بیش از یک سال و نیم است که جامعه تحت‌فشار پاندمی کووید ۱۹ است و به دلایل مختلفی مردم از نظر روانی شرایط خوبی ندارند و سلامت روان افراد جامعه خصوصاً افرادی که از نظر اقتصادی و جسمی با مشکل مواجه شده‌اند؛ چندان مناسب نیست.
به گزارش تابناک به نقل از ایسنا، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، با بیان اینکه نرخ آسیب‌های روانی- اجتماعی کشور در برخی شاخص‌ها آنقدر بالا هست که به مرز بحران رسیده‌ایم، از هیئت دولت خواست تا در شرایط پاندمی کووید ۱۹ بیمه‌های پایه برای خدمات روانشناسی و مشاوره را وضع کنند.
محمد حاتمی در روز جهانی سلامت روان و آغاز هفته سلامت روان، اظهار کرد: نرخ آسیب‌های روانی ـ اجتماعی کشور در برخی شاخص‌ها آنقدر بالاست که به مرز بحران رسیده‌ایم، لذا برای مسئله سلامت روان نه در طول یک هفته بلکه در طول تمام سال باید فرهنگ‌سازی کنیم.
وی با اشاره به پاندمی کووید ۱۹ و اثرات آن بر سطح سلامت روان مردم، افزود: بیش از یک سال و نیم است جامعه تحت‌فشار این پاندمی است و به دلایل مختلفی مردم از نظر روانی شرایط خوبی ندارند و سلامت روان افراد جامعه خصوصاً افرادی که از نظر اقتصادی و جسمی با مشکل مواجه شده‌اند؛ چندان مناسب نیست و به‌طورکلی مطابق با شاخص‌های مختلف، سلامت روان جامعه را چندان خوب ارزیابی نمی‌کنیم.
افزایش نرخ درگیری با افسردگی، تنهایی، انزواطلبی و وسواس
به گفته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، شاخص‌های تعیین کننده سطح سلامت روان متنوع هستند و نرخ درگیری مردم با برخی شاخص‌ها مثل افسردگی، تنهایی، انزواطلبی و وسواس نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است.
حاتمی با بیان اینکه در شرایط پاندمی کووید ۱۹ مردم نیاز به مشورت، صحبت و گفتگو دارند تا بتوانند با مشاوران مسائل خود را مطرح کنند، تصریح کرد: مداخله در بحران از کارهای مهم روانشناسان و مشاوران است که در این شرایط بسیار ضرورت دارد. خیلی از خانواده‌ها نیاز شدید به خدمات روانشناسی و مشاوره دارند و بخش اعظمی از مردم کