عباس خادم الحسيني: اولين و شايد مهم‌ترين موردي كه براي جوان ماندن بايد رعايت كنيد اصول صحيح تغذيه است. تغذيه تأثير بسيار زيادي در جوان ماندن يا نماندن شما دارد يك تغذيه خوب و اصولي مي‌تواند لذت زندگي را برايتان چندين برابر كند. اگر مي‌خواهيد سالم و سرحال باشيد و روند پير شدن را در خودتان كُند كنيد و اگر مي‌خواهيد سالهايي همراه با سلامتي و نشاطِ بيشتر به خودتان هديه كنيد پيشنهاد مي‌كنم به اين دستورالعمل‌ها پاي‌بند باشيد :
1. حتماً صبحانه خود را اول صبح، كامل و مقوي ميل كنيد. از آنجايي كه صبحانه مهم‌ترين وعده غذايي است ، خوردن آن يكي از شروط اصلي داشتن تغذيه خوب و سالم به شمار مي رود. اما متأسفانه بسياري از افراد بر اساس يك عادت اشتباه به خوردن صبحانه چندان بهايي نمي‌دهند و آن را ضروري نمي‌دانند. اگر شما هم جزو اين دسته‌ايد و عادت به خوردن صبحانه نداريد ، بهتر است كم كم برنامه غذايي خود را تغيير دهيد و صبحانه را به عنوان يكي از وعده هاي اصلي در برنامه غذايي خود بگنجانيد. براي اين كار مي‌توانيد از مايعات شروع كنيد و كم كم آن را كامل‌تر و مغذي‌تر كنيد. خالي كردن روده و مثانه بلافاصله پس از بيدار شدن، انجام چند حركت كششي مختصر و گرفتن يك دوش چند دقيقه‌اي در اول صبح مي‌تواند شما را براي خوردن صبحانه مشتاق‌تر كند و باعث بيشتر شدن اشتهايتان شود. پيامبر اسلام (ص ) مي‌فرمايند: <صبحانه ميخ بدن است.> بنابراين خوردن يك صبحانه كامل، پر حجم و مغذي كه از ضروريات يك تغذيه سالم است را هرگز كم اهميت به حساب نياوريد.
2. از خوردن ميوه ها و سبزيجات تازه غافل نباشيد. ميوه ها و سبزيجات به دليل سرشار بودن از انواع ويتامين‌ها نقش مهمي در سلامتي خصوصاً سلامتي پوست دارند. نكته مهمي كه در اين مورد وجود دارد اين است كه تا مي‌توانيد از ميوه‌هاي تازه و طبيعي استفاده كنيد و حتي‌الامكان آب ميوه‌هاي غيرطبيعي را كمتر مصرف كنيد. مصرف يك عدد پرتغال تازه از ده‌ها ليتر آب پرتغال كه در قوطي‌ها و يا شيشه‌هاي بسته‌بندي شده به فروش مي‌رسد مفيدتر و پرخاصيت‌تر است.
به شما توصيه مي كنم كه مصرف بيش از پيش ميوه‌هاي ضد پيري را در رژيم غذايي خود قرار دهيد ميوه‌هاي ضد پيري عبارتند از: سيب، موز، سير، پياز و گوجه فرنگي. خصوصاٌ سير و پياز به علت گوگرد فراواني كه دارند باعث لطافت و جواني پوست مي‌شوند. اگر پس از مصرف اين دو ميوه زبان و دندان خود را مسواك بزنيد سپس يك ماده معطر مثل چاي بهار نارنج، عرق گلاب يا حتي يك آدامس خوشبو مصرف كنيد مشكل بو را نيز تاحد زيادي از بين برده‌ايد.
3. تا مي‌توانيد لبنيات خصوصاً شير و ماست مصرف كنيد شير يكي از كامل‌ترين و مقوي‌ترين غذاهاست و مصرف آن به همه ي افراد در هر سن و سالي كه باشند توصيه اكيد مي‌شود. اگر احياناً معده شما به شير سازگار نيست براي برطرف كردن اين مشكل مي‌توانيد از مقدار كم شروع كنيد و كم‌كم معده خود را عادت دهيد. ماست نيز يكي ديگر از غذاهايي است كه تأثير فوق‌العاده‌اي در جوان ماندن دارد ماست از غذاهاي معجزه بخش و در عين‌حال كم طرفدار است كه سرشار از پروتئين‌هاي عالي غذايي است هضم آن براي دستگاه گوارش آسان بوده و از كلسيم و ويتامين B2فراواني برخوردار است ماست داراي باكتري‌هاي مفيدي است كه مي‌توانند به محض رسيدن به روده بزرگ ، بعضي از ويتامين‌هاي گروه Bرا بسازند از ديگر خواص ماست وجود اسيدلاكتيك آن است كه در كار ضدعفوني كردن دستگاه گوارش نقش دارد.
