کاهش شدید بارش‌ها در فصل پاییز و تداوم آن در زمستان سبب افت شدید حجم آب ۱۵ سد مهم و بزرگ کشور شده است در حالی که میزان خروج آب از سدها (برای مصارف) نسبت به سال گذشته ۲۴ درصد رشد را نشان می‌دهد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، وضعیت بارش‌ها در فصل پاییز امسال امیدوارکننده نبود و در زمستان هم تاکنون بارش‌های اتفاق افتاده نتوانست وضعیت حجم مخازن برخی سدهای کشور را بهبود دهد.
بارش‌های از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۲) تا ۶ بهمن به ۶۱.۴ میلیمتر رسید که در مقایسه با دوره بلندمدت ۵۵ ساله که ۱۰۷.۳ میلیمتر بارش داشته‌ایم ۴۳ درصد کاهش‌یافته است.
افزایش ۲۴ درصد خروج آب از سدها
در همین حال میزان آبی که از سدها برای مصارف گوناگون خارج شده نسبت به سال گذشته ۲۴ درصد رشد نشان می‌دهد.
کاهش بارش‌ها ازیک‌طرف و افزایش مصرف از طرف دیگر وضعیت ۱۵ سد کشور را با کاهش شدید حجم آب مواجه کرده است.
بر اساس تازه‌ترین گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب شرکت مدیریت منابع آب ایران، سد رودبال داراب در استان فارس با داشتن یک میلیون مترمکعب موجودی آب از ابتدای سال آبی جاری تا ۷ بهمن با کاهش ۹۰ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال روبرو شده و میزان پرشدگی فعلی این سد هم یک درصد است.
چاه نیمه‌های سیستان و بلوچستان از ابتدای سال آبی جاری تا ۷ بهمن ۳۵ میلیون مترمکعب موجودی آب دارند که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۷۳ درصد کاهش دارد. میزان پرشدگی چاه نیمه‌ها به ۲ درصد کاهش‌یافته است.
سد شمیل و نیان در استان هرمزگان با ۱۲ میلیون مترمکعب موجودی آب با کاهش ۷۳ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال روبه‌رو شده و درصد پرشدگی کنونی این سد ۱۲ درصد است.
سد دوستی خراسان رضوی هم ۵۸ میلیون مترمکعب آب دارد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۷۰ درصد کاهش دارد و میزان پرشدگی آن ۵ درصد است.
در این مدت، سد نسا کرمان هم با داشتن ۲۶ میلیون مترمکعب موجودی آب کاهش ۶۵ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال دارد. میزان پرشدگی آن هم ۱۵ درصد است.
سد استقلال در استان هرمزگان هم در مدت یاد شده با داشتن ۵۳ میلیون مترمکعب موجود آب نسبت به پارسال ۶۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد. میزان پرشدگی فعلی این سد هم ۲۲ درصد است.
همچنین در این مدت، سد ساوه در استان مرکزی با ۲۰ میلیون مترمکعب حجم مخزن ۵۹ درصد کاهش نسبت به پارسال دارد و میزان پرشدگی آن نیز ۷ درصد است.
موجودی آب در مخزن سد تنگوئیه سیرجان کرمان در حالی به رقم چهار میلیون مترمکعب رسیده است که این میزان نسبت به مدت مشابه پارسال ۵۵ درصد کاهش دارد. میزان پرشدگی فعلی این سد هم ۱۰ درصد است.
سد سرنی در استان هرمزگان با داشتن ۱۳ میلیون مترمکعب موجودی آب نسبت به سال آبی پارسال ۵۰ درصد کاهش دارد و میزان پرشدگی فعلی آن هم ۲۲ درصد است.
سد طرق در خراسان رضوی از ابتدای سال آبی جاری تا ۷ بهمن‌ماه چهار میلیون مترمکعب موجودی آب دارد که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۴۳ درصد کاهش نشان می‌دهد و میزان پرشدگی آن نیز اکنون ۱۲ درصد است.
موجودی آب در سد مارون خوزستان هم از ابتدای سال آبی جاری تا ۷ بهمن‌ماه به رقم ۳۸۳ میلیون مترمکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد. میزان پرشدگی فعلی این سد ۳۳ درصد است.
