فرآیند تصمیم‌گیری سیاست خارجی در دولت‌های توسعه‌یافته اگرچه با پیچیدگی‌های دیوان‌سالارانه مواجه است، اما خروجی آن به شکل تصمیم نهایی خود را نشان می‌دهد و با آفت مراکز متعدد تصمیم‌گیری درگیر نیست، در ایران اما این وضعیت هنوز به سرانجام مشخصی نرسیده و حداقل در حوزه سیاست خارجی بعضاً با تعدد نهادها و موازی‌کاری‌ها مواجه هستیم.
در همین خصوص صادق حسین جابری انصاری معاون امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» با تأکید بر آسیب‌ها و مشکلات در برخی حوزه‌های تصمیم‌گیری سیاست خارجی معتقد است نیاز به یک نگاه تازه و مبتنی بر تحولات جدید ضروری است. جابری انصاری درخصوص موضوع دو تابعیتی‌ها بر این اعتقاد است که امروزه بسیاری از کشورها بیش از آنکه به‌عنوان یک چالش به دو تابعیتی‌ها نگاه کنند به‌عنوان یک فرصت بزرگ به آن می‌نگرند، بنابراین ایرانیان خارج از کشور یک ظرفیت گسترده به شمار می‌روند.
او در ادامه افزود: مسئله دو تابعیتی‌ها یکی از حوزه‌هایی است که بستر امور امنیتی و جاسوسی هم هست، اما اینکه بخشی از این تصویر را به‌کل تصویر تبدیل کنیم، این موضوعی است که نباید اتفاق بیفتد و این مشکلات ما را افزون‌تر خواهد کرد.
معاون وزیر امور خارجه همچنین بر این نظر است که موضوع تبادل زندانیان می‌تواند به‌عنوان یک موضوع مذاکراتی در روابط ایران و آمریکا مطرح باشد، به‌شرط اینکه طرف مقابل به دنبال بازی سیاسی و تاکتیکی و تحت تأثیر قرار دادن افکار عمومی نباشد، بلکه اراده واقعی برای به سرانجام رساندن آن داشته باشد.
وی در رابطه بااینکه آیا محاسبه‌ای در مورد سرمایه مادی و فکری ایرانیان خارج از کشور شده توضیح داد: در مورد رقم سرمایه مادی ایرانیان خارج از کشور ارزیابی دقیقی وجود ندارد اما به‌طور تخمینی و اجمالی به رقم‌هایی از یک و نیم تا دو تریلیون دلار اشاره شده است.
موضوعی که قصد داشتم به آن اشاره کنم این بود که ایرانیان در خارج از کشور پیوند ناگسستنی با ایران دارند و با آنچه حوزه تمدنی و فرهنگی و تاریخی ایران تلقی می‌شود؛ ارتباط عمیقی دارند و به‌طور خلاصه ایران‌دوست هستند. حتی اگر مواضع سیاسی خاصی هم دارند، در مسائلی که مرتبط با هویت، موجودیت و کشور ایران است آن مواضع را وارد بازی خود نمی‌کنند.
جابری‌انصاری ادامه داد: اینکه می‌بینید کسی از مقامات سابق رژیم پهلوی، با هزینه خود از موضوع هسته‌ای و سیاست هسته‌ای ایران در رسانه‌های غربی حمایت می‌کند، این جز پیوند با سرزمین و مسئله ایران چیزی دیگری نیست، به‌رغم همه مسائلی که آن فرد دارد و انتقادهایی که به او وارد است.
طبیعی است که این نگاه و این پیوندها در قشر وسیعی از ایرانیانی که برای شرایط زندگی بهتر به خارج از کشور رفته‌اند، بسیار عمیق‌تر و پررنگ است. حال هریک به دلیلی مهاجرت کرده‌اند که از قدیم‌الایام تا دوران معاصر نیز مهاجرت وجود داشته و امر غیر قاعده‌ای نیست و به یکی از ویژگی‌های جامعه جهانی تبدیل شده است. وی افزود: در این زمینه ما گاهی با بزرگنمایی‌ها و هجمه‌های تبلیغاتی هدایت شده با اهداف خاص مواجهیم که مبتنی بر مفاهیم جنگ روانی است، اما الزاماً این اطلاعاتی که توزیع می‌شود، دقیق نیست و درواقع نوعی نبرد و جنگ روانی هم در جریان است. اصل مسئله مهاجرت امروزه به یک مسئله عادی در دنیا تبدیل شده و میان خیلی از کشورها هم جریان مهاجرت وجود دارد. حتی شاکله برخی از کشورها با مهاجرت شکل‌گرفته و سپس هویت پیداکرده‌اند؛ بنابراین در آن نوع نگاه که اشاره کردم به‌طریق‌اولی نیاز داریم که از مهاجرت به‌عنوان یک امر عجیب‌وغریب مبتنی بر نگاه تردید و توطئه عبور کنیم، این نوع نگاه الزاماً پاسخگوی تحولات زمان و مفاهیم جدید مرتبط با مهاجرت نیست؛ بلکه این یک مسئله اساسی است.
تحلیل خبر
اگر سرمایه دو تریلیون دلاری ایرانیان خارج از کشور به داخل کشور تزریق و سپس مدیریتی برآن اعمال می‌شد تا در جهت تولید و رونق اقتصادی کشور از آن بهره گرفته شود، با شرایط فوق ایده‌آلی مواجه می‌شدیم که در آن با یک اقتصاد پویا و پیش‌رونده، کشور را در سطح عالی توسعه می‌دیدیم.
برای اینکه خوب بتوانیم سرمایه دو تریلیون دلاری هم‌وطنانمان در خارج از کشور را با کل بودجه سال 1389 مقایسه کنیم، خاطرنشان می‌کنیم که بودجه سال 1389 کشور 000/000/270/332/032/17 ریال تصویب شد که اگر دو تریلیون دلار را به ریال تبدیل کنیم و هر دلار را 000/120 ریال در نظر بگیریم و در یکدیگر ضرب کنیم 000/240 تریلیون ریال به دست می‌آید!
حال خودتان این عدد را با هم مقایسه کنید تا به عمق ماجرا پی ببرید.
اگر شرایطی فراهم می‌شد که مردم ما از این سرمایه‌های هم‌وطنانمان در خارج از کشور بهره‌مند می‌شدند و آنها نیز احساس می‌کردند با آوردن سرمایه خود به زادگاه‌شان، هم سود قابل‌انتظار را می‌برند و هم به رشد و توسعه کشورشان کمک می‌کنند، کار عاقلانه و عالمانه‌ای بود.
اینکه چرا حاضر به این کار نیستند ابعاد این چرایی را دستگاه‌های مسئول باید بررسی کنند و در جهت رفع موانع و بسترسازی مناسب جهت جذب آنان اقدام نمایند.