4. عسل يكي از خوردني‌هايي است كه متأسفانه بسيار كم در سفره‌هاي ما يافت مي‌شود در حالي‌كه اين ماده غذايي ارزشمند در درمان بسياري از بيماري‌ها مانند بيماري‌هاي قلبي و عروقي، سرطان و زخم معده مؤثر است. عسل ضمن نابود كردن ميكروب‌هاي مضر سبب طول عمر ميكروب‌هاي مفيد بدن و در نتيجه افزايش طول عمر مي‌شود. از آنجايي كه عسل بسيار انرژي‌زا و مقوي است و باعث نشاط و سرحالي بيشتر و همچنين پيشگيري از بسياري بيماري‌ها مي‌شود، سبب بالا رفتن توانايي بدن در مقابله با پيري مي‌گردد.
5. جوانه گندم نيز در ليست غذاهاي معجزه‌بخش و شگفت‌انگيز است اين ماده ، سرشار از آهن و ويتامين هاي Eو B1 است هر چند متأسفانه در فرهنگ غذايي ما جوانه گندم جايي ندارد اما بدانيد كه بسياري از متخصصان امر تغذيه و بسياري از كساني كه در رابطه با افزايش طول عمر تحقيق مي‌كنند جوانه گندم را عصاره جواني ناميده و اثر اعجاز آفرين آن راستوده‌اند. روش درست كردن اين ماده مثل درست كردن سبزه عيد است با اين تفاوت كه براي به دست آوردن جوانه گندم بايد بلافاصله پس از اين كه گندم شكاف خورد و جوانه سفيد رنگي از آن بيرون آمد آن را در يخچال بگذاريد تا ديگر رشد نكند. براي بهره بردن از خواص تغذيه‌اي اين ماده بهتر است روزي دو الي سه قاشق غذاخوري از آن را بخوريد اگر بنا به نداشتن عادت خوردن آن برايتان مشكل است مي‌توانيد آن را آسياب كرده و همراه با انواع آب ميوه‌هاي تازه ميل بفرماييد.
6. از غذاهاي كلسيم‌دار بيشتر استفاده كنيد. خوردن كلسيم از پيري زودرس استخوانها جلوگيري مي‌كند و در سالم نگهداشتن سيستم اسكلتي بدن و استقامت بيشتر استخوانها در سنين ميانسالي و پيري نقش به سزايي دارد. كلسيم در مواد لبني، اسفناج، زرده تخم مرغ و خاويار به وفور يافت مي‌شود.
7. يكي از عواملي كه سلامتي جوامع ماشيني امروزه را تهديد مي‌كند و پيري را زودتر از موعد مقرر به مردم اين جوامع هديه مي‌كند مصرف بيش از حد غذاهاي فوري و آماده است. بنابراين تا مي‌توانيد خوردن اين قبيل غذاها كه امروزه <فست‌فود> ناميده مي‌شوند را كم كنيد. اين خوراكي‌هاي خوش رنگ و لعاب و جذاب به علت تازه و طبيعي نبودن و از آن مهم‌تر وجود مواد شيميايي نگهدارنده، بيشتر مضر و آسيب‌رسان هستند تا مفيد و خاصيت دار. فست‌فودها كه من آنها را غذاهاي شكم پركن و راحت مي‌نامم براي سيستم بدني شما عوارض و زيان‌هاي فراواني را به ارمغان مي‌آورند كه پيري زودرس يكي از آنهاست. اين قبيل غذاها خطر حملات قلبي را بالا مي‌برند، دستگاه گوارش را به هم مي‌ريزند، رگ‌هاي قلب را به تدريج مسدود مي‌كنند و طول عمر را كاهش مي‌دهند. اين در حالي است كه فست‌فودها جزو غذاهايي هستند كه بيشتر اعضاي خانواده خصوصاً كوچك‌ترها و جوان‌ترها آنها را دوست دارند و بسيار مي‌پسندند.
شايد علت اصلي اين امر زود تهيه و آماده شدن و در دسترس‌تر بودن آنها باشد. اين‌گونه غذاهاي بسته‌بندي شده و آماده مصرف حاوي افزودني‌هاي زيانباري مثل شيرين كننده‌ها، طعم دهنده‌هاي مصنوعي، چربي‌هاي كارخانه‌اي، رنگ دهنده‌ها، نگه‌دارنده‌ها و مواد شيميايي ديگر هستند. حتي افرادي كه از نظر جسمي كاملاً سالم و سلامت هستند كافي است يك ماه غذاي اصلي‌شان انواع فست‌فود باشد و ورزش يا فعاليت بدني‌شان هم كم باشد تا تمامي علائم از بين رفتن كبد و مراحل اوليه ديابت به سرعت در بدنشان پيدا شود.
