تنها دو مناظره تلویزیونی دیگر باقی مانده و جمعه هشتم تیر، انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم برگزار میشود. دبیرکل سابق کارگزاران سازندگی و مدیرمسئول روزنامه هممیهن معتقد است که صداوسیما تمایلی به تکرار مناظرههای تلویزیونی ادوار پیشین انتخابات ندارد.
فرارو- کسلکننده، صفتی نیست که انتظار داشته باشیم درباره مناظرات تلویزیونی آن هم برای انتخابات رئیسجمهور کشور استفاده شود. اما در حال حاضر تکلیف دو مناظره اقتصادی و یک مناظره فرهنگی - اجتماعی انتخابات چهاردهم مشخص شده و کسلکننده همان توصیفی است که برای آن استفاده میشود. برای بررسی این وضعیت فرارو با غلامحسین کرباسچی مدیرمسئول روزنامه هممیهن و فعال سیاسی اصلاحطلب گفتگویی انجام داد.
کرباسچی درباره وضعیت مناظرههای تلویزیونی گفت: «معتقدم اشکال از خود مناظره و کیفیت کار تلویزیون است. صدا و سیما نمیخواهد این مناظرهها هیجانی ایجاد کند. به همین دلیل به بدترین نحو ممکن، این مناظرهها اجرا و کنترل میشود. این وضعیت کارآیی ندارد، مگر این که آدم بخواهد فقط حرف بزند، تکه بینداز. ولی این ساختار مناظره و سیستم صحبتهای ۴ دقیقهای باعث نمیشود که نامزدها بتوانند حرف درست به مردم بزنند. در گذشته بخشی از مناظرهها توسط کارشناسان طرفین انجام میشد. سیستم خوبی هم بود. دولت توسط یک نفر اداره نمیشود که آن شخص نامزد بر همه امور مسلط باشد. باید کارشناسان بیایند و در مسائل مختلف اقتصادی، سیاست داخلی، خارجی، اجتماعی و ... نقطهنظرات خود را مطرح کنند.»
دبیرکل سابق کارگزاران سازندگی اظهار داشت: «البته در حال حاضر آن طور که دلشان بخواهد با کارشناس برخورد میکنند که نمونه آن همین مسئلهای بود که برای آقای فاضلی در برنامه میزگرد شبکه سه پیش آمد. بنابراین، معتقدم که صداوسیما باعث شد تا مناظرهها خستهکننده باشد و هیجانی در جامعه ایجاد نکند. به نظر میرسد که به قول معروف، مایل نیستند بحثهای سیاسی داغ شود، مردم به حرکت در بیایند. اتفاقاتی که در مناظرات سالهای ۸۸، ۹۲ و ۹۶ افتاد، خیلی خوشایند صداوسیما نیست.»
مدیرمسئول روزنامه هممیهن ادامه داد: «وقتی کارشناسان که در تیم هر کاندیدا هستند به بیان نظراتشان بپردازند، مشخص میشود که جامعه به کدام نظرات اقبال دارد. فکر میکنم که اگر صداوسیما طراحی درستی برای این مناظرهها داشت، اتفاقات بهتری در این زمینه میافتاد. در حال حاضر نه تنها مناظرهها کسلکننده شده، بلکه ممکن است مردم را از ورود به انتخابات ناامید کرده باشد. چرا که مخاطب با یکسری حرفهای کسلکننده و بی سر و ته مواجه است. از سوی دیگر وقتی پای مناظره مینشینند، میبینند دو نفر به عنوان کاندیدای پوششی فقط وارد این انتخابات شدند که پزشکیان و دیگران بزنند که حرفهایشان شنیده نشود.»
کرباسچی در پاسخ به این سوال که آیا راهبرد رقبای پزشکیان برای تخریب او با مشابهتسازی با دولت روحانی به نتیجه میرسد یا نه، اظهار داشت: «به نظرم مردم تصمیم میگیرند و دولت سوم آقای روحانی با دولت اول آقای رئیسی را مقایسه میکنند. اگر بخواهیم به گذشته برگردیم، همین طیف و آقایان در دولت احمدینژاد بودند و مردم دیدند که چه بلایی بر سر کشور آمد. اما در مناظره قرار نیست به افرادی که نیستند بپردازیم؛ میخواهد آقای روحانی باشد یا مرحوم رئیسی.»