سد ۱۵ خرداد در حوضه آبریز قم رود فقط ۳۳ میلیون مترمکعب موجودی آب دارد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۲ درصد کاهش‌یافته است. میزان پرشدگی فعلی این سد نیز ۱۷ درصد است.
موجودی آب در سد جیرفت در استان کرمان ۷۵ میلیون مترمکعب است که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۳۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد. این سد هم اکنون ۲۲ درصد پرشدگی دارد.
سد دامغان در استان سمنان از ابتدای سال آبی جاری تا ۷ بهمن‌ماه هشت میلیون مترمکعب آب دارد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۶ درصد کاهش دارد. میزان پردگی این سد هم ۵۱ درصد است.
موجودی آب در سد آغ چای در آذربایجان غربی به رقم ۷۰ میلیون مترمکعب رسیده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۵ درصد کاهش داشته و میزان پرشدگی در حال حاضر این سد هم ۳۳ درصد است.
سد کمال صالح در استان مرکزی نیز از ابتدای سال آبی جاری تا هفت بهمن‌ماه ۲۳ میلیون مترمکعب آب دارد که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۲۵ درصد کاهش دارد. درصد پرشدگی فعلی این سد هم ۲۴ درصد است.
این شرایط در برخی سدهای مهم و بزرگ کشور ضرورت توجه جدی به مدیریت مصرف را می‌طلبد تا بتوان بدون نگرانی درباره تأمین آب شرایط را پشت سر گذاشت.
تحلیل خبر
چالش و بحران کمبود آب در تابستان آینده
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
از سال 1384 تاکنون بر خشکسالی سال به سال کشور افزوده شده و در سه حوزه آب شرب، آب کشاورزی و آب مورد نیاز صنایع، تنگناهای روزافزون رخ داده و بسیاری از تالاب‌ها، چشمه‌ها، چاه‌ها و رودخانه‌ها رو به خشکی نهاده‌اند به طوری که زندگی و حیات انسان‌ها، حیوانات و گیاهان با تهدیدات جدی مواجه شده است. تحقیقات و تحلیل‌های علمی هواشناسی نشان می‌دهد که خشکسالی از سال 1347 تا 1383 به تدریج و با افت و خیزهایی در برخی از نقاط کشور رخ داده و هشدارهای مقدماتی جهت ورود به خشکسالی مستمر سال‌های 1384 تاکنون بوده که اگر این هشدارها جدی گرفته شده و با طرح و برنامه‌ای حساب شده با آن برخورد می‌شد، شاید شرایط و وضعیت آبی کشور بهتر از حالا بود. البته در مقطعی کار درست و به جای سدسازی دولت مرحوم هاشمی رفسنجانی، قدم مهمی بود که اگر این سدها نبود، شاید شرایط امروز ما به مراتب بدتر ازشرایط فعلی رقم می‌خورد. سدسازی «شرط لازم» جهت حفظ آب‌های نقاط مختلف کشور بود اما «شرط کافی» نبود. باید تدبیرهای مکمل بعدی هم در قالب برنامه‌های دیگر دنبال می‌شد تا توانایی مقابله با خشکسالی، افزایش می‌یافت و عوامل تشدیدکننده خشکسالی مهار می‌شد. متاسفانه صدور انبوه مجوزهای حفر چاه‌ها و خشک شدن چشمه‌ها باعث خشکیدن تالاب‌ها شد و احداث مراکز پتروشیمی و صنایع آب بَر در برخی نقاط کشور، آب‌های آنها را بلعید و بسیاری از امور غیرکارشناسی دیگر، ضربه مهلکی به منابع آبی کشور وارد کرد.
به عبارت دیگر نه تنها طرح‌ها و برنامه‌های «مثبتی» برای حفظ و احیای منابع آبی اجرا نکردند بلکه با طرح‌ها و برنامه‌های «منفی»، در هدررفت و نابودی آن، قدم‌های بی برگشت و غیرقابل جبران برداشتند. حال مردم منتظرند ببینند از این به بعد مسئولان چه تدابیر و برنامه‌هایی برای غلبه بر بحران آب کشور دارند.