وزیر نیرو گفت: مذاکرات فنی برای دریافت حقابه هیرمند را دنبال خواهیم کرد و اجازه نخواهیم داد ذره‌ای از حقوق مردم پایمال شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، عباس علی آبادی در حاشیه بهره برداری تصفیه‌خانه فاضلاب لواسان در پاسخ به ایلنا درباره تأمین حقابه هیرمند و توافق با ترکمنستان در زمینه صفر شدن برداشت از سد دوستی به منظور تأمین آب شرب مشهد در فصل تابستان اظهار داشت: در این خصوص شب گذشته جلسه‌ای برگزار شد، همچنین جلسه‌ای نیز روز گذشته در مجلس برگزار شد و تاکید بر این بود که دریافت حقابه ها دنبال شود. البته در نظر داشته باشیم این همه اولویت ما نیست، هرچند پیگیری لازم را خواهیم داشت.
وی افزود: استفاده آب کشورهای همسایه بعنوان واردات را در دستور کار داشته‌ایم با کشور ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان مذاکراتی را در دستور کار داریم ولی خودمان نیز باید بتوانیم برای استان‌های شرقی از طریق دریا و ظرفیت‌های طبیعی نیازهای اولیه را تأمین کنیم.
علی‌آبادی با بیان اینکه این طرح‌ها در حال اجرا هستند. پروژه تهلاب نیز با سرعت در حال پیشرفت است. امسال نیز حدود ۱۰ درصد از حقابه حال نمی‌دانم چقدر ناشی از اقدامات همسایه و چقدر به‌صورت طبیعی محقق شده است. با این حال، مذاکرات فنی را ادامه خواهیم داد و اجازه نخواهیم داد ذره‌ای از حقوق مردم نادیده گرفته شود.
علی آبادی در ادامه گفت: در شرایط خشکسالی قرار داریم و این خشکسالی باعث شده که سدهای کشور در وضعیت مناسبی نباشند، این مشکل فقط مربوط به تهران نیست؛ استان‌هایی مانند خراسان، تهران، مرکزی، هرمزگان و سیستان و بلوچستان نیز با وضعیت دشواری مواجه‌اند. برای این مناطق، طراحی‌های ویژه‌ای در نظر گرفته‌ایم.
وی با اشاره به وضعیت منابع آبی در کشور، اظهار داشت: مهم‌ترین نکته این است که مردم ما در تمام استان‌ها باید الگوی مصرف و سبک زندگی خود را اصلاح کنند. صرفه‌جویی باید به‌طور جدی در دستور کار قرار گیرد. وزارت نیرو نیز برنامه دارد تا مشترکان پرمصرف را با تنبیه‌های جدی مواجه کند.
وزیر نیرو با بیان اینکه امروز نیز شاهد افتتاح پروژه‌ای دیگر هستیم، البته پروژه‌های بسیاری در سطح کشور در حال انجام است. در حالی که کشور در وضعیت سختی قرار دارد و با مشکلات بزرگی دست‌وپنجه نرم می‌کند، از جمله جنگ تحمیلی که همچنان با آن مواجهیم، اما به لطف خدا، طرح‌های عمرانی از تپش نیفتاده‌اند و با قدرت در حال پیگیری هستند، اظهار داشت: بیش از هزار پروژه در سطح کشور فقط در حوزه برق در حال انجام است و بیش از ۲۰۰ پروژه نیز در حوزه آب در دست اجراست. ما در تلاشیم که از طریق این پروژه‌ها شرایط مناسب‌تری را برای مردم فراهم کنیم.
علی‌آبادی با تاکید بر اینکه پروژه‌ای که امروز افتتاح شد، یکی از طرح‌های بسیار مهم حوزه آب است و این چندمین پروژه‌ای است که در مدت کوتاهی که توفیق خدمت در این عرصه را یافته‌ام، افتتاح یا کلنگ‌زنی شده و اجرای آن آغاز شده است، گفت: این پروژه کمک خواهد کرد که با توجه به اقلیم خشک کشور، از ظرفیت‌های آبی به شکل بهتری استفاده کنیم. البته نگرانی‌هایی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه تمام این تلاش‌ها ممکن است با مصرف نادرست برخی افراد خنثی شود.
به گفته وی تقاضای من از شما، اصحاب رسانه، این است که با اطلاع‌رسانی مؤثر، به مردم بگویید اگر قدر نعمت را بدانیم و منابع را درست مصرف کنیم، خداوند گره از کار ما خواهد گشود و اقدامات مهندسی‌مان نیز نتایج بهتری به همراه خواهد داشت. اما اگر تلاش کنیم، آب و برق تولید کنیم و هم‌زمان مصرف را بالا ببریم، طبیعی است که ممکن است به‌دلیل ناشکری، در این مسابقه میان تولید و مصرف موفق نباشیم.
