عضو هیئت‌علمی دانشگاه شیراز گفت: نتایج بررسی همه‌جانبه جغرافیای استان فارس نشان می‌دهد 17.26 درصد کل مساحت این استان مستعد وقوع سیل است و ازاین‌رو، ضرورت دارد مدل‌سازی مکانی و تهیه نقشه مخاطرات محیطی استان به‌عنوان راهکار مؤثری برای شناسایی مناطق آسیب‌پذیر موردتوجه قرار گیرد.
دکتر حمیدرضا پور قاسمی در گفت‌وگو با ایرنا بابیان این‌که نقشه مولتی- هازارد مخاطرات طبیعی استان فارس را تهیه‌کرده است، افزود: بر اساس نتایج این بررسی علمی، 8.87 درصد سطح استان فارس علاوه بر سیل، به‌طور همزمان در معرض لغزش زمین نیز قرار دارد.
عضو هیئت‌علمی بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط‌زیست دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز گفت: یک درصد سطح استان فارس نیز استعداد وقوع همزمان سیل و آتش‌سوزی جنگل را دارد.
وی ادامه داد: نتایج بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد که 2.67 درصد سطح استان فارس در معرض وقوع همزمان سه خطر سیل، لغزش زمین و آتش‌سوزی جنگل قرار دارد.
پور قاسمی گفت: نتیجه بررسی‌ها درباره شهرستان شیراز نیز گویای آن است که 25.2 درصد سطح این شهرستان حساس به سیل، 1.21 درصد در معرض سیل و آتش‌سوزی جنگل و 18.13 درصد نیز در معرض سیل و زمین‌لغزش است؛ در این میان، 3.57 درصد سطح این شهرستان در معرض هر سه خطر سیل، آتش‌سوزی جنگل و زمین‌لغزش است.
این دانشیار دانشگاه شیراز بابیان این‌که وقوع مخاطرات طبیعی جزو واقعیت‌های زندگی بشری و حقیقتی غیرقابل‌انکار است، گفت: باید با بهره‌گیری از مطالعات علمی، سطح تهدید و خسارات ناشی از این مخاطرات را کاهش داد.
وی یادآور شد: ایران با توجه به وضعیت توپوگرافی، شرایط خاص جغرافیایی و اقلیمی، جزو 10 کشور بلاخیز دنیا است که هرساله با مخاطرات مختلفی مواجه است و مقابله با این مخاطرات مستلزم شناخت صحیح هر مخاطره و عوامل مؤثر بر وقوع آن است.
پور قاسمی گفت: استان فارس نیز از این قاعده مستثنی نیست و به‌طورجدی با انواع مختلفی از مخاطرات طبیعی مواجه است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه شیراز افزود: مدل‌سازی مکانی و تهیه نقشه مخاطرات محیطی استان فارس می‌تواند به‌عنوان یکی از راهکارهای مؤثر و همچنین یک چهارچوب جامع در شناسایی و پیش‌بینی مناطق آسیب‌پذیر، موردتوجه مدیران استانی باشد.
وی گفت: در بیشتر مطالعات انجام شده در حوزه کنترل و مدیریت خطرات طبیعی، تنها یک خطر به‌صورت انفرادی موردبررسی قرارگرفته است و این سبب عدم شناخت جامع وضعیت آسیب‌پذیری منطقه می‌شود؛ این در حالی است که ارزیابی همزمان چند خطر و شناسایی مناطق مستعد آنها می‌تواند به آمایش منطقه و مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز در راستای توسعه پایدار کمک شایانی داشته باشد.
پورقاسمی گفت: با توجه به خسارات مالی و زیست‌محیطی مخاطرات طبیعی، مدل‌سازی همزمان انواع مخاطرات طبیعی و تهیه نقشه‌های خطر آنها در بخش‌های مختلف و حوزه‌های آبخیز استان فارس و حتی در مقیاس کل کشور بسیار ضروری است و بر این اساس تلاش کردم نقشه مولتی - هازارد استان فارس را با تأکید بر سه مخاطره طبیعی سیل، زمین‌لغزش و آتش‌سوزی تهیه کنم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه شیراز گفت: از یافته‌های مهم نقشه مولتی-هازارد تهیه شده به این موضوع اشاره کرد که با دقت بالا سیل گیری دو منطقه دروازه قرآن و سعدی قابل پیش‌بینی بوده است.
