معاون اول دولت‌های یازدهم و دوازدهم درباره بروز ناترازی‌ها در بخش انرژی و ارتباط آن با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال ۸۹ و تصویب طرح تثبیت قیمت‌ها در مجلس هفتم گفت: شرکت‌های برق و انرژی را به عنوان مرغ تخم طلای کشور، به پای این دو طرح کشتیم.
اسحاق جهانگیری که چندی پیش مهمان خبرگزاری جمهوری اسلامی بود، در حاشیه بازدید از اتاق خبر در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصادی ایرنا درباره اینکه گفته شده ناترازی های اخیر به دلیل به کم‌کاری گذشتگان در زمینه سرمایه گذاری در بخش انرژی روی داده است، اظهار داشت: کم کاری را قبول ندارم؛ البته بخاطر تحریم مقداری سرمایه گذاری در این بخش کم شد.
وی با تاکید بر اینکه بخش گاز، پالایشگاه و نیروگاه منابع بسیاری برای سرمایه گذاری نیاز دارد، افزود: به یاد دارم که بعد از جنگ در نخستین لایحه بودجه‌ای که دولت وقت به مجلس در سال ۶۸ ارائه کرد، با هرگونه سرمایه گذاری و ورود هر منابع خارجی مخالفت می‌کرد، غیر از اینکه پذیرفته بود برای سرمایه گذاری در نیروگاه‌ها مجلس اجازه دهد یک میلیارد دلار منابع خارجی جذب شود.
این نماینده ادوار مجلس ادامه داد: در آن دوره مجلس، نمایندگان از این فرصت استفاده کردند و برای نخستین بار اجازه جذب منابع خارجی را دادند که در برنامه اول توسعه، ۲۰ میلیارد دلار از منابع خارجی استفاده شد.
ماجرای دلخوری چیت چیان چه بود؟
جهانگیری با بیان اینکه بخش نیرو در جذب سرمایه طی سال‌های گذشته عقب مانده است، تصریح کرد: ظلم بزرگ به این بخش در مرحله نخست که همان تصویب طرح تثبیت قیمت‌ها بود، شد و سپس در مرحله پرداخت یارانه‌ها در سال ۸۹ نیز ظلم دوم صورت گرفت.
معاون اول دولت‌های یازدهم و دوازدهم ادامه داد: از آن زمان همه منابع شرکت‌های انرژی به اسم یارانه برداشت می‌شد تا بین مردم توزیع شود.
جهانگیری یادآور شد: در سال ۹۲ و تحویل دولت به ما، سه هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان از شرکت‌های برق پول برداشت می‌کردند تا یارانه بین مردم توزیع کنند.
معاون اول دولت‌های یازدهم و دوازدهم تصریح کرد: آقای چیت چیان وزیر نیرو دولت یازدهم تقریباً همه جلسات دولت را با بداخلاقی ترک می‌کرد و می‌گفت «من پول ندارم نیروگاه‌هایم را بچرخانم، ولی از حساب من برای یارانه‌ها پول برداشت می‌شود.» البته دولت یازدهم سه هزار همت را برگرداند، یعنی ما وقتی بنزین را گران کردیم، مبلغ یارانه‌ها را از آن محل تأمین کردیم.
اتفاقی بدتر از توانیر برای شرکت پالایش و پخش
جهانگیری با اشاره به اینکه بدتر از موضوع توانیر در شرکت پالایش و پخش این اتفاق رخ داد و تقریباً همه منابع گاز و منابع پالایش و پخش به توزیع یارانه‌ها اختصاص یافت، گفت: این تعبیر که ما «مرغ‌های تخم طلاهایمان را کشتیم» تعبیر واقعی راجع به همین شرکت‌های برق و انرژی بود؛ همین شرکت‌های انرژی، مرغ تخم طلای ایران هستند و برای اینکه فکر می‌کنیم باید خیلی از این شرکت‌ها استفاده کنیم، داریم مرغ‌هایمان را می‌کشیم.
