مسئله خوزستان و بحران آب در آن واکنش‌های مختلفی را از سوی گروه‌های مختلف در پی داشته است. در زیر نامه اساتید دانشگاه را در واکنش به این موضوع می‌بینید.
به گزارش رویداد۲۴ ، متن نامه اساتید دانشگاه‌های ایران به این شرح است:
به نام پروردگار مهربان
رئیسان ارجمند قوای مجریه، مقننه و قضاییه و مردم بزرگوار ایران
این روزها شاهد اعتراض برحق مردم خوزستان در مورد کم‌آبی و بی‌آبی (برای کسب‌وکار، شرب و نیازهای اولیه زندگی) هستیم.
ما دانشگاهیان ضمن حمایت از اعتراض‌های مسالمت‌آمیز مردم و دعوت به آرامش، در این بیانیه، توجه همگان را به ذکر برخی از نکته‌های اساسی جلب می‌نماییم و خواستار رسیدگی، اقدام فوری و تجدیدنظر در شیوه حکمرانی آب استان و کشور هستیم.
دانشگاهیان در دوره‌های مختلف، نسبت به انتقال غیر کارشناسی آب (که در تضاد آشکار با محیط‌زیست و اصول اولیه مدیریت سرزمین بوده) مخالفت خود را اعلام کرده‌اند؛ و در مورد ساخت و آبگیری سد گتوند نیز به‌موقع هشدار داده‌اند و دیدگاه کارشناسی خود را درباره آنچه مشکل امروز مردمان خوزستان و دیگر استان‌های حوضه‌های آبی مشترک است، ارائه کرده‌اند؛ اما متأسفانه این نظرات کارشناسی در تصمیم‌گیری‌های مسئولان اعمال نشده و مشکلات کنونی ناشی از همان تصمیم‌های غیر کارشناسی و بیشتر بر پایه زد و بندهای سیاسی در مورد سدسازی، انتقال آب، مداخله در زیست بوم مناطق و بر هم زدن آن و منحرف کردن کسب و کارها از شرایط طبیعی اکوسیستم است، که امنیت انسانی را به مخاطره انداخته و سبب توسعه ناپایدار شده است. امروزه افزون بر خشکسالی، شاهد کسری، آلودگی، شوری و عدم دسترسی گروه عمده‌ای از مردم به آب قابل شرب، در جلگه بزرگ خوزستان هستیم؛ به نحوی که پایداری اکوسیستم و منابع آب در این جلگه و ادامه زندگی و معیشت مردم در معرض تهدید جدی قرار گرفته است.
اعتراض‌های مردم از زمانی تشدید شده که مردم با معضلات دیگری (همچون بیکاری، تورم، تبعیض، فساد، ناکارآمدی حکمرانی، فشار حداکثری و شیوع کرونا) بر معیشت خود، دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ لذا برای گذر از وضعیت کنونی باید چاره‌ای اندیشید.
ما دانشگاهیان معتقدیم که اگر از دیدگاه‌های کارشناسی، پیش از تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و اقدام استقبال می‌شد، بسیار بهتر از آن بود که تصمیم‌های غیر کارشناسی، بحران‌زایی کند و ستاد بحران برای آن تشکیل شود. به هرحال در وضعیت کنونی، با اعلام همدردی و همراهی با مردم و خواسته‌های آنان، خواستاریم خیلی فوری کارهای زیر انجام شود:
۱. از هر نوع برخورد خشونت‌آمیز با مردم جلوگیری شود، و برای اعتراض‌های مردمی فضای مسالمت‌آمیز فراهم گردد و از جان مردم مراقبت شود. در این صورت احتمال دخالت عناصر بیگانه و سوءاستفاده آنان از خواسته‌های بحق مردم کاسته خواهد شد.
۲. پرداخت خسارت به کسب و کارهای کشاورزی، مشروط بر عدم استفاده آنها از آب باشد، تا از بار مصرفی آب کاسته شود و محل تأمین منابع آن، نه از محل خلق پول، بلکه با مالیات گیری از نهادها، بنیادها، صنایع آب‌بر (مانند فولاد و مس) و فروش دارایی‌ها تهیه شود.