فست‌فودها را مي‌توان نوعي جنگ بين سنت و مُدرنيته ناميد. اين خوراكي‌ها كه نتيجه سرعت در زندگي ماشيني امروزه‌اند مي‌توانند در رديف اصلي‌ترين پير كننده‌هاي انسان قرن بيست و يكم قرار گيرند. موادي مثل سوسيس، كالباس، همبرگر، انواع ساندويچ‌هاي موجود در بازار و غذاهاي كنسرو شده از اين دسته‌اند.
8- از آنجايي كه هر فعاليتي كه در بدن انجام مي‌شود موجب توليد مواد زايد و گاهاً سمي مي‌گردد و اين مواد بايد به صورت كامل از بدن دفع شوند و آب نقش مهمي در خارج كردن اين مواد از بدن دارد و همچنين از آنجايي كه هفتاد درصد وزن بدن من و شما را آب تشكيل مي‌دهد مي‌توان به نقش مهم آب در بدن پي برد. آب نه تنها وظيفه دفع مواد زايد را در بدن برعهده دارد بلكه نقش يك حلال مناسب و قوي را هم بازي مي‌كند و مي‌تواند مواد گوناگوني مانند اكسيژن، مواد معدني، مواد مغذي و بسياري از مواد مورد نياز بدن را با خود حمل نموده و در دسترس تمامي سلولها قرار دهد بنابراين پيشنهاد مي‌كنم از خوردن آب به ميزان كافي و مورد نياز بدن غافل نباشيد خصوصاً در تابستان كه ميزان تعرق بيشتر است اجازه ندهيد گرماي هوا باعث كم شدن آب بدنتان گردد. ضمناً بهتر است براي رفع تشنگي ، مايعات ديگر را بيش از حد جايگزين آب نكنيد. نكته ديگر اين كه علي‌رغم همه تبليغاتي كه مي‌شود خوردن بيش از حد آب (به زور و بدون تشنگي آب خوردن) نيز كار منطقي ، علمي و درستي به نظر نمي‌رسد و فايده‌اي براي بدن ندارد.
9- از غذاهايي كه با طبع شما سازگار نيست كمتر استفاده كنيد و از خوردن غذاهايي كه سيستم گوارشي شما را به زحمت مي‌اندازد و يا غذاهايي كه تمايلي به خوردن آنها نداريد چشم پوشي كنيد. 10- از افراط كردن در مصرف غذاهاي سرخ كردني يا پخته شده خودداري كنيد. بهتر است حداقل يك وعده را در شبانه روز از غذاهاي خام ياغذاهاي آب پز شده استفاده كنيد و اگر بتوانيد اين يك وعده را به دو وعده افزايش دهيد لطف بزرگي در حق معده و سيستم گوارشي خود كرده‌ايد. هلموت واند ميكر مي‌گويد: اگر مي‌خواهي سالم بماني و عمري طولاني داشته باشي قابلمه را فراموش كن. البته او كمي در اين جمله اغراق كرده است زيرا بدن ما به همه گونه مواد غذايي نياز دارد و پرهيز كردن به‌طور تمام و كمال از مواد پخته شده (خام‌خواري يا گياه‌خواري) كار منطقي و علمي‌اي نيست. آنچه در اين ميان مسلم است اين است كه هر چه بيشتر اعتدال را در مصرف غذاهاي پخته شده و يا سرخ شده رعايت كنيد سالم‌تر خواهيد ماند و از سلامتي بيشتري برخوردار خواهيد بود.
11- مصرف نوشابه هاي گازدار را به حداقل برسانيد.با توجه به اينكه قسمت اعظم تركيبات نوشابه ها ، آب ، شكر و گاز است ، هيچ خاصيتي براي بدن ندارند و به علت دارا بودن مقادير بسيار زيادي شكر و همچنين گاز محلول در مايع به سيستم گوارشي آسيب مي‌زنند و در ايجاد چين و چروكهاي پوستي نقش دارند.
12- تا مي‌توانيد قند، شكر، نمك و روغن كمتري مصرف كنيد خصوصاً ميزان مصرف نمك و روغن خود را پايين بياوريد تا سالم‌تر و جوان‌تر بمانيد و از سلامتي جسمي خود محافظت بهتري انجام داده باشيد. 13- هر چه سن تقويمي‌تان افزايش مي‌يابد مصرف چربي و كالري بيش از اندازه را كمتر كنيد.
