مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به نقش پررنگ تغذیه در مرگ‌ومیر کشور و با بیان اینکه سالانه حدود ۱۲۰ هزار ایرانی به دلیل مسائل تغذیه‌ای جان خود را از دست می‌دهند، درباره کاهش مصرف لبنیات، گوشت، میوه و سبزیجات هشدار داد.
به گزارش ایسنا، دکتر احمد اسماعیل‌زاده در همایش روز جهانی غذا که در انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور برگزار شد، اظهار کرد: آمار و ارقام میزان مرگ‌ومیر کشور بیانگر این است که حدود ۴۰۰هزار تا ۴۲۰هزار نفر سالانه جان خود را از دست می‌دهند که ۳۵ درصد از این میزان برای مسائل تغذیه‌ای است. بنابراین با توجه به آمار و ارقام میزان مرگ‌ومیر کشور می‌توان گفت که یک‌سوم مرگ‌های کشور یعنی حدود ۱۲۰هزار نفر به دلیل مسائل تغذیه‌ای است.
وی ادامه داد: تحلیل و پردازش آمار مرگ‌ومیر مربوط به مسائل تغذیه‌ای به این معنا است که برخی افراد جامعه به میزان کافی غلات، فیبر و امگا۳ مصرف نمی‌کنند. اگر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به وزارت بهداشت در زمینه تغذیه کمک کند، می‌توانیم مرگ‌های منتسب به مسائل تغذیه‌ای را تا حدودی کنترل کنیم.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه ۱۵۰ میلیون کودک کمتر از ۵ سال در جهان از کوتاه‌قدی رنج می‌برند، تصریح کرد: میانگین کوتاه‌قدی در کشور حدود ۵ درصد است؛ اما این میزان در تمام کشور یکسان نیست؛ به نحوی که برخی استان‌ها وضعیت مناسبی دارند و شرایط برخی استان‌ها مناسب نیست.
اسماعیل‌زاده درباره وضعیت سوءتغذیه در جهان نیز گفت: متاسفانه، ۶۷۳ میلیون نفر در دنیا به انواع سوءتغذیه دچار هستند؛ یعنی اینکه به لاغری، کم‌وزنی، کوتاه‌قدی مبتلا هستند و مواد مغذی به میزان کافی دریافت نمی‌کنند. میزان لاغری کودکان کمتر از ۵ سال که یک شاخص مهم به حساب می‌آید، حدود ۶ درصد است.متاسفانه، وضعیت لاغری کودکان کمتر از ۵ سال در برخی استان‌ها مناسب نیست.
وی با بیان اینکه هشت درصد جمعیت جهان به گرسنگی مبتلا هستند، توضیح داد: ۸۸۱ میلیون نفر در جهان به چاقی مبتلا هستند و با این وضعیت زندگی می‌کنند. تلاش‌های بسیاری در زمینه تغذیه در منطقه آسیا صورت گرفته، به نحوی که آمار سوءتغذیه طی سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ حدود یک تا دو درصد کاهش یافته است.
اسماعیل‌زاده با بیان اینکه کاهش آمار سوءتغذیه در ایران سخت است، خاطرنشان کرد: متاسفانه، کاهش آمار مربوط به سوء تغذیه کشور به دلیل مسائل تغذیه‌ای و افزایش قیمت مواد غذایی سخت است.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره جزئیات مرگ‌های منتسب به مسائل تغذیه‌ای گفت: میزان مرگ‌ومیر ناشی از فشارخون بالا و قند بالا به ترتیب ۹۴هزار و ۴۷هزار مورد است. اگرچه فشارخون و قند بالا ناشی از تغذیه نیستند اما با تغذیه ارتباط تنگاتنگ دارند. مرگ‌ومیر ناشی از اضافه‌وزن به طور مستقیم با تغذیه ارتباط دارد. همچنین ۱۰هزار نفر به دلیل عدم دریافت اسیدهای چرب امگا۳ جان خود را از دست می‌دهند که این موضوع به این معنا است، نتوانسته‌ایم فرهنگ مصرف ماهی در کشور را رواج دهیم. 10 هزار مرگ منتسب به دریافت ناکافی میوه و سبزی هستند. این نشان می‌دهد توجه به عوامل تغذیه در مرگ و میرها حائز اهمیت است. آمار چاقی در کودکان زیر 5 سال خیلی بغرنج نیست اما باید مراقب باشیم که این آمار افزایش نیابد.