چند راهکار برای کاهش ناترازی انرژی
معاون اول دولت‌های یازدهم و دوازدهم اظهار داشت: اینکه سرمایه گذاری در این بخش نشده، حرفی درست است؛ اما در عین حال برای آن دهها راهکار وجود دارد؛ بطور مثال از سال ۹۸ قیمت بنزین تغییری نکرده یا قرار بوده بهینه‌سازی مصرف انرژی انجام شود، زیرا بسیاری از بخاری و دستگاه‌هایی که مردم در خانه‌هایشان استفاده می‌کنند، دو تا سه برابر بیشتر از استاندارد گاز مصرف می‌کند یا اینکه خودرویی که باید پنج لیتر بنزین مصرف کند ۱۰ لیتر مصرف دارد.
وی خاطرنشان کرد: مردم چوب وسایلی را می‌خورند که ما خودمان تولید و به آنها فروختیم که انرژی زیادی مصرف می‌کند، بعد به خود مردم می گوییم شما زیاد انرژی مصرف می‌کنید.
معاون اول دولت‌های یازدهم و دوازدهم تصریح کرد: باید در مرحله اول بهینه سازی و روش‌های غیرقیمتی تمرکز داشت و بعد در روش‌های قیمتی؛ در مرحله سوم نیز بر روی منابع خارجی متمرکز بود. حداقل ۳۰۰ میلیارد دلار طرح آماده در گاز، نفت و نیرو وجود دارد، یعنی طرح‌هایی بودند که وقتی در شورای انرژی بودم، تصویب شده و حالا که چهار سال از آن می‌گذرد، این طرح‌ها آماده بوده و باید منابع داخلی و خارجی در آنها سرمایه گذاری کنند.
تلفات برق در انتقال شبکه و نیروگاه‌ها بسیار زیاد است
جهانگیری با اشاره به ناترازی های امروز در حوزه برق و انرژی خاطرنشان کرد: متاسفانه تلفات برق در انتقال شبکه و نیروگاه‌ها بسیار زیاد است و اگر به این موضوع پرداخته شود، بسیار بیشتر از اینکه به دنبال سرمایه گذاری در تولید انرژی هستیم، می‌توانیم با بهینه سازی شبکه از اتلاف بسیار زیاد برق در نیروگاه‌ها جلوگیری کرده و مشکل ناترازی و نیاز کشور را تاحدودی برطرف کنیم.
اقتصاد مقاومتی تاب‌آوری کشور در مقابل تحریم‌ها را افزایش داد
وی درباره عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم و ایجاد قرارگاه اقتصاد مقاومتی در این دولت‌ها اظهار داشت: در اواخر سال ۹۲ موضوع اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ و برای آن برنامه‌ریزی وسیعی انجام شد و ایشان نیز روی این موضوع حساس بودند، جلسه‌ای نیز تشکیل دادند که در آن سران سه قوه حضور نداشتند، بلکه تعداد زیادی از مدیران دعوت شدند و سخنان مفصلی درباره اهداف اقتصادی مقاومتی داشتند.
جهانگیری خاطرنشان کرد: به دلیل آنکه روی اقتصاد مقاومتی، اجماع ایجاد شده بود، همه اقتصاددان‌ها با گرایش‌های مختلف با ۲۴ بند آن موافق بودند و من آن را فرصتی برای کشور می‌دانستم و لذا برای آن وقت گذاشتم تا هر چه می‌توانم از این فرصت استفاده کنم.
وی با بیان اینکه شخصاً به صورت هفتگی یا دو هفته یکبار در جلسات ثابت قرارگاه اقتصاد مقاومتی شرکت می‌کردم، ادامه داد: متاسفانه نه در دولت شهید رئیسی این جلسات تشکیل شد نه در دولت آقای پزشکیان، ولی ما متهم به این بودیم که در این زمینه وقت نمی‌گذاشتیم.
معاون اول دولت‌های یازدهم و دوازدهم با بیان اینکه چند موضوع در دستور کار ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی قرار گرفته بود، اظهار داشت: یکی این بود که اتکا به نفت کم شود، البته این حرفی کلی است و همه می‌زنند، ولی اینکه چگونه این اتفاق رخ دهد مشخص نبود، به همین دلیل کارگروهی ایجاد شد که رئیس آن رئیس سازمان برنامه و بودجه و مجموعه‌ای از دستگاه‌ها بود تا پیشنهادات مشخص در این زمینه را از دستگاه‌ها جمع آوری کند.
وی تصریح کرد: یا اینکه در زمینه خصوصی سازی و واگذاری‌ها، معیار مردمی سازی بود به همین دلیل ستادی درباره این موضوع ایجاد شد و آقای طیب نیا وزیر اقتصاد، رئیس آن ستاد شد تا راهکارهای انجام این کار کاملاً مشخص شود.