۳. آبرسانی برای شرب جزو اقدام‌های فوری باشد، و آن دسته از شهرها و روستاهایی که لوله‌کشی شده‌اند نیز قطع آب نداشته باشند.
۴. با دعوت فوری از گروه‌های مردم و کشاورزان، مدیریت مصرف آب به خود آنان واگذار شود، تا با روش‌های محلی بر آن فائق شوند. دولت باید بطور شفاف و عادلانه سهمیه‌بندی کلان را انجام دهد و به آگاهی همه کشاورزان برساند.
۵. رفتارهای مسئولان باید گونه‌ای باشد که مردم احساس تبعیض نداشته باشند و این موضوع نیازمند بازگرداندن اعتماد ازدست‌رفته است.
۶. تعیین تکلیف انتقال آب با توجه به حقابه پایین‌دست و زیست‌محیطی به گونه ای‌که:
الف- تمام تونل‌های در دست اقدام، طی یک مصوبه، متوقف و برای همیشه از دستور خارج شوند.
ب- انتقال کنونی، مشروط بر انتقال آب شرب باشد.
ج- الحاقیه خشکسالی به انتقال آب در دوره خشکسالی افزوده شود، که قاعده‌ای نسبی برای حجم برداشت را اعمال کند.
د- حجم انتقال آب، شفاف و قابل نظارت دقیق باشد.
۷. در یک مصوبه، سد گتوند تعیین تکلیف شود، تا بیش از این به دشت خوزستان آسیب نرساند.
۸. طراحی بازار آب جهت افزایش بهره‌وری آب با قید محدود بودن منابع آبی، با الهام از بازار محلی آب و کوتاه کردن دست دولت و بخش عمومی رانت‌زا و فسادزا در فروش آب، می‌تواند یکی از راه‌حل‌های بهبود بهره‌وری و کاهش مصرف آب باشد. درآمد دولت می‌تواند از مالیات و عوارض بر مصرف آب حاصل شود، و زیرساخت‌ها به تشکّل‌های کشاورزان واگذار شود. این راهکار می‌تواند با بررسی جوانب حقوق مالکیت، ابعاد اجتماعی و کارشناسی دقیق‌تر به کار گرفته شود.
۹. کشور برای افزایش بهره‌وری آب، نیازمند فنّاوری، مکانیزاسیون آبیاری، کشت محصول متناسب، و خلاقیت و نوآوری در این زمینه‌هاست که تنها با قیمت‌گذاری رقابتی بر پایه عدالت می‌توان انگیزه‌ها را در این جهت هدایت نمود.
۱۰. صادرات محصولات با آب‌بری بالا ممنوع شود، و یا مشروط بر اینکه از طریق گلخانه و یا روش‌های بهینه رقابتی آب، تولید شوند و مجوز صادرات اخذ کنند.
۱۱. تولید محصولات با آب‌بری بالا با محصولاتی که آب کم‌تر و ارزش‌افزوده بالاتری دارند، بررسی و جایگزین شوند. قیمت‌گذاری آب و برق بر اساس هزینه فرصت می‌تواند به اجرای بندهای ۱۰ و ۱۱ کمک کند.
۱۲. در سیاست‌های اقتصادی و ازجمله توسعه کشاورزی با در نظر گرفتن منابع آبی بلندمدت که بار اشتغال و رشد اقتصادی بر دوش بخش کشاورزی نباشد، تجدیدنظر شود. سیاست خودکفایی و صادرات محصولات متناسب با در نظر گرفتن تراز داخلی و تراز تجاری آب مجازی و منابع تجدید پذیر آبی، باشد.