وزیر نیرو با بیان اینکه خوشبختانه اقدامات خوبی صورت گرفته است، در زمان جنگ نیز شاهد بودید که وضعیت برق کشور مطلوب بود، با وجود صدمات شدید در نقاط مختلف، توانستیم با کمک و همکاری مردم از این بحران‌ها عبور کنیم. بزرگ‌ترین آسیب‌ها را در مدت زمان کوتاهی و به همت مهندسان، کارشناسان و کارگران داخلی جبران کردیم، امیدواریم این مسیر تداوم خواهد داشت.
علی‌آبادی با تاکید بر اینکه ما چاره‌ای جز اجرای برنامه بازچرخانی آب نداریم. این موضوع جزو الزامات است؛ هم الزامات قانونی و هم الزامات فنی. با توجه به شرایط کشور، باید این مسیر را با قدرت دنبال کنیم. همان‌طور که عرض کردم، طرح‌های بسیار وسیعی در این زمینه در حال انجام است. بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه، تأکید شده که صنایع ملزم به استفاده از آب‌های غیرمتعارف که در واقع عمدتاً منظور همان پساب است باشند. این از سیاست‌های جدی وزارت نیرو است و همواره مورد تأکید بوده است.
وی افزود: البته باید توجه داشت که آبی که بازچرخانی می‌شود، برای همه مصارف مناسب نیست. تلاش داریم با استفاده از فناوری، شرایطی ایجاد کنیم که این آب برای مصارف متنوع قابل استفاده شود. متأسفانه فناوری موجود در سطح جهانی هنوز این امکان را به‌طور کامل فراهم نکرده، اما بازچرخانی ایمن را تضمین می‌کنیم. یعنی آبی که تولید می‌شود، به مصرف می‌رسد و اگر از آن هم پسابی حاصل شود، مجدداً قابلیت بازچرخانی خواهد داشت.
وزیر نیرو با بیان اینکه الگوی مصرف در کشور توسط قانون‌گذار تعیین شده است، تصریح کرد: مشترکانی که میزان مصرف آنها از الگوی تعیین شده تجاوز کند باید آب را به قیمت تمام شده و بهای واقعی خریداری کنند.
وی با بیان اینکه کشور پنج سال است که با پدیده خشکسالی مواجه است، گفت: بر این اساس تمام ذخایر سدهای کشور مصرف شده است و از این جهت در ۵۷ سال گذشته سالی بدتر از امسال به ثبت نرسیده است.
وزیر نیرو تاکید کرد: باید خود را با این شرایط تطبیق دهیم و شاید بهترین اقدام در این زمینه کاهش مصرف آب و به عبارت دیگر مصرف مناسب منابع آبی کشور باشد.وی با انتقاد از مقایسه میزان مصرف آب در کشور با کشورهای دارای منابع آبی غنی، افزود: این مقایسه درستی نیست؛ باید با توجه به اقلیم کشور در این زمینه تصمیم‌گیری شود و این شرایط اقتضا می‌کند که ما در مصرف صرفه‌جویی لازم را انجام دهیم.
علی آبادی با اشاره به اجرای پروژه انتقال آب سد طالقان به استان‌های تهران، کرج و قزوین بیان کرد: بر این اساس اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در نظر گرفته شده است. در کنار این امر باید به مشترکان پرمصرف هشدارهای لازم داده شود که چنانچه مصرف بهینه آب را رعایت نکنند، وزارت نیرو اقدامات سختگیرانه‌ای را بر اساس قانون در دستور قرار می‌دهد و توصیه می‌شود این دست از مشترکان همکاری لازم را در این زمینه داشته باشند.
به گفته وزیر نیرو؛ آب ذخیره شده در سد لتیان فقط متعلق به این سد نیست چراکه از سد لار نیز به این بخش آب منتقل می‌شود.
وزیر نیرو با بیان اینکه الگوی مصرف در کشور توسط قانون‌گذار تعیین شده است، تصریح کرد: مشترکانی که میزان مصرف آنها از الگوی تعیین شده تجاوز کند باید آب را به قیمت تمام شده و بهای واقعی خریداری کنند.