وی با بیان اینکه مصرف غلات و نان کامل از اهمیت فراوانی برخوردار است، گفت: حدود ۲۵ هزار نفر، جان خود را به دلیل عدم مصرف غلات و نان کامل به میزان کافی جان خود را از دست می‌دهند.
اسماعیل‌زاده با بیان اینکه توجه به عوامل تغذیه‌ای در بحث مرگ‌ومیرها از اهمیت فراوانی برخوردار است، گفت: آمار و ارقام مربوط به شاخص‌های تغذیه‌ای کشور را جمع‌آوری می‌کنیم. بازهم تاکید می‌کنم که میزان کوتاه‌قدی در کشور حدود ۵ درصد است که نسبت به کشورهای منطقه شرایط مناسبی داریم.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت توضیح داد: از هر 5 کودک و نوجوان ما امروزه یک نفر دچار اضافه وزن و چاقی است. همچنین 30 درصد مادران باردار دچار وزن گیری نامطلوب در دوران بارداری هستند یعنی کمتر یا بیشتر از وزن ایده آل خود وزن می‌گیرند.
وی با بیان اینکه مصرف لبنیات در کشور کمتر از نصف مقدار توصیه شده است، خاطرنشان کرد: دلیل این موضوع، قیمت بالای محصولات لبنی در کشور است. وزارت صمت و دستگاه‌های مختلف می‌بایست برای حل این موضوع به پای کار آیند تا میزان مصرف لبنیات در کشور افزایش یابد.
اسماعیل‌زاده درباره میزان مصرف گوشت در کشور گفت: بر اساس سبد غذایی، می‌بایست ۹۰ گرم گوشت مصرف شود اما میزان مصرف گوشت در کشور کمتر از ۵۰ گرم است. بررسی‌ها بیانگر این است که تنها نیمی از جمعیت کشور، چهار گروه اصلی غذا که تأمین کننده مواد غذایی هستند را به میزان ناکافی دریافت می‌کنند.
او با بیان اینکه کمبود ویتامین D از چالش‌های نظام سلامت است، تصریح کرد: میزان کمبود این ویتامین حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد است. تعداد زیادی مکمل از طریق سیستم بهداشتی و درمانی کشور توزیع می‌شود اما باز هم وضعیت مصرف ویتامین D در کشور مطلوب نیست و این موضوع می‌بایست اصلاح شود. متاسفانه، قیمت مکمل‌ها افزایش یافته و مکمل‌ها گران به حساب می‌آیند. اعتباری که در دسترس داریم محدود است و امیدواریم که با همکاری دستگاه‌ها بتوانیم مکمل‌ها را به میزان کافی در استان‌های محروم مانند کرمان، سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان توزیع کنیم.
وی درباره بازنگری سبد غذایی مطلوب در کشور گفت: این نقشه می‌تواند راهکاری برای واردات و صادرات و تولید موادغذایی در کشور باشد.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره وضعیت کوتاه‌قدی در استان‌های محروم کشور گفت: متاسفانه، وضعیت کوتاه‌قدی در استان‌های محروم بالا است و می‌بایست تلاش کنیم تا این وضعیت را بهبود بخشیم. همچنین آمار اضافه وزن در استان‌هایی مانند گیلان، اردبیل و مازندران رو به رشد است. همچنین شیوع لاغری سالمندان در استان‌های محروم بیشتر است.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره بازنگری برنامه غنی‌سازی آرد با آهن و اسیدفولیک گفت: دو کمیته در این راستا تشکیل شده و نتایج بررسی‌های این دو کمیته طی یک تا دو ماه آینده اعلام می‌شود.