۱۳. سرمایه‌گذاری لازم برای کاهش آلودگی و شوری آب، توزیع متناسب آب کشاورزی، مکانیزاسیون و افزایش بهره‌وری آب، اصلاح کشت، کشت‌های مقاوم به شوری، ترمیم فرسودگی کانال‌های آب کشاورزی و خطوط لوله آب شرب، آب‌شیرین‌کن‌ها از دریا و اصلاح و بازسازی فاضلاب‌های شهری، انجام شود.
۱۴. در شیوه حکمرانی آب باید تجدیدنظر اساسی انجام شود. بحران کم‌آبی خوزستان، دیگر استان‌های کشور (ازجمله، چهارمحال و بختیاری، گیلان و مازندران) را نیز تهدید می‌کند؛ چون طرح‌های مشابهی برای انتقال آب از سرچشمه‌های رودخانه‌های این استان‌ها نیز اجراشده است.در پایان، ما متخصصان علوم مختلف، درخواست می‌کنیم که شورای راهبردی برای حل بحران از بدنه متخصص تشکیل و آمادگی خود را برای ارایه راهکارهای کارشناسی، جهت کاهش آلام مردم، اعلام می‌داریم و همواره در کنار آنان هستیم.
با آرزوی سرافرازی میهن
گروهی از استادان دانشگاه‌های کشور
تا ساعت 14:51 روز جمعه تعداد 543 نفر از اساتید دانشگاه‌های کشور این نامه را امضا کرده بودند.
تحلیل خبر
واکنش بیش از 500 نفر از اساتید دانشگاه‌های کشور به بحران آب خوزستان و اعتراضات گسترده مردم به آن و ارایه راهکارهای علمی و کارشناسانه، قابل تحسین و تقدیر است. مردم هم به چنین عکس‌العمل‌ها و حمایت‌های عاقلانه و هوشمندانه در تمام برهه‌ها و مشکلات اجتماعی، نیاز دارند.
دانشگاه‌ها به عنوان بالاترین سطح علمی جامعه که درصدر قرار دارند، متناسب با این منزلت والا، مسئولیت خطیری هم در قبال مسائل اجتماعی دارند و نباید اساتید و دانشجویان خود را به کلاس درس و پژوهش محدود کنند بلکه باید با چشمانی بینا و مسئول، به مشکلات جامعه نظر بیفکنند و اعلام نظر و موضع کنند و تا تحقق خواسته‌هایشان، پیگیری و مطالبه گری را استمرار بخشند. موقعی که هنرمندان، حقوقدانان، فرهنگیان و سایر اقشار ملت، به حمایت و همراهی با هموطنان خود در خوزستان می‌پردازند و خواستار رفع مشکل تنش آبی و بحران تشنگی انسان‌ها، دام‌ها و مزارع می‌شوند به طریق اولی انتظار می‌رود که دانشگاهیان نیز اعلام موضع و حمایت
کنند. خوشبختانه اکثریت مسئولان رده بالای کشور هم به مردم خوزستان حق داده و اعتراضات آنان را موجه دانسته‌اند. به نظر می‌رسد حال که جامعه ما به یک نوع همگرایی اجتماعی و وفاق اجتماعی رسیده باید از این پس همه اقشار، صنوف، احزاب، اتحادیه‌ها و ... نسبت به مطالبات مردم سریع عکس‌العمل نشان دهند تا مسئولان با جدیت بیشتری به آلام و مصائب و مشکلات استانی، منطقه‌ای و کشور توجه کرده، به رفع آنها همت گمارند. در اینجا جا دارد از احزاب مختلف که نسبت به مشکلات مردم خوزستان، سکوت کرده و از ملت و اقشار مختلف عقب ماندند، گلایه کرده و از بی‌تفاوتی و بی‌خاصیتی، آنها را برحذر داشته و دعوت به نقش‌آفرینی و اثرگذاری کنیم. اصحاب رسانه و خانه‌های مطبوعات استان‌ها هم علاوه بر اطلاع‌رسانی، باید با یک انسجام داخلی به اعلام نظر و موضع در رویدادهای اجتماعی، نقش خود را دوچندان کنند.