وی درباره انتقال آب خلیج فارس به دشت‌های میانی اضافه کرد: این تصمیمی نیست که اکنون اتخاذ شده باشد؛ در زمانی تصمیم گرفته شده است که صنایع واقع در مناطق مرکزی کشور آب مورد نیازشان را از طریق روش‌های فناورانه و ... تأمین کنند؛ اکنون مساعدت لازم با این صنایع صورت گرفته، بخشی از زمین، اراضی و مسیر به آنها داده شده و برخی در این زمینه اقدام کرده‌اند. هم‌اکنون برای برخی از صنایع در استان یزد، کرمان و اصفهان اقداماتی صورت گرفته است.علی آبادی در ادامه با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای تأمین نیاز آب شرب مردم در برخی از مناطق کشور از همین طریق، افزود: برای نمونه برای استان‌های شرقی کشور که در نواحی مرزی واقع شده‌اند مانند استان خراسان جنوبی و سیستان و بلچوستان از این طریق باید تأمین آب شوند.
وی با تاکید بر ضرورت بازنگری درباره بارگذاری جمعیت متناسب با استعدادهای منطقه، گفت: در نوار و حاشیه دریاها امکان تأمین آب و برق وجود دارد، البته این مباحث صرفاً به عنوان راهکار مطرح می‌شود و نهادهای قانونی باید تصمیمات لازم را اتخاذ کنند.
وزیر نیرو بر تعامل و همکاری دولت و ملت برای عبور از این شرایط سخت ابراز امیدواری کرد و افزود: وزارت نیرو هرآنچه که لازم است در مسیر بهبود این شرایط انجام خواهد داد. در این زمینه سایر دستگاه‌ها از جمله وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی همکاری خوبی با وزارت نیرو دارند.وی در پاسخ به سوالی مبنی بر احتمال قطعی آب، بیان کرد: چنانچه میزان مصرف مشترکان با همین شدت ادامه یابد احتمال قطعی آب وجود خواهد داشت؛ باید شدت مصرف آب مدیریت و کنترل شود.
تحلیل خبر
«جنگ آب» به جای «جنگ نفت»
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
خشکسالی و کم آبی‌های مستمر که نه فقط در ایران بلکه در کشورهای همسایه همچون ترکیه، افغانستان، عراق و ... و در مقیاسی متفاوت در برخی کشورهای جهان پدید آمده، باعث ایجاد اختلاف بر سر حقابه رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و دیگر منابع آبی شده به طوری که در یکی دو سال قبل، احتمال جنگ بین ایران و افغانستان به خاطر حقابه هیرمند قریب الوقوع شده بود.
همین ماجرا به شکلی دیگر در سدسازی‌های متعدد ترکیه و عراق و جلوگیری از حقابه ایران از رودخانه‌هایی که در خاک آن کشورها واقع شده است، باعث اختلاف بین ایران و آنها شد.
مرحوم هاشمی رفسنجانی در چند دهه قبل که دولتش مشغول سدسازی گوناگون در داخل کشور بود، گفت: «آینده، جنگ آب به جای جنگ نفت است» وی درست پیش بینی کرده بود، هرچه به جلو می‌رویم و به خشکسالی ها افزوده می‌شود، این واقعیت تلخ، خود را بیشتر نشان می‌دهد. دولت وی در اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 مشغول سدسازی بود، در آن زمان ترسالی بود و خشکسالی در دهه 80 شروع شد.
حال از یک طرف کشور گرفتار خشکسالی شده و از طرف دیگر میزان استفاده از آب در نیم قرن اخیر چند برابر شده است؛ وجود صنایع پرآب‌بر، دو برابر شدن جمعیت، مراکز پتروشیمی، گسترش شبکه‌های آبرسانی، کشاورزی سنتی و پرآب، حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز، وجود بیش از 20 میلیون کولرآبی، استخرهای خانگی و عمومی و ... همگی بر منابع آبی کشور فشار وارد می‌آورد و در آینده نیز این فشار تشدید خواهد شد.
فرونشست زمین حاصل از خشکسالی در بخش عمده‌ای از استان‌ها، زنگ خطر را به صدا درآورده و براین بحران افزوده است.
یقیناً اگر فکر اساسی نشود درآینده شاهد «بحران در بحران» متعدد خواهیم بود؛ همچون بحران کشاورزی و خشک شدن باغاتی که هم عهده‌دار تأمین اکسیژن و پاک کردن هوا از آلودگی‌ها و هم تأمین مواد غذایی 80 میلیون جمعیت هستند و هم بخشی از صادرات کشور را در بردارند، بحران در صنایع آب‌بر، هرچند بخشی از آن از طریق چرخاندن و تصفیه پساب باشد، بحران پیشروی فرونشست زمین و فروریختن منازل، خیابان‌ها، جاده‌ها، بناهای تاریخی و ... بحران اختلاف با کشورهای همسایه و دعوا بر سر حقابه منابع آبی که احتمال دارد به جنگ کشیده شود و ... که همگی گویای «بحران در بحران» است.