همزمان با هفته پژوهش، سیزدهمین نمایشگاه ایران ساخت و بیستوششمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فنبازار با حضور معاون علمی رئیسجمهور و وزیر علوم در نمایشگاه بینالمللی تهران افتتاح شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، همزمان با هفته پژوهش، مراسم افتتاح سیزدهمین دوره نمایشگاه ایران ساخت و بیستوششمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فنبازار در نمایشگاه بینالمللی تهران برگزار شد. در این مراسم حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور و حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری حضور داشتند.
حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور در جمع خبرنگاران با تبریک هفته پژوهش به دانشگاهیان، اساتید و دانشجویان، از برگزاری همزمان سیزدهمین دوره نمایشگاه ایران ساخت و بیستوششمین نمایشگاه پژوهش و فناوری خبر داد و گفت: این همزمانی نشان میدهد که این دو نمایشگاه مکمل یکدیگر هستند؛ چراکه دانش و پژوهش از دانشگاه آغاز میشود و در نهایت به ساخت تجهیزات و فناوریهای پیشرفته میرسد.
افشین با اشاره به سیاستهای حمایتی معاونت علمی در سال جاری اظهار کرد: هرگونه خرید تجهیزات از سوی دانشگاهها و مراکز پژوهشی که از محصولات ارائهشده در این نمایشگاهها انجام شود، بر اساس سطح فناوری مورد حمایت قرار میگیرد. اگر محصول در سطح فناوری یک باشد، ۴۵ درصد هزینه توسط معاونت علمی و ۵۵ درصد توسط دانشگاه یا پژوهشکده تأمین میشود.
در سطح فناوری دو، ۳۰ درصد حمایت معاونت و ۷۰ درصد سهم خریدار است و در سطح فناوری سه، ۱۰ درصد حمایت معاونت علمی و ۹۰ درصد بر عهده خریدار خواهد بود.
وی افزود: هدف از این مدل حمایتی، سوق دادن تولیدکنندگان و دانشگاهها به سمت فناوریهای پیشرفتهتر است. بر همین اساس، اگر محصولی بدون تغییر نسبت به سال قبل مجدداً در نمایشگاه ارائه شود، یک سطح از نظر فناوری تنزل خواهد یافت؛ چراکه ما به دنبال پویایی، حرکت و ارتقای مستمر محصولات فناورانه هستیم.
معاون علمی رئیسجمهور با تأکید بر اهمیت تجهیزات آزمایشگاهی گفت: اگر بهدنبال جهش علمی و پژوهش با کیفیت هستیم، نیازمند تجهیزات آزمایشگاهی بهروز هستیم؛ موضوعی که امروز بسیاری از دانشگاههای کشور با آن مواجهاند.
در همین راستا، همراه با وزیر علوم تعهد دادهایم که تا پایان دولت چهاردهم، زیرساختهای آزمایشگاهی دانشگاهها با استفاده از ظرفیتهای حمایتی و مالیاتی بهروزرسانی شود.
حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در جمع خبرنگاران با تبریک هفته پژوهش به پژوهشگران و محققان کشور، برگزاری همزمان نمایشگاه ایران ساخت و نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری را نماد وفاق علمی دانست و گفت: یک بخش این رویداد توسط معاونت علمی و بخش دیگر توسط وزارت علوم برگزار میشود و این همافزایی، رویدادی مبارک و اثربخش را رقم زده است.
وی افزود: این نمایشگاه آخرین دستاوردهای پژوهشی و فناورانه کشور را به نمایش میگذارد و آنها را در معرض عرضه قرار میدهد. امیدواریم صنایع، شرکتها و دانشگاهها با حضور فعال در این نمایشگاه، هم برای تجهیز آزمایشگاههای خود اقدام کنند و هم از این فضا بهعنوان یک محیط یادگیری و شبکهسازی میان عرضه و تقاضا بهره
ببرند.
وزیر علوم تأکید کرد: این نمایشگاه در سالهای گذشته نشان داده که بستری موفق برای ارتباط میان تولیدکنندگان فناوری و متقاضیان است و از نوع حمایتهایی که از سوی معاونت علمی برای این حوزه در نظر گرفته شده، قدردانی میکنیم.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به دستاوردهای ارائهشده در نمایشگاه پژوهش و فناوری گفت: دستاوردهایی که در این نمایشگاه مشاهده شد، واقعاً غرورآفرین است؛ اما نکته مهم این است که به این دستاوردها اعتماد شود و فرآیند ترویج آنها بهدرستی انجام گیرد تا محصولات فناورانه بتوانند خود را به بازار معرفی کرده و استفاده از آنها بهصورت عمومی گسترش یابد.
