معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: بر اساس بررسی‌ها، حدود ۲۵ درصد جمعیت کشور دچار یکی از اختلالات روانی هستند که افسردگی و اضطراب بیشترین شیوع را دارند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت در نشست خبری که به مناسبت هفته سلامت روان و پویش سلامت دهان و دندانپزشکی در وزارت بهداشت برگزار شد، با اشاره به شعار امسال با محوریت «دسترسی همگانی به خدمات سلامت روان»، بر ضرورت آمادگی سازمان‌یافته و همکاری بین‌بخشی در این حوزه تأکید کرد.
وی با بیان اینکه «موضوع سلامت روان به یکی از چالش‌های اساسی سبک زندگی امروزی تبدیل شده است»، گفت: دنیای دیجیتال می‌تواند هم فرصت و هم تهدیدی برای سلامت روان باشد و از یک‌سو، فضای مجازی و ابزارهای دیجیتال امکان دسترسی آسان‌تر مردم، به‌ویژه در مناطق دوردست، به خدمات مشاوره‌ای و روان‌شناختی را فراهم کرده‌اند.
به گفته رئیسی؛ امروز می‌توان از طریق پلتفرم‌های مجازی، ارتباط مؤثری میان فرد دارای مشکل و مشاور آگاه برقرار کرد، که این امر در بسیاری از موارد نجات‌بخش است.
وی ادامه داد: فضای مجازی می‌تواند خود به عاملی برای آسیب‌های روانی تبدیل شود.
معاون بهداشت با اشاره به حجم بالای اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی افزود: بمباران اطلاعات غلط، به‌ویژه در حوزه سلامت روان و سبک زندگی، می‌تواند برای کودکان و نوجوانان بسیار خطرناک باشد و گاهی راهکارهایی که به‌ظاهر علمی به‌نظر می‌رسند، در واقع توصیه‌های غیرکارشناسی و آسیب‌زا هستند.
رئیسی بر لزوم ارتقای سواد سلامت روان دیجیتال در جامعه تأکید کرد و گفت: برای بهره‌مندی از ظرفیت فضای دیجیتال، باید آموزش، آگاهی و نظارت مؤثری در سطح خانواده‌ها و نهادهای آموزشی ایجاد شود.
۲۵ درصد از جمعیت کشور دچار یکی از اختلالات روانی هستند
معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به آمار اختلالات روانی در کشور گفت: براساس بررسی‌های انجام‌شده، حدود ۲۵ درصد از جمعیت کشور دارای یکی از انواع اختلالات روانی هستند که در این میان، اختلالات افسردگی و اضطرابی بیشترین شیوع را دارند.
وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد افرادی که دچار اختلالات اضطرابی یا افسردگی هستند، بخش قابل‌توجهی از جمعیت مبتلا را تشکیل می‌دهند و این مسئله نیازمند توجه جدی و برنامه‌ریزی مستمر است و ما در طراحی برنامه‌ها و پرسش‌های ارزیابی نیز این موضوعات را به‌عنوان اولویت مدنظر قرار دادیم.
وی تاکید کرد: بخش مهمی از اختلالات روانی به دلیل عوامل اجتماعی مانند بیکاری، فقر، فشار اقتصادی و اختلافات خانوادگی ایجاد می‌شوند. بنابراین اگر فقط به درمان دارویی یا بستری موقت اکتفا کنیم، مشکل اصلی پابرجا می‌ماند و در مراکز سراج، علت‌های زمینه‌ای شناسایی و با همکاری تیم‌های مختلف برطرف می‌شود.
وی گفت: سلامت روان نیازمند نگاهی جامع و اجتماعی است. نباید تصور کنیم که این فقط وظیفه روانشناس یا پزشک است و همه دستگاه‌ها باید درگیر شوند تا بتوانیم از بروز اختلالات پیشگیری و سلامت روان جامعه را پایدار کنیم و امروز ایران با بهره‌گیری از تجربه‌های موفق در شبکه بهداشت، می‌تواند الگویی برای کشورهای منطقه در زمینه ادغام سلامت روان در نظام خدمات اولیه باشد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در ادامه سخنان خود درباره سلامت روان و عوامل مؤثر بر آن، به موضوع مصرف مواد و الکل اشاره کرد و گفت: یکی از عوامل مهمی که بر سلامت روان جامعه تأثیر مستقیم دارد، میزان مصرف مواد و الکل است. در این زمینه، کشور ما اگرچه وضعیت بهتری نسبت به برخی کشورها دارد، اما همچنان با چالش‌هایی روبه‌روست.
