به گزارش تابناک به نقل از دنیای اقتصاد، عبدالله عزام، مشاور دولت طالبان گفت: افغانستان با داشتن بیش از ۱۲۰۰ میدان معدنی یکی از کشورهای غنی به لحاظ منابع معدنی است. براساس برآوردها، ثروت معدنی این کشور ۳ تریلیون دلار و شامل منابعی مانند طلا، کرومیت، مس، آهن، سرب، روی، زغال‌سنگ، گاز طبیعی، نفت، سنگ‌های قیمتی، لیتیوم، تالک و عناصر مختلف خاکی کمیاب است.
دولت افغانستان با درک پتانسیل تحول‌آفرینی که این منابع می‌تواند برای اقتصاد افغانستان داشته باشد، به دنبال راه‌های مختلفی برای توسعه آنها بوده است. در ۳۱ اوت، مقام‌های دولت افغانستان هفت‌قرارداد معدنی را با شرکت‌های داخلی و بین‌المللی امضا کردند.
این قراردادهای تاریخی مستلزم تعهدات بلندمدت ۵ تا ۳۰ سال است. این پروژه‌ها شامل انکشاف چهار بلوک آهن در هرات، یک‌بلوک سرب و روی در غور، ذخایر طلا در تخار و منابع مس «عینک دو» می‌شود. شرکت‌های مشارکت‌کننده قرار است در سه دهه آینده بیش از ۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنند.
عواید حاصل از این پروژه‌ها و فرصت‌های توسعه‌ای و شغلی مرتبط با آن، رونق بزرگی به اقتصاد افغانستان خواهد داد. آنها برای بهبود رفاه مردم افغانستان ضروری هستند. در حال حاضر برآورد سود دقیقی که دولت از این پروژه‌ها دریافت خواهد کرد ممکن نیست؛ زیرا اکتشاف و توسعه سایت‌های معدنی ادامه دارد.
با این حال، طبق قراردادها، دولت افغانستان ۵۶ درصد از سهام معدن طلا، ۱۲ درصد مس، ۲۰ درصد سرب و ۱۳ درصد هر بلوک آهن را حفظ می‌کند. جدا از آن، وزارت دارایی نیز مالیات‌های مربوطه را بر این پروژه‌ها وضع خواهد کرد که جریان درآمد دیگری را برای دولت ایجاد می‌کند.
منافع اقتصادی ناشی از این قراردادها فراتر از درآمدزایی است. قابل ذکر است که انتظار می‌رود آنها توسعه صنعتی را در سراسر کشور تسریع کنند. به‌عنوان مثال، پروژه سرب و روی که به شرکت «افغان اینوست» مستقر در کابل داده شده است، با مسئولیت مضاعف تکمیل ۱۳ درصد باقی‌مانده از پروژه اتصال برق ۵۰۰ کیلوولتی است که واردات برق از ترکمنستان را تضمین می‌کند.
این امر به تأمین نیازهای رو به رشد انرژی ما کمک می‌کند و تقریباً برای تمام پارک‌های صنعتی کشور برق را تأمین می‌کند و باعث می‌شود ساعات عملیاتی‌شان از ۱۲ به ۲۴ افزایش یابد.
افزایش تأمین برق همچنین می‌تواند به توسعه زراعت افغانستان نیز کمک کند. در حال حاضر، اکثر فعالیت‌های کشاورزی در کشور به کار دستی متکی است. دسترسی بهتر به برق می‌تواند به مکانیزه شدن این بخش کمک کند. به گفته «شیرباز کمین‌زاده»، رئیس اتاق صنایع و معادن افغانستان، تأمین برق اضافی از ترکمنستان می‌تواند تولیدات کشاورزی و صنعتی را به میزان ۲ میلیارد دلار افزایش دهد.
علاوه بر این، پروژه اتصال برق نیز باعث کاهش هزینه برق کشور خواهد شد. برق ترکمنستان با قیمت کمتر فروخته می‌شود؛ واردات آن هزینه‌ها را کاهش و به دولت افغانستان این امکان را می‌دهد که با دو تأمین‌کننده برق دیگر خود یعنی ازبکستان و تاجیکستان در مورد نرخ‌های بهتر مذاکره کند.
کشف و توسعه معادن آهن همچنین به نفع توسعه صنعتی افغانستان خواهد بود؛ زیرا سنگ‌آهن کارخانه‌های متعدد فولاد را در این کشور تأمین می‌کند. همزمان، معدن سرب تأمین مداوم مواد خام را برای هشت‌شرکت داخلی تولیدکننده باتری تضمین و افغانستان را به صورت بالقوه به کشور صادرکننده باتری تبدیل می‌کند.
این پروژه‌های معدنی همچنین با کمک به مقابله با نرخ بالای بیکاری ناشی از خاتمه کار برای افغان‌هایی که برای پیمانکاران خارجی و پیمانکاران فرعی پس از خروج نیروهای خارجی در سال ۲۰۲۱ کار می‌کنند، به نفع کشور خواهد بود. انتظار می‌رود فعالیت‌های مرتبط با این پروژه‌ها برای بیش از ۵۰ هزار نفر در زمینه‌های مختلف فرصت‌های شغلی ایجاد کند.