جهانگیری با بیان اینکه بعد از مقطعی به این نتیجه رسیدیم که یک سری طرح‌ها هست که بر اساس تحریم‌ها، اگر در مرحله اول روی آنها تمرکز نداشته باشیم و آنها را به حرکت در نیاوریم ممکن است، استقامت اقتصاد در تحریم شکست بخورد، ادامه داد: در آن زمان ۵۰ طرح مهم به عنوان طرح‌های اقتصاد مقاومتی تصویب شد که اولویت اول کشور بود.
وی با بیان اینکه یکی از طرح‌هایی که با اقتصاد مقاومتی به ثمر نشست، راه‌اندازی پتروشیمی ستاره خلیج فارس بود و اظهار داشت: ما گفتیم که هرکسی می‌خواهد از بانک تسهیلات دریافت کند، باید اولویت بانک برای ارائه تسهیلات به طرح‌هایی باشد که بتواند مسایلی که ستاد اقتصاد مقاومتی آن را احصا کرده بود را در اولویت قرار دهد از جمله این موارد که خودم هر هفته در جریان آن قرار می‌گرفتم، پروژه ستاره خلیج بود زیرا با راه‌اندازی آن تقریباً ظرفیت تولید بنزین کشور دو برابر شد و کشور را در سال ۹۹ به یکی از صادرکننده‌های مهم بنزین در دنیا تبدیل کرد.
تحلیل خبر
جناب جهانگیری! کدام تثبیت قیمت‌ها؟!
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
دکتر جهانگیری معاون اول دولت‌های یازدهم و دوازدهم گفته: «با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال 89 و تصویب طرح تثبیت قیمت‌ها، مرغ تخم طلای کشور را به پای این دو طرح کشتیم»
ناگفته پیداست که دو قانون فوق همانند اکثر طرح‌ها و برنامه‌های گذشته، کاملاً غلط بود و کابینه احمدی‌نژاد و نمایندگان مجلس آن دوره، با ناشیگری و ناپختگی، کشور را وارد سراب و مردابی کردند که هرچه دولت‌های بعدی دست و پا زدند، بیشتر در آن فرو رفتند.
قانون هدفمندی یارانه‌ها، دولت و ملت را به فقر و فلاکت کشاند و متاسفانه این قانون با حمایت همه جانبه مسئولان و اشخاص حقیقی و حقوقی متولد شد و اینک همه اینها در خلوت و جلوت، متوجه اشتباه بزرگ شده‌اند ولی بازهم در اندیشه‌های ضعیف و اشتباه خود غوطه ورند.
ای کاش خودشان تاوان این اشتباهات را می‌دادند و ملت و کشور در عسر و حرج و مشقت قرار نمی‌گرفت.
قانون هدفمندی یارانه‌ها همانند استخوانی در گلوی دولت‌های روحانی، رئیسی و پزشکیان باقی ماند و آخر هر ماه جهت تأمین همین مبلغ بخور و نمیر یارانه، چه مصیبت‌هایی را متحمل شدند. قانونی که نه مشکل دولت و نه مشکل ملت را حل می‌کند بلکه بر مشکلات طرفین می‌افزاید، چه قانونی است؟! اگر یک ریال یارانه به برخی دهک‌ها داده‌اند، به جای آن، صد ریال از قِبَل گرانی‌ها و تورم، از جیب همه دهک‌ها گرفته شده است.
اما تصویب طرح تثبیت قیمت‌ها توسط مجلس در آن زمان تاکنون فقط یک شعار بوده و در عمل نه تنها قیمت هیچ کالا و خدماتی تثبیت نشده بلکه چند صد برابر شده است. امروز انگشت بر قیمت هر کالایی بگذارید نسبت به سال 1389 چند ده و چند صد برابر شده است. پس مرغ تخم طلای کشور درخصوص اجرای طرح تثبیت قیمت‌ها، فدای امر موهومی شده است که وجود خارجی ندارد و حداقل کاش مرغ تخم طلای کشور به گونه‌ای فدای طرح تثبیت قیمت‌ها می‌شد که این قیمت‌ها در 15 سال گذشته تاکنون ثابت باقی می‌ماند.