وی افزود: ما در همه جلسات مرتبط با سلامت روان و آسیب‌های اجتماعی حضور فعال داریم و در حال همکاری با نهادهای مرتبط برای طراحی طرح‌های تحولی در زمینه پیشگیری از مصرف مواد و الکل هستیم و در مورد مصرف الکل تاکنون مطالعات و پایش‌های جامعی به‌طور کامل انجام نشده، اما آمارهای به‌دست‌آمده از مراکز درمانی و اورژانس‌ها تصویر روشنی از واقعیت ارائه می‌دهد.
رئیسی با اشاره به داده‌های حاصل از بیمارستان‌ها و مراکز اورژانس گفت: افرادی که با مسمومیت ناشی از مصرف الکل به اورژانس مراجعه می‌کنند، تنها بخش کوچکی از مصرف‌کنندگان واقعی هستند و این موارد نشان‌دهنده آن است که میزان مصرف در سطح جامعه بالاتر از آن چیزی است که در آمار رسمی دیده می‌شود.
وی اظهار داشت: متاسفانه در برخی استان‌ها مشاهده شده که گروهی از افراد در مهمانی‌ها یا تجمعات غیررسمی اقدام به مصرف الکل می‌کنند و پس از بروز مسمومیت، به مراکز اورژانس منتقل می‌شوند و تعداد افرادی که در این شرایط دچار مسمومیت می‌شوند، نشان‌دهنده گستردگی مصرف در برخی مناطق است.
معاون بهداشت تاکید کرد: اگرچه کشور ما با توجه به مبانی دینی و فرهنگی، از نظر میزان مصرف الکل در مقایسه با بسیاری از کشورها پایین‌تر است، اما همین آمارهای موجود نیز زنگ هشدار است و نباید نادیده گرفته شود و مصرف الکل نه تنها سلامت جسمی را به خطر می‌اندازد بلکه در بروز اختلالات روانی، خانوادگی و اجتماعی نیز نقش دارد.
تحلیل خبر
آمار تلخی است؛ 25 درصد جمعیت کشور دچار اختلالات روانی هستند
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
خبر تلخی است که معاون بهداشت وزارت بهداشت و علوم پزشکی گفته است: «25 درصد جمعیت کشور دچار اختلالات روانی هستند» وی برخی از این اختلالات را به مصرف مواد مخدر و الکل مرتبط دانسته است. البته با کمال تأسف باید گفت این 25 درصد، مواردی است که در آمار رسمی آمده و قطعاً اگر آمار غیررسمی و موارد شناسایی نشده را به این 25 درصد اضافه کنیم، آمار وحشتناک‌تری را شاهد خواهیم بود.
اینکه چرا مردم کشور ما به تعداد زیادی، دچار اختلالات روانی شده و بسیاری از آنها گرفتار افسردگی، نگرانی، دلهره و اضطراب خفیف تا شدید شده‌اند، قابل بحث، تأمل و تحقیق است. آنچه در تحلیل این خبر، اینک به آن می‌پردازیم سرنخی است که با پیگیری آن به گستردگی، پیچیدگی و عمق یافتن علل این اختلالات می‌توان پی برد.
این اختلالات روانی، همانطور که معاون وزیر بهداشت به آن اشاره کرده، ریشه اجتماعی و بیرونی دارند نه فردی و روانی. لذا در روانشناسی عمومی که به مطالعه فرآیندهای رفتار فردی و درونی افراد می‌پردازد نمی‌توان آن علل را یافت بلکه باید در
«روانشناسی اجتماعی» که به مطالعه رفتار انسان در بستر اجتماعی و در پرتو رفتار جمعی می‌پردازد، علل این اختلالات روانی جمعیت 25 درصدی را جستجو کرد. در این زمینه معمولاً جامعه شناسان و روانشناسان اجتماعی می‌توانند این علل و عوامل اجتماعی و آثار و تبعات آنها را مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل کنند.
متاسفانه کمپلکس و به هم آمیختگی مشکلات و شرایط ناگوار اجتماعی در جامعه ما به قدری واضح و فراگیر است که نیاز به توضیح ندارد و همه مردم از کوچک تا بزرگ و کهنسال از آنها اطلاع دارند. وفور این مشکلات بر اخلاق و رفتار مردم و آستانه تحمل آنها اثر گذاشته و از حالت نرمال و طبیعی خارج کرده است؛ مشکل اشتغال، ازدواج، فرزندداری، مسکن، دارو و درمان، تغذیه، تفریح، رفاهیات و ... همگی با جسم و روح و روان مردم بازی می‌کند و اراده و اختیار آنها را تحت تأثیر قرار داده به طوری که میزان درگیری، تزاحم و تنش در روابط اجتماعی و همچنین بی‌وفایی، عهدشکنی، قدرنشناسی و انواع جرائم را بالا برده و بر ناآرامی روحی و روانی افزوده است.
اگر شرایط اجتماعی به همین شیوه استمرار یابد، احتمالا آمار رسمی اختلالات روانی در جمعیت کشور از 50 درصد نیز فراتر خواهد رفت.