وزارت امور خارجه سوریه اعلام کرد که قطع مجدد آب بیش از یک میلیون شهروند سوری در الحسکه و اطراف آن، یک نوع جنایت جنگی و ضد بشری است.
به گزارش ایرنا، وزارت امور خارجه سوریه دوشنبه شب در صفحه توئیتر خود در واکنش به اقدام ترکیه در قطع آب آشامیدنی به روی بیش از یک میلیون سوری ساکن استان الحسکه (شمال سوریه) نوشت: قطع مجدد آب بیش از یک میلیون شهروند سوری در الحسکه و اطراف آن چیزی جز یک بازی نفرتانگیز و غیرانسانی نیست، چه از سوی شبه نظامیان (قسد) صورت بگیرد و چه از سوب حامیان آن یعنی اشغالگران آمریکایی یا توسط نیروهای اشغالگر ارتش ترکیه و گروههای تروریستی وابسته به آن.
به گزارش خبرگزاری دولتی سوریه «سانا»، وزارتخانه یادشده افزود: قطع مکرر آب یک مجازات دسته جمعی علیه غیرنظامیان به ویژه گروههای آسیبپذیر مانند کودکان، زنان و سالمندان و یک جنایت جنگی و ضد بشریت است.
تحلیل خبر
تغییرات زیست محیطی و در نتیجه بحران آب در سراسر جهان هر روز جدیتر میشود و همین مسئله باعث شده تا فرضیه وقوع جنگهای آینده بر سر آب بیش از پیش به واقعیت نزدیک گردد.
کشور ما نیز با توجه به اینکه در منطقهای گرم و خشک واقع شده، در سالهای اخیر همواره با بحران آب دست به گریبان بوده، به طوری که به ویژه در سه چهار سال اخیر، آثار خشکسالی ها برای مردم بیشتر از گذشته ملموس شده است. تهدید کشت و زرع، کمبود آب آشامیدنی، افزایش تعداد فروچاله ها و پدیده فرونشست زمین، برخاستن ریزگردها، افزایش آتشسوزیها و ... همه و همه از جمله آثاری بوده که در نتیجه کمآبی و خشکسالی در کشور به طور صعودی در حال افزایش است.
سدسازی ترکیه در بالادست ایران از این جهت حائز اهمیت است که هرگونه تصمیم این کشور میتواند تأثیر بسیار جدی در آینده کشور ما در مقوله آب و محیط زیست داشته باشد. دجله و فرات، دو رودی هستند که از کشور ترکیه سرچشمه میگیرند و با عبور از کشور عراق در نهایت به هم پیوسته و در قالب اروند رود در ایران به خلیج فارس میریزند. ترکیه از چند دهه قبل برنامهریزی برای سدسازی و بهرهبرداری از این دو رود را در دستور کار قرار داده و دو سد بزرگ آتاتورک و ایلیسیو را در همین راستا ساخته و وارد مدار بهرهبرداری کرده است. این پروژه که با عنوان پروژه «گاپ» شناخته میشود، طرحی برای احداث 22 سد بر روی دجله و فرات را تعریف کرده است. بنا به ادعای ترکیه، منابع آبی هر کشور هم مانند منابع نفتی متعلق به آن کشور است، بنابراین این کشور حق دارد تا به صورت مستقل درخصوص منابع آبی خود از جمله این دو رود تصمیمگیری کند.
در طرف دیگر اما، تصمیم و اقدام ترکیه به شدت کشورهای پایین دست به ویژه عراق و ایران را تحت تأثیر قرار میدهد. اگرچه ترکیه در پاسخ به دغدغه مقامات بغداد مدعی شده بود که سد مذکور مانع ورود آب به عراق نخواهد شد و صرفاً برای تولید برق استفاده میشود، اما به عنوان مثال طبق گفته کارشناسان، آبگیری کامل سد ایلیسیو، ممکن است که به مرگ تالاب هورالعظیم منجر شود و در نتیجه یک فاجعه زیست محیطی در عراق و ایران رقم بخورد؛ مسئلهای که با آتشسوزیهای پی در پی یکی دو سال اخیر در هورالعظیم عملاً رنگ واقعیت به خود گرفته است، همین طور افزایش خشکی در عراق، هم عراق و هم ایران را بیش از گذشته در معرض پدیده ریزگردها قرار میدهد، به طوری که حتی ممکن است در آینده نه فقط منطقه غرب و جنوب ایران، بلکه کل کشور درگیر این پدیده شود.
فارغ از اینکه ترکیه واقعاً چقدر از آب این دو رود را برای کشورهای پایین دست رها کرده و نیز در حال حاضر چه استفادهای (برای تولید برق یا کشاورزی یا...) از آب سد میکند؛ در عمل هیچ تضمینی وجود ندارد که در آینده این کشور سیاست خود را در مورد میزان آب رهاسازی شده تغییر ندهد یا اینکه از این ابزار به عنوان یک اهرم قدرت و فشار به کشورهای پایین دست به خصوص ایران استفاده نکند! البته این اخطارها را کارشناسان از سالها قبل داده بودند و این هشدارها در قالب مصاحبه و گزارش در رسانههای کشور و از جمله در روزنامه طلوع منتشر شد، اما متاسفانه اقدام جدی برای تضمین منافع ایران در قبال این تصمیم یا حتی تعیین حقابه صورت نگرفت. مسئلهای که در شرق ایران و در مورد هیرمند هم اتفاق افتاد و همچنان اخباری از عدم توجه به حقابه ایران از سوی افغانستان مطرح میشود، اما نگرانیها درخصوص آن همچنان ادامه دارد.
در چنین شرایطی هوشیاری در قبال چنین اقداماتی که ممکن است در آینده گستردهتر و جدیتر شود، به عنوان یک اصل باید در اهداف دیپلماتیک ایران به جد مورد توجه قرار گیرد، چرا که مسلماً دیپلماسی آب در آینده جایگاه مهمتر و حساستری را در دیپلماسی منطقه و جهان خواهد داشت.