این‌ها شامل مشاغلی برای زمین‌شناسان، مهندسان، معدنچیان، اپراتورهای ماشین‌آلات، پرسنل حمل‌ونقل، سازندگان تجهیزات، متخصصان تدارکات و پرسنل امنیتی می‌شود.
علاوه بر این، شرکت‌های معدنی موظف به سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه جامعه به‌عنوان بخشی از قراردادهای خود هستند. این امر فرصت‌های شغلی بیشتری را در زمینه مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و پرورش و سایر بخش‌ها با هدف ارتقای کیفیت زندگی برای جوامع محلی ایجاد می‌کند.
این ابتکارات پتانسیل کاهش فقر و ارتقای استانداردهای زندگی را دارند؛ به‌ویژه در ولایات به‌شدت محروم، مانند غور.
پروژه‌های معدنی همچنین به دولت افغانستان در مورد یک مسئله مهم دیگر کمک خواهد کرد: بی‌ثباتی پول افغانی. پس از خروج نیروهای خارجی و خروج پیمانکاران متعدد، سپرده‌گذاران در بانک‌های افغانستان به‌سرعت صدها میلیون دلار را به حساب‌های خارجی واریز کردند و این امر کشور را با کمبود شدید ارز روبه‌رو کرد.
این مسئله تأثیر منفی بر کاهش ارزش پول افغانی داشت و بانک‌ها با خطر ورشکستگی مواجه شدند. «دا افغانستان بانک» مجبور شد برای نجات پول افغانی به سیاست‌های تثبیت پولی فوری متوسل شود و موفق شد، اما کشور همچنان به ارز خارجی نیاز دارد. پروژه‌های معدنی برای تقویت جریان ارز خارجی به کشور آماده است.
تحلیل خبر
کشور ثروتمندِ فقیر
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
3 تریلیون دلار، عددی است برابر با 000/000/000/000/3 دلار (یا سه هزار میلیارد دلار) که نماد علمی آن به صورت 1012 ×3 نمایش داده می‌شود. برای اینکه موقعیت این عدد را در مقایسه با «تومان ایران» بدانیم، اگر هر دلار را مساوی 000/50 تومان فرض کنیم، کافی است که عدد فوق را در 000/50 تومان ضرب کرده و نتیجه را مشاهده کنیم.
(000/50 تومان ضربدر 000/000/000/000/3 دلار مساوی است با 000/000/000/000/000/150 تومان و به ریال یک صفر دیگر به آن اضافه کنید = 000/000/000/000/000/500/1 ریال)
حال به ماده واحده قانون بودجه کشور ما در سال 1402 نگاه کنید تا میزان بودجه کل کشور را مساوی عدد 000/000/083/144/947/29 ریال ببینید آنگاه این دو عدد را بر هم تقسیم کنید.
50=000/000/083/144/947/29 ÷ 000/000/000/000/000/500/1
یعنی مبلغ سه تریلیون دلار ثروت افغانستان از قِبَل منابع و معادن طلا، مس، آهن، سرب، زغال سنگ، نفت، گاز طبیعی، سنگ‌های قیمتی و غیره، اگر به خوبی و به درستی استحصال، استخراج و مدیریت شود، 50تقریبا برابر ریالی بودجه کشور ما در سال 1402 یا 5 برابر آن به تومان است. این ثروت هنگفت، بدون پتانسیل کشاورزی و سایر توانمندی‌های افغانستان است.
اینکه کشوری با این همه منابع و معادن و ذخایر خدادادی، زندگی فقیرانه‌ای دارد و مردم آن به خاطر نبود کار و شغل، به کشورهای دیگر و از جمله ایران آواره می‌شوند به خاطر فقر ذاتی و طبیعی این کشور نیست بلکه به خاطر این است که در دوره‌های مختلف و سالیان متمادی، مدیریتی قوی و علمی برآن حاکم نبوده است. بدون شک این کشور و کشورهای مشابه افغانستان باید درمان درد خود را در مدیریت علمی و کارآمد جستجو کنند وگرنه بنا به مثل معروف همانند تشنگانی می‌مانند که بر دریای آب شیرین نشسته‌اند و توانایی سیراب کردن خود را ندارند.
افغانستان اگر در مسیر توسعه و پیشرفت قرار بگیرد و خوب مدیریت شود، می‌تواند به مراتب بیشتر از کویت و امارات و قطر بدرخشد چون این کشورهای عربی به جز نفت، سایر منابع و معادن طبیعی افغانستان را ندارند.
حتی ژاپن از این استعداد سرزمینی برخوردار نیست ولی چون مدیریت پیشرفته و علمی دارد، در جهان، رتبه کم نظیری دارد.