پور قاسمی گفت: با مقایسه پیش‌بینی‌های مدل به‌دست‌آمده با اتفاقات اخیر می‌توان گفت این مدل با دقت بالایی قادر است احتمال وقوع این مخاطرات را پیش‌بینی و از بخش مهمی از زیان‌های جبران‌ناپذیر پیشگیری کند.
وی ابراز امیدواری کرد که از یافته‌های این مدل در مدیریت بحران، آمایش سرزمین و مکان‌یابی زیرساخت‌های شهری و توسعه‌ای استان فارس و شهر شیراز استفاده و در طراحی الگوهای اقتصادی- اجتماعی و برنامه‌های توسعه‌ای به کار گرفته شود.
تحلیل خبر
حوزه مدیریت بحران، حوزه‌ای است که هر از چندی با وقوع حوادث طبیعی به بحث روز کشور تبدیل می‌شود؛ هم رسانه‌ها، هم مردم و هم نهادهای دولتی به‌طور ویژه به آن می‌پردازند، لزوم توجه به بخش‌های مختلف این حوزه و به‌کارگیری تجربیات گذشته در پیشگیری از حوادث آینده نقل محافل مردمی و رسانه‌ای می‌شود، جلسات شوراهای مدیریت بحران در سراسر کشور با فواصل زمانی کوتاه‌تر برگزار می‌شود و گزارش اقدامات انجام شده به نهادهای بالادستی ارائه می‌شود؛ اما با وقوع حادثه جدید بازهم غافلگیر می‌شویم و خسارات متعددی به بار می‌آید. پس از چند حادثه مهم یکی‌دوساله اخیر بارها این مسئله مطرح شده و مورد واکاوی و آسیب‌شناسی قرارگرفته است؛ اما نکته‌ای که شاید در این میان بیشتر مغفول مانده باشد توجه به ظرفیت‌های علمی
است.
با نگاهی به ساختار شوراهای مدیریت بحران در کشور، می‌توان دریافت، عمده اعضای این شوراها را مدیران دستگاه‌های اجرایی و عملیاتی تشکیل می‌دهند که قطعاً حضور آنها به علت در اختیار داشتن نیروها و قدرت اجرایی، لازم و ضروری است؛ اما این سؤال مطرح است که چرا در این جلسات از متخصصان علمی و دانشگاهی در حوزه‌های مرتبط با بحران استفاده نمی‌شود؟ بدیهی است اغلب اعضای شوراهای مدیریت بحران دارای تخصص‌های مدیریتی یا تخصص‌های مرتبط با شغل خود هستند، اما به جرأت می‌توان گفت آنها به دلایل مختلف نمی‌توانند به‌اندازه اساتید دانشگاه و تیم‌های علمی و تحقیقاتی دانشگاهی یا مؤسسات دانش‌بنیان در بخش مطالعات و تحقیقات علمی مرتبط با بحران وقت و انرژی صرف کنند؛ بنابراین در شرایط فعلی، شاهد آن هستیم که کار علمی در این مباحث به ندرت و یا به صورت بسیار محدود انجام می‌شود. در مواردی هم که تحقیقات مناسب و ارزشمندی صورت می‌گیرد نمی‌توان امید زیادی به اجرایی شدن و بهره‌گیری از نتایج این تحقیقات در حوزه اجرا داشت، همانطور که این استاد دانشگاه هم فقط ابراز امیدواری کرده‌اند که نتایج این تحقیقات مورداستفاده قرار بگیرد!
بنابراین دعوت از اساتید یا تیم‌های علمی به جلسات مدیریت بحران یا تعریف تحقیقات و پروژه‌های علمی و دانشگاهی در بخش‌های مرتبط با این حوزه به‌شرط وجود تضمین به‌کارگیری و بهره‌گیری از آن در حوزه اجرا می‌تواند یکی از تأثیرگذارترین و مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه محسوب
شود.