این فعال سیاسی اصلاحطلب تاکید کرد: «آقای پزشکیان بارها اعلام کرده است که من شخصیتی مستقل با کارنامه و مواضع مشخص هستم. به نظرم مردم باید در کنار مسائل مطرح شده از سوی آقای پزشکیان در این انتخابات، به کارنامه و مواضع او نیز توجه کنند. کارشناسان باید فرصت داشته باشند که نگاه پزشکیان و دولت او را تبیین کنند. یک بار دیدیم که آقای ظریف آمد، چند دقیقه صحبت کرد و آن رفتارهای تخریبی علیه او کلید خورد. شخصیتی که از نظر بینالمللی به عنوان یک شخصیت تراز اول شناخته میشود. اما این که عدهای را محروم کنیم و بعد کارشناسانی را بیاوریم که علیه او صحبت کنند، کار پسندیدهای نیست. این نشاندهنده موضعگیری صداوسیما و در انتخابات است. به هر حال نزدیکان جناب آقای جلیلی در صداوسیما تقریباً تعیین کننده هستند؛ نزدیکان ایشان هم نباشند، جزو هممسلکان ایشان دستهبندی میشوند؛ بنابراین توقعی از صداوسیما نیست. به نظرم مردم خودشان باید با ارتباطهایی که میگیرند و دسترسیهایی که دارند به تصمیم برسند و آن گفته پزشکیان مبنی بر هر نفر یک ستاد را عملی کنند. بالاخره مواضع پزشکیان مشخص است، سیاستمدار دو رویی نیست.»
مدیرمسئول روزنامه هممیهن تاکید کرد: «نکته آخر به شورای نگهبان و وزارت کشور برمیگردد. چرا اشخاصی که سابقه و کارنامه خاصی ندارند و مشخص است که رای هم ندارند، به عنوان نامزد انتخابات وارد میشوند؟ این ورود و حضور که نتیجهای جز لجنپراکنی ندارد، وقت و امکانات عمومی و مردم را نیز تلف میکند. حضور چنین افرادی انتخابات و فلسفه آن را زیر سوال میبرد.»
تحلیل خبر
تهدید ، تخریب و توهین در مناظرات، ممنوع
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
مبنا و پایه مناظرات باید بر منطق و استدلال استوار باشد. شخصیت هر کسی در طرز بیان، سخنان و رفتارش برآورد میشود. اینکه شاعر گفته: «تا مرد سخن نگفته باشد / عیب و هنرش نهفته باشد» حرف نغز و دقیقی است. بعضی نامزدهای ریاست جمهوری متاسفانه نحوه بیانشان نه تنها در شأن نامزد ریاست جمهوری بلکه در شأن مردم کوچه و بازار هم نیست. از ضعف علمی گرفته تا نوع حرکات چشم و صورت و دستشان و همچنین کلمات و عباراتی که از زبان آنها تراوش میکند، همگی قضاوت منفی مخاطبان و مردم را به دنبال دارد. به قول شاعر، اگر بعضی از این کاندیداها، سخن نمیگفتند، عیوبشان پوشیدهتر میماند. لذا هر چه بیشتر صحبت کنند به شخصیت تنازل یافته و ضعیفتری بدل میشوند.
عقل سلیم، فکر رشید، رفتار فاخر، سخنان منطقی و تواضع در کلام، حداقل توقعی است که مردم از رئیس جمهور آینده دارند. نامزدها که ادعای شایستگی چنین مقامی را دارند باید در این مناظرات، پرتوی از آن را نشان دهند.
تهدید کردن نامزدهای دیگر با این عبارت که اجازه نمی دهم شما رئیس جمهور شوید، پسندیده نیست. به کار بردن کلمات و الفاظی که به نوعی توهین به رقباست، اخلاق جامعه هم، آلوده و آزرده میکند. آراستگی به زیور ادب و اخلاق و تواضع، نشانه ایمان و اعتقاد راستین و دور بودن از آنها، علامت ضعف ایمان و اعتقاد است.
خدا نکند کسی تشنه مقام شود و عطش رسیدن به ریاست، او را وادار به گناه کند. معمولاً این افراد کمتر به این آرزوها میرسند و نه تنها دنیای جذابی را به دست نمیآورند بلکه آخرتشان هم در معرض خطر قرار میگیرد. نامزدهای 6 نفری ریاست جمهوری بدانند اگر نتوانند در جهت ادای حق الناس، حق 5 رقیبشان را رعایت کنند به طریق اولی، حقوق ملت را درصورت رسیدن به مقام رئیس جمهوری، زیرپا خواهند گذاشت.