بلگراد، 4-7 سپتامبر، 1989
گردهمايي دهم - جاكارتا، 1-7 سپتامبر، 1992
گردهمايي يازدهم - كارتاگينا، 18-20 اكتبر، 1995
گردهمايي دوازدهم - دوربان، 2-3 سپتامبر، 1998
گردهمايي سيزدهم - كوالالامپور، 20-25 فوريه، 2003
گردهمايي چهاردهم - هاوانا، 15-16 سپتامبر، 2006
گردهمايي پانزدهم - شرم الشيخ مصر 16-11 جولاي، 2009
كوبا و مصر هر كدام دو بار ميزبان اجلاس بوده اند و اجلاس قبلي در شرم الشيخ مصر برگزار شد و اكنون مصر آمادگي خود را براي تحويل دبيرخانه جنبش به ايران اعلام داشته است. برگزاري اجلاس جنبش غيرمتعهدها در تهران مي تواند زمينه هاي مناسبي براي بازيابي مجدد جنبش و تامل بيشتر اعضا در وظايف شان در قبال رويدادهاي جهاني و بخصوص مقابله با زياده خواهي هاي رژيم سلطه و تروريسم جهاني به سركردگي صهيونيزم جهاني و ابر سرمايه داري جهاني فراهم آورد. پايان دادن به دوران استعمار و مخالفت با سلطه قدرت‌هاي بزرگ و استيفاي حقوق از دست رفته كشورها از اهداف مهم جنبش غير متعهدها به عنوان يك نهاد مهم بين‌المللي و تأثيرگذار بر روند تحولات جهان است .
شانزدهمين اجلاس سران جنبش عدم تعهد در حالي قرار است از 5 تا 10 شهريور در تهران برگزار شود كه برخي كشورهاي غربي و در راس آنها آمريكا به طور مستمر، انزواي جمهوري اسلامي ايران را در صحنه بين المللي تبليغ مي كنند، كه از اين لحاظ نيز اين اجلاس رويدادي بزرگ و حائز اهميت سياسي براي كشورمان بشمار مي رود. لازم به ذكر است كه سران كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد هر سه سال يكبار در اجلاسي با همين نام گرد هم مي‌آيند. جنبش غيرمتعهدها هم اكنون 120 عضو اصلي دارد .
جمهوري اسلامي ايران در اين نشست براي دوره اي سه ساله، رياست آن را بر عهده خواهدگرفت .