وی در ادامه صحبت‌هایش درباره زمان اجرای برنامه شیر مدارس گفت: شیر تا دو هفته آینده در مدارس توزیع می‌شود. علاوه بر این، غربالگری تن‌سنجی برای چهار پایه در مدارس در حال انجام است.
اسماعیل‌زاده با هشدار درباره وضعیت مصرفید در کشور توضیح داد: متاسفانه، میزان مصرفید زنان باردار کاهش یافته است. اگر این موضوع ادامه داشته باشد، ضریب هوشی کودکان طی سال‌های آینده کاهش می‌یابد. یکی از چالش‌هایی که در این حوزه وجود دارد، تبلیغات غیرآکادمیک طب سنتی درباره مصرف نمک‌های رنگی است.
وی درباره وضعیت بررسی طرح تغذیه عشایر گفت: این برنامه در هفت استان کشور به سرانجام رسیده و مابقی استان‌ها طی دو ماه آینده تکمیل می‌شوند.مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت توضیح داد: 32 درصد وزنی کل غذای تولید شده در جهان دور ریخته می‌شود و بیش از 30 درصد تولیدات غذایی در کشور دور ریخته می‌شود.
تحلیل خبر
سبک ناقص تغذیه و مرگ زودرس مردم
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
مدیر دفتر بهبود جامعه وزارت بهداشت گفته است: «یک سوم مرگ و میر مردم کشور به دلیل مسائل تغذیه‌ای است» وی در مورد کاهش مصرف لبنیات، گوشت، میوه و سبزیجات هشدار داده است.
از جمله نکته‌ای که وی بر آن تاکید کرده این است که مصرف لبنیات در کشور از نصف مقدار توصیه شده کمتر است و دلیل آن را قیمت بالای محصولات لبنی در کشور عنوان کرده است.
اگر به شش گروه اصلی مواد مغذی که شامل پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، چربی‌ها، کربوهیدارت‌ها، مواد معدنی و آب است و برای سلامتی و انواع فعالیت انسان به آن نیاز می‌باشد نگاه کنیم، می‌بینیم تهیه مجموعه مواد غذایی مورد نیاز انسان که شش گروه اصلی مواد مغذی فوق را پوشش می‌دهد با شرایط اقتصادی کشور و نرخ تورم رو به افزایش و رشد لجام گسیخته قیمت‌ها، بسیار سخت و هزینه‌بر است. چنانچه درآمد کارکنان، کارگران و بازاریان جزء که طبقات پایین و متوسط جامعه را تشکیل می‌دهند با هزینه یک سبد غذایی کامل مقایسه کنیم، به راحتی متوجه می‌شویم که بیش از 50 - 60 درصد مردم توانایی تهیه و خرید آنها را ندارند. چرا که هزینه زندگی انسان فقط محدود به خوراک نیست بلکه پوشاک، مسکن، بهداشت، دارو و درمان، تحصیل، آب، برق، گاز، تلفن، اینترنت و ... نیز نیاز به هزینه‌های زیادی دارد که اصلاً با درآمد بیش از نصف جمعیت همخوانی ندارد.
در جامعه شناسی پزشکی، ریشه بسیاری از بیماری‌ها را نه فردیت فرد بلکه شرایط اجتماعی حاکم بر وی می‌دانند. موقعی که استرس‌ها، اضطراب‌ها، دغدغه‌ها و نگرانی‌های اجتماعی مردم افزایش می‌یابد و فضای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، سنگین می‌شود، به فرسودگی جسم و روان مردم می‌انجامد و آمار مرگ و میر ناشی از آنها را بیشتر و بیشتر می‌کند. بارها مسئولان بهداشت و درمان کشور در دوره‌های مختلف به این امر اذعان کرده‌اند ولی در لابه لای انبوه اخبار و اطلاعات، به سرعت توسط مردم و مسئولان فراموش شده و از آن عبور کرده‌اند. تا زمانی که مردم و مسئولان این گونه با مسائل حیاتی برخورد می‌کنند، شتاب این مرگ و میرها متوقف نخواهد شد.