حکومت طالبان با ممنوع کردن کشت خشخاش، بازار اعتیاد ایران را نیز دستخوش تغییر کرد؛ در سه سال گذشته قیمت تریاک تقریباً دو برابر و در عوض بازار ارزان مواد روانگردان، در شرایط گرانی و تورم کشور گرمتر شده است.
به گزارش ایرنا، سوداگران بازار اعتیاد یک ویژگی مهم دارند، آنان همیشه یک گام از مسئولان مبارزان مواد مخدر جلوترند؛ حالا و در زمانی که تغییرات اقتصادی در ایران و تغییرات اساسی در حکومت افغانستان بازار مواد مخدر را تغییر داده، هیچ برنامه مشخصی برای خطر افزایش اعتیادهای جدید دیده نمی‌شود.
اعتیاد در ایران سالانه با احتساب هزینه مواد، درمان، نگهداری معتادان و هزینه‌های زندان متخلفان سالانه بیش از ۱۰ میلیارد دلار به اقتصاد ایران ضربه می‌زند
با این حال بازار مواد مخدر راه خودش را می‌رود و منتظر تغییر مسئولان یا برنامه‌ریزی آنها نمی‌ماند. در این میان افزایش مشکلات اقتصادی از جمله تورم و گرانی و البته متناسب نبودن درآمد بسیاری از مشاغل با هزینه‌های رو افزایش زندگی از یک طرف و افزایش میزان بیکاری، افسردگی، روانپریشی و طلاق به افزایش گرایش به مصرف مواد اعتیار آور دامن می‌زند و از طرف دیگر تغییر قیمت مواد مخدر و روانگران سمت و سوی مصرف افراد کم درآمد را تغییر می‌دهد.
یک کیلو تریاک، ۲۰۰ میلیون تومان
«دکتر سعید صفاتیان» کارشناس مبارزه با اعتیاد و مدیرکل اسبق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر در این زمینه به پژوهشگر ایرنا گفت:
قیمت بسیاری از کالاها و خدمات تابع تورم است اما تغییر قیمت برخی کالاها از جمله مواد مخدر تابع تورم عمومی و تغییر قیمت آن نیست و به متغیرهای دیگری بستگی دارد. به عنوان مثلاً تریاک در یک سال گذشته افزایش قیمت زیادی پیدا کرده و تقریباً دو برابر شده است و اکنون قیمت یک کیلو تریاک به حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است.
۱۲ میلیون نفر در ایران درگیر مسئله اعتیاد
دکتر صفاتیان افزود: مصرف‌کنندگان مواد مخدر در ایران حدود سه میلیون نفر برآورد می‌شوند و با خانواده‌های آنها حدود ۱۲ میلیون نفر در ایران درگیر مساله اعتیاد هستند. این بازار بزرگ سالانه با احتساب هزینه مواد، درمان و نگهداری و هزینه‌های زندان متخلفان سالانه بیش از ۱۰ میلیارد دلار به اقتصاد ایران ضربه می‌زند.
وی گفت: ۳.۵ میلیارد دلار خسارتی است که معتادان برای خرید مواد مخدر هزینه می‌کنند. بخشی از رقم هزینه‌های درمان و نگهداری معتادان و بخشی نیز برای ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار پرونده قضایی است که باید رسیدگی شود. اگر دولت بتواند در این شرایط سخت اقتصادی، بخشی از این خسارت سنگین را کم کند علاوه بر کاهش آسیب‌های اجتماعی و آسیب‌های حوزه سلامت، به نفع دولت و اقتصاد کشور نیز خواهد بود.
وی گفت: اگر هر چه زودتر برای خطر گسترش مواد روانگردان در کشور فکری نشود با فاجعه‌های بزرگی مواجه می‌شویم، تریاک هر چقدر هم ماده مخدر خطرناکی باشد اما معتادان به این ماده سنتی درمان پذیر هستند و روش‌های درمان آن با متادون، شربت تریاک و روش‌های دیگر درمان وجود دارد اما بسیاری از مواد روانگردان درمان مشخصی ندارند.
صفاتیان افزود: مصرف کنندگان مواد روانگردان و از جمله کپتاگون که ماده روانگردان جدیدی است در برخی کشورهای منطقه دیده شده و می‌تواند چهره اعتیاد را در کشور تغییر دهد. این مواد باعث اقدامات خشونت آمیز مصرف کنندگان آن می‌شود. این ماده خطرناک در صورتی که در ایران نیز مانند برخی کشورهای اطراف گسترش پیدا کند، می‌تواند جرم و جنایت را در کشور افزایش دهد و بی‌توجهی به آن بسیار فاجعه بار خواهد بود.
تحلیل خبر
12 میلیون نفر گرفتار، 85 میلیون نفر متحمل خسارات
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
بزرگترین و مهمترین کار باغبان این است که نگذارد به درختان باغش آفت برسد. پیشگیری از حمله آفات به باغات و مزارع، باغبان و کشاورز را وادار می‌کند که با سمپاشی و از بین بردن عوامل بیماری‌زا و تقویت بنیه درختان، از آنها حفاظت و مراقبت کند. اگر با همه این مراقبت‌ها، باز درختی دچار آفت شد، باغبان با ساز و کارهای مناسب، آن را مداوا و درمان می‌کند.
مسئولان کشورها نیز همانند باغبان در کشور خود هستند. کشور همانند باغ است و مردم همچون درختان باغ. همه آسیب‌ها و آفاتی که امکان دارد به مردم صدمه بزند باید از ابتدا پیشگیری شود. روش مدیریت باید آنچنان باشد و شرایط اجتماعی و محیطی به اندازه‌ای مطلوب و دلنشین، که مردم سراغ جرائمی مثل: سرقت، کلاهبرداری، تدلیس، ارتشا، قتل و ... نروند و به اعتیادِ متلاشی کننده خانواده و جامعه، روی نیاورند.
جامعه شناسی به علل اجتماعی این کجروی ها می‌پردازد و به اپیدمی شدن و شیوع آنها هشدار می‌دهد. بیش از آنکه به محکومیت مجرمان و معتادان بپردازیم باید به زمینه‌های اجتماعی و محیطی که باعث گرایش آنها به این ناهنجاری‌ها شده، توجه و تمرکز کنیم و این زمینه‌های منفی و آلوده را پاکسازی و سمپاشی کرده، عفونت‌ها را از ریشه بخشکانیم.
وجود 3 میلیون معتاد برای یک کشور 85 میلیونی، بسیار زیاد است و باید علل گسترش این کجروی اجتماعی و آفتِ بنیان‌سوز را شناسایی و درمان کرد.
موقعی که فقط همین آفت به تنهایی، 12 میلیون نفر اعضای خانواده‌ها را درگیر و دردمند می‌کند و سالانه 10 میلیارد دلار (نه تومان) خسارت به مملکت وارد می‌کند، چه کسانی باید به فکر چاره جویی ریشه‌ای آن باشند؟