مدتهاست که منطقه خاورمیانه، خبرسازترین نقطه دنیاست. طوری که لحظه ای نیست که رویدادی مخابره نشود. در هر نقطه ای از این منطقه، عده ای تحت عنوانی به خاک و خون کشیده میشوند. اوج اتفاقات ناگوار، هم اکنون در سوریه است. سوریه ای که آمریکا قصد حمله و تنبیه آن و در مقابل روسیه قصد دفاع از آن را دارد.
آخرین خبرها حاکی است که کنگره آمریکا، موضوع حمله به این کشور (سوریه) را بررسی کرده است، چرا که در این مقطع رییس جمهور دمکرات آمریکا (اوباما) گفته است که اقدام نظامی را با همکاری، همراهی و موافقت کنگره انجام خواهد داد. از آن طرف روسیه گفته است که اگر آمریکا به متحدش سوریه حمله کند، آنها نیز اقدام به فروش موشکهای اس 300 خواهند کرد. سلاحی دفاعی که آخرین نوع از سلاحهای پدافند هوایی و موشکی روسیه به شمار می آید.
و اما روسها در روزهای پنجشنبه و جمعه 14 و 15 شهریور ماه، میزبان گروه 20 در سن پترزبورگ نیز بودند. در این اجلاس دو روزه که ترکیبی از قدرتهای صنعتی و نوظهور بود و با حضور بان کی مون برگزار گردید، هر دو قدرت جهانی آمریکا و روسیه سعی کردند کشورهایی را همسو و همراه خود سازند. دیداری از پیش تعیین شده مابین پوتین و اوباما هم برنامه ریزی نشد، چرا که علاوه بر بحران سوریه، آمریکایی ها در مورد پناهندگی ادوارد اسنودن نیز با روسها مشکل داشتند.
به هر حال روسها بر مخالفت خود در این اجلاس تأکید کردند و آمریکاییها از عزم خود برای دفاع از حقوق بشر و مردم سوریه گفتند. اما این کشمکشها میان آمریکا و روسیه در حالی ادامه داشته است که آتش جنگ همچنان زبانه میکشد و براساس برآورد سازمان ملل، تاکنون 2 میلیون آواره خارجی و 5 میلیون آواره داخلی بحران سوریه به دنبال داشته است. جمعیتی معادل یک سوم کل جمعیت سوریه جابجا شده اند، از کشته و زخمی و معلول و مفقود شده هم که آمار هولناکی داده اند، حال چه باید کرد؟
آیا باید منتظر وخیمتر شدن اوضاع شد؟ آیا باید به دخالتهای خارجی ادامه داد؟ آیا باید فرقه گرایی و مذهب گرایی را وسعت داد؟ چرا سازمان ملل، کنفرانس اسلامی، اتحادیه عرب، عفو بین الملل و دیگر نهادها و سازمانهای بین المللی دست به کار نمیشوند تا با اتخاذ یک تصمیم مشترک و یک سیاست واحد جلوی نابودی مردم و کشور سوریه را بگیرند؟ چرا جلوی بحران آفرینی عدهای که جز به کشتن و نابودی آدمها فکر نمیکنند را نمیگیرند؟ چرا به کسانی که در غفلت مردم جهان از سوریه و در زمانی که توجهات به مصر بود مرتکب این جنایت شنیع در سوریه شدند اجازه میدهند در حالی که ذهنها درگیر سوریه است، عده ای در جایی دیگر دست به جنایاتی ضد بشری زنند؟
یقینا این بحران و این جنگ، راهکار و پایانی بهتر از ادامه دخالتهای خارجی و منطقه ای دارد. اعرابی که به آمریکا میگویند هزینه جنگ را می پردازند هم میتوانند هزینه نجات جانها را بدهند اگر به پروسه ای غیر از جنگ بیندیشند.
آیا در قدرت سازمان ملل نیست که با صدور قطعنامه ای لازم الاجرا، اعلام آتش بس کند؟ آیا شورای امنیت نمیتواند ارتش سوریه را به پادگانها برگرداند و نیروهای خارجی را به بیرون از سوریه هدایت کند؟ آیا نیروهای نظامی آمریکا و روسیه نمیتوانند با حضور خود همراه با نیروهای سازمان ملل بر این آتش بس نظارت کنند؟ آیا نمیشود با اعلام آتش بس، زمینه بازگشت آوارگان جنگ را فراهم نمود و به درمان و مداوای مصدومین و آسیب دیدگان پرداخت؟ آیا سازمان ملل و دیگر جمعیتها، ارگانها و نهادهای بین المللی از جمله عدم تعهدها، نمیتوانند زمینه برگزاری همه پرسی و انتخابات واقعی و مردمی را با حضور همه نیروها و احزاب درگیر فراهم کنند؟
یقینا این راهکار و این برنامه، شدنی است. اما مشکل اینجاست که در این زورآزمایی میان روسها و آمریکاییها، هر دو طرف منافع و مطامع خود را بر صلح و ثبات در سوریه مقدمتر میبینند.
متأسفانه باید گفت که جنگ داخلی سوریه، به دو قطبی شدن هر چه بیشتر کشورهای منطقه انجامیده است که پاره ای از کشورها از برنامه و سیاستهای مداخله جویانه آمریکا و عده ای از سیاستهای فرصت طلبانه روسها حمایت و پشتیبانی میکنند. شماری از کشورهای عرب هم در این معادله آتش بیار معرکه شده اند و با کمکهای وسیع مالی به طرفین درگیر از یک سو و با حمایت و پشتیبانی از سیاست آمریکا و روسیه از طرف دیگر در حال حاضر شانس رسیدن به توافق و سازش در سوریه را کمتر و کمتر نموده اند.
به هر حال آنچه پیش روی ملت سوریه است تلاش برای حفظ یکپارچگی و وحدت است. چرا که دولتها می آیند و میروند، اما این ملتها ومردم هستند که باید از هستی خود و کشورشان دفاع کنند.
بنابراین دربی آمریکا و روسیه باید به نفع مردم سوریه انجام نشود، چرا که بیش از برد و یا باخت هر یک، این مردم سوریه هستند که زیان میبینند و تلفات مالی و جانی میدهند.