وی با اشاره به موضوع مهاجرت نخبگان بهویژه در هفته پژوهش، اظهار کرد: نخستین گام در این مسیر، حفظ منزلت نیروی انسانی است. نخبگان باید احساس کنند این کشور، کشور خودشان است و فرصتها بهصورت برابر در اختیار آنها قرار دارد. این موضوع نیازمند عزم و همراهی همه دستگاههاست.
وی با اشاره به الزامات نگهداشت نخبگان تصریح کرد: علاوه بر احترام و ایجاد حس تعلق، باید زیرساختهای پژوهشی کشور بهگونهای فراهم شود که پژوهشگران بتوانند استعدادهای خود را به اثبات برسانند. همچنین حمایتهای مالی و معیشتی باید ارتقا یابد تا امکان حفظ سرمایه انسانی فراهم شود.
وزیر علوم با اشاره به برنامههای وزارت علوم برای افزایش نقش دانشگاهها در اقتصاد دانشبنیان گفت: برنامههای متعددی برای کاهش اتکای دانشگاهها به بودجه دولتی درنظر گرفته شده است که از جمله آنها میتوان به توسعه قراردادهای پژوهشی، ترویج مشوقهای مالیاتی و رفع موانع بهرهمندی از این مشوقها اشاره کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر بر اساس گزارشهای رسمی حدود ۰.۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی صرف پژوهش میشود، در حالی که هدفگذاری رسمی کشور ۲ درصد است. امیدواریم با بهبود شرایط اقتصادی کشور، این سهم افزایش یابد.
تحلیل خبر
جایگاه پژوهش و توسعه در ایران و جهان
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
امروزه «پژوهش و تحقیق» در مقایسه با «آموزش» جایگاه برجستهتری دارد چرا که منشأ خاستگاه عموم اختراعات، اکتشافات، نوآوریها و ابتکارات، «پژوهش و تحقیق» است. برهمین اساس کشورهای پیشرفته که دست پُری از اختراعات و نوآوریها دارند به بخش «پژوهش» اهمیت فوق العاده میدهند. این اهمیت دادن، نه فقط زبانی و شعاری بلکه «عملی» است. از آماده کردن زیرساختها تا تخصیص اعتبارات زیاد برای امر پژوهش و حمایتهای مادی، مالی، معنوی و اداری از پژوهشگران، سپس تجاریسازی یافتههای آنان و وارد کردن آنها به بازارهای جهانی و .... مجموعهای بههمپیوسته و منسجم از برنامههای مستمر آنان است. یکی از برنامههای خوب آنها در این راستا، شناسایی افراد توانمند و نخبه در امر پژوهش است. اگر ببینند که پژوهشگری توانایی قابل توجهی دارد وی را از بخش اداری و آموزشی به بخش پژوهش میآورند تا تمام فکر و اندیشهاش صرف تحقیقات و اختراعات و نوآوری شود. متاسفانه در کشور ما چنین برنامهای وجود ندارد و بسیاری از نخبگان مجبورند پس از پایان وقت اداری و آموزشی، در وقت استراحتشان، بنا به علاقه شخصی، ورود به پژوهش و نوآوری کنند.
از طرف دیگر حمایت دلگرمکنندهای از نخبگانی که در داخل کشور مشغول اختراع و نوآوری هستند، نمیشود. زیرساختهای ما نیز در این زمینه، ضعیف است. تجاریسازی یافتهها و ابداعات نخبگان و همچنین وارد کردن آنها به بازار جهانی، نادر است.
البته همه اینها نیز به تخصیص بودجه و اعتبار مناسب و مکفی نیاز دارد که متاسفانه به خاطر شرایط بد اقتصادی کشور، مبلغ بسیار ناچیزی سهم پژوهش در کشور ما میشود.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفته است: «درحال حاضر براساس گزارشهای رسمی حدود 25/0 درصد تولید ناخالص داخلی صرف پژوهش میشود، درحالی که هدفگذاری رسمی کشور 2 درصد است» یعنی یک هشتم بودجهای که باید به پژوهش اختصاص داده شود به آن دادهاند! به گزارش ایسنا در 13 دی ماه 1399، براساس آمارهای منتشر شده در نوامبر 2020 در وبسایت آماری استاتیستا (statista)کشور کره جنوبی با اختصاص سهم 35/4 درصدی از تولید ناخالص داخلی به تحقیق و توسعه، جایگاه اول در جهان داشته، سپس اسرائیل، فنلاند، ژاپن و سوئد هر کدام به ترتیب با اختصاص سهم 04/4 - 5/3 - 5/3 و 2 / 3 درصدی تولید ناخالص داخلی به تحقیق و توسعه، در رتبههای دوم تا پنجم جهان قرار گرفتهاند. تازه این سهمیهها مربوط به 5 سال قبل است ولی متاسفانه کشور ما در سال جاری آمار 25 / 0 درصدی دارد!