14- هفته‌اي دوبار از غذاهاي دريايي (ماهي، ميگو و ....) استفاده كنيد. چرا كه غذاهاي دريايي كلسترول خون را پايين مي‌آورند و سرشار از پروتئين، فسفر، يد و بسياري مواد معدني ديگر هستند.
15- از مصرف الكل و هر نوع ماده‌اي كه شما را از خود بي‌خود كند خودداري كنيد.
16- از پرخوري كردن بپرهيزيد. پرخوري باعث پيري زودرس، چاقي و انباشت بيش از اندازه مواد غذايي در بدن مي‌شود. پرخوري كه در تعاليم ديني ما نيز از آن به عنوان عملي ناپسند و مذموم ياد شده از سرحالي و نشاط شما در دراز مدت مي‌كاهد و در عوض تنبلي، بي‌حالي و بسياري از بيماري‌ها را شما هديه مي‌كند (البته اين مسئله به ميزان تحرك و مقدار فعاليت‌هاي بدني شما هم بستگي دارد.)
17- از خوردن غذا در شرايطي كه دچار احساسات و عواطف منفي (مثل اضطراب، استرس، ناراحتي و... ) و يا موقعي كه دچار هيجانات بيش از حد هستيد (مثل زماني كه يك مسابقه مهم فوتبال يا يك فيلم حادثه‌اي مي‌بينيد) خودداري كنيد. بهتر است غذا در آرامش كامل و با آسودگي خيال صرف شود زيرا فشارهاي عصبي هنگام غذا خوردن باعث مي‌گردد كه عمل هضم و گوارش با اختلال و تشنج داخلي صورت گيرد. وقتي خيلي خسته هستيد نيز مشغول غذا خوردن نشويد در اين حالت بهتر است يك ربع دراز بكشيد و با چند نفس عميق خستگي را تا حدي از بدن خود دور كنيد سپس به غذا خوردن بپردازيد. هر گونه بحث و مشاجره و يا حرف زدن معمولي هنگام غذا خوردن نيز باعث اختلال در كار سيستم گوارش و عدم جذب كامل مواد غذايي مي‌شود. 18- به جاي استفاده از روغن‌هاي جامد از روغن مايع استفاده كنيد مصرف روغن جامد باعث بالا رفتن كلسترول مي گردد در حالي كه روغن‌هاي مايع نباتي نه تنها كلسترول را بالا نمي‌برند بلكه به علت داشتن اسيدهاي چرب اشباع نشده به ويژه اسيد لينولئيك براي تندرستي و زيبايي نيز مفيد هستند. مخلوط روغن تخم آفتابگردان و كره مي‌تواند بهترين جايگزين براي روغن‌هاي جامد باشد. 19- خود را عادت بدهيد كه غذا را خوب و كامل بجويد خوب جويدن غذا نه تنها هضم آن را براي معده آسان‌تر مي‌كند و باعث طولاني‌تر شدن عمر مفيد معده مي‌شود بلكه خون را هم در لثه‌ها به گردش بيشتري وا‌مي‌دارد و ترشح بزاق رانيز براي هضم اوليه غذا، جذب بهتر و كامل‌تر مواد غذايي و كشتن ميكروبها بيشتر مي‌كند. 20- حداقل دو تا سه ساعت بعد از خوردن يك وعدهِ غذايي از خوردن هر نوع خوراكي ديگر پرهيز كنيد. 21- بلافاصله قبل از خواب شام نخوريد. بهتر است شام خود را قبل از ساعت 9 شب صرف كنيد طوري‌كه حداقل 2 ساعت بعد از شام خوردن به رختخواب برويد. 22- حتماً شبها شام بخوريد. برعكس آنچه بعضي‌ها فكر مي‌كنند، شام نخوردن يكي از رموز سلامتي و يا جوان ماندن نيست. شام يكي از وعده هاي غذايي ضروري است اما آنچه مهم است اين است كه شام بايد تا حد امكان كم‌كالري و سبك باشد خوردن انواع دسر و يا سالاد همراه با شام مي‌تواند از كالري آن بكاهد. 23- از افراط كردن در خوردن هر نوع ماده غذايي چه در كوتاه مدت و چه در بلند مدت پرهيز كنيد. اگر تا به حال اين موارد را كمتر رعايت كرده‌ايد بهتر است عادات تغذيه‌اي خود را رفته رفته تغيير دهيد تا سلامتي و جواني را در خود ماندگارتر كنيد زيرا اگر از سيستم تغذيه‌اي مناسبي برخوردار باشيد قطعاً مي‌توانيد روند پيري را تا حد بسيار زيادي در خود كُند نماييد.