یک نماینده سابق مجلس با اشاره به روایت خود از دوران نمایندگیاش گفت: با توجه به تخلفات گسترده در یکی از بانکها درخواست سوال و تحقیق و تفحص کرده بودم و ۲۷ سوال پرسیده بودم که هر ۲۷ مورد تخلف محرز بود. بالاخره یک عده از نمایندهها آمدند و درخواست کردند که سوال را پس بگیرم از سوی دیگر متوجه شدم که ۳۰-۴۰ فقره مثلاً وام و امتیاز به اینها دادهاند یا به طور مثال کسی را برایشان در شرکتها جذب کردهاند. متاسفانه یکی از مشکلات هم این است که تحقیق و تفحصها هم به نتیجه نمیرسد.
شهریار حیدری نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه شما سابقه نمایندگی در مجلس دارید در دوره نمایندگیتان با چه فشارها یا درخواستهایی روبهرو شدید که میتوانست به فساد منجر شود، گفت: در دوره نمایندگی هم سوال از وزرا داشتیم و هم استیضاح و هم تحقیق و تفحص. این سه ابزار در اختیار نمایندهها همیشه بوده و هست و جزء ابزار نظارتی است.
برخی از نمایندگان از ابزارهای خود به خاطر منافع مادی و شخصی استفاده میکردند
وی ادامه داد: طبیعتاً برخی از نمایندگان از این ابزارها به خاطر منافع مادی و شخصی استفاده میکردند، سوال میکردند و بعد از اینکه به اهداف شخصیشان میرسیدند یا سوال را پس میگرفتند یا از تحقیق و تفحص انصراف میدادند یا امضای استیضاح را پس میگرفتند. عدهای دیگر هم به هر شکل واقعاً تا آخر میماندند یا بعد از نشست با وزیر و صحبتهای وزیر و اسنادی که وزیر یا نهاد تحقیق شده ارائه میداد، نماینده یا انصراف میداد چراکه دیگر به صلاح نبود که ادامه دهد چراکه به یقین میرسید که مسئله آنطور که تصور میشده نبوده است. اینها هم جزو مسائلی بود که در دورههای مختلف و در دوره ما وجود داشت.
عده محدود و معدودی از نمایندگان معاملهگرند
این نماینده سابق مجلس گفت: اما یک عدهای از نمایندگان بسیار محدود و معدود، معاملهگرند. به هر شکل میروند سوالی میکنند، بعد از اینکه امتیاز شخصی میگیرند، از سوال انصراف میدهند و نهایتاً رفیق همان وزیر سوال شده هستند. البته نمیشود این موضوع را به همه نمایندگان تعمیم داد این نمایندگان درصد بسیار اندکی بودند.
حیدری در پاسخ به این سوال که آیا این نمایندگان معدود به سایر نمایندگان هم برای همراهی اصرار میکردند، گفت: یک عدهای از نمایندگان نه صلحکننده بودند و نه استیضاحکننده بلکه همیشه واسطه بودند.
اگر وزیری استیضاح میشد یا وزیر به کمیسیون میآمد، آن نماینده واسطه از سایر نمایندگان خواهش میکرد تا سوال را پس بگیرند. در حالی که واقعاً همان شخص بیشتر از همه امتیاز میگرفت.
وی ادامه داد: این واسطهگریها و دلالبازیهایی که بین یک تعداد معدودی از نمایندگان بود، به مراتب خطرشان بیشتر از نمایندهای بود که امتیاز میگرفت و از سوال، استیضاح یا تحقیق و تفحص انصراف میداد. در دوره یازدهم مجلس، چندین بار مقام معظم رهبری از تعبیر انقلابی برای مجلس استفاده کرد و واقعاً نمیخواهم که به صورت صنفی از دوره یازدهم دفاع کنم اما نمایندگان در این دوره به هر شکل که امکان داشت رعایت میکردند و بسیار بسیار اندک از این مسائل داشتیم.
درخواست پس گرفتن تحقیق و تفحص از یک بانک بعد از دریافت وام و امتیاز
این نماینده سابق مجلس در پاسخ به این سوال که آیا در دوره نمایندگی شما مدیرانی بودند که از دخالت نمایندگان در امور اجرایی ناراحت باشند و از دخالت و مطالبه خارج از قانون نمایندهای به شما گلایه کنند، گفت: با توجه به تخلفات گسترده در یکی از بانکها درخواست سوال و تحقیق و تفحص کرده بودم و ۲۷ سوال پرسیده بودم که هر ۲۷ مورد تخلف محرز بود. بالاخره یک عده از نمایندهها آمدند و درخواست کردند که سوال را پس بگیرم از سوی دیگر متوجه شدم که ۳۰-۴۰ فقره مثلاً وام و امتیاز به اینها دادهاند یا به طور مثال کسی را برایشان در شرکتها جذب کردهاند. متاسفانه یکی از مشکلات هم این است که تحقیق و تفحصها هم به نتیجه نمیرسد.
حیدری تصریح کرد: ما تحقیق و تفحصهایی از بانکهای مختلف داشتیم که با اکثریت آراء مجلس به تصویب میرسید و در کمیسیونهای تخصصی تایید میشد از جمله خود من از یک بانک درخواست تحقیق و تفحص داشتم. الان هم اعتقاد دارم که کماکان آن تخلفات احصاء شده و اثبات شده مورد توجه قرار نگرفته است. بنابراین از این جهت یک عده از نمایندهها کارهای واسطهگری میکنند و یا اینکه سوال میکنند، سوال پس میگیرند، نهایتاً به دنبال بعضی منافع شخصی هستند اما این موضوع شامل همه نمایندگان نمیشود یک سری نمایندگان بسیار محدود و معدود به این صورت هستند. اما متاسفانه همین تعداد اندک هم اثر منفی در عملکرد بقیه نمایندهها و کارکرد مجلس دارد.
در مجلس بدهبستان زیادی وجود دارد
حیدری در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه شما مدیر دولتی نیز بودید، از نظر شما چرا برخی از مدیران در برابر درخواستهای نمایندگان مقاومت نمیکنند، آیا در این زمینه مشکل قانونی داریم یا مشکل از ساختار است، از نگاه شما ریشه اصلی فساد در مدیریت دولتی و در نظام نظارتی به چه موضوعاتی مرتبط است، گفت: به نظر من این یک ضعف و یک خلأ قانونی برای نظارت در رفتار نمایندگان است. در مجلس به دلیل اینکه بده بستان زیادی وجود دارد، به دلیل اینکه یک عده کاندیدای حوزههای مختلف در مجلس هستند، مجبورند از رفتار غلط و دخالت نمایندگان عبور کنند. گرچه ما یک کمیتهای داریم به اسم کمیته نظارت بر رفتار نمایندهها اما این بخش واقعاً ضعیف است. چون بده بستان هست البته بده بستان از نظر مالی عرض نمیکنم بلکه بده و بستان از نظر انتخاباتی که در مجموعه مجلس وجود دارد.
تحلیل خبر
چرا چنین نمایندگانی، از مجلس اخراج نمیشوند؟
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
نمایندگان مجلس در جایگاه قانونیشان، به اصطلاح
«نماینده مردم» هستند. یعنی از مردم رأی گرفتهاند (چه با رأی کم و چه زیاد) که به جای آنان از حقوق ملت دفاع کنند.
اینان باید شب و روز وقت بگذارند و با چشم و گوش تیزبین مواظب باشند تا کسی به حقوق ملت که در قانون اساسی آمده، تعرض و تجاوز نکند. آنها باید جلوی هر نوع فسادی اعم از فساد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... را بگیرند. همچنین باید با مشاهده اوضاع جامعه، قوانینی وضع کنند که مردم را از تنگناها و چرخه مشکلات، نجات دهد. حال اگر نمایندهای هیچکدام از این وظایف و مسئولیتها را انجام نداد و مسیر معکوس طی کرد و خودش عامل معاملهگری، دلالی، بده و بستان و سایر تخلفات و جرائم بود، به چه دلیلی باید نمایندگی او تداوم داشته باشد؟
کسی که به جای حمایت و دفاع از «منافع ملی» فقط به «منافع شخصی» خودش و اطرافیانی که برای او رأی جمع کردهاند، میاندیشد و ماهیت آنها با نماینده یکی است و مشترکا دست در جیب ملت به بهانههای مختلف دارند، کشور را به کجا میرسانند؟
البته پاسخ روشن است: به همین جایی که الان رسیده است!
مجموعه عملکرد نمایندگان معاملهگر و دلال در دورههای مختلف مجلس و اثرگذاری آنها بر دیگر نمایندگان
(به قول حیدری نماینده سابق مجلس) ظلم به کشور و مردم بوده و آثار منفی آن در دهههای گذشته تاکنون قابل مشاهده است. چرا این گونه نمایندگان باید با این روش، در مجلس بمانند و آب از آب تکان نخورد؟ چطور در یک اداره کوچک اگر کارمند جزء، دچار خطا شد با او تا مرحله اخراج جلو میروند ولی نماینده متخلف باید دوره چهار ساله نمایندگی را با هر عملکردی، تضمین شده بداند؟ از دور اول مجلس تاکنون، چند نماینده متخلف، اخراج شدهاند؟ این روش برای نمایندگان متخلف بعدی، این پیام را دارد که کسی جایش را به کس دیگر نمیدهد ولذا با خیال راحت، مسیرشان را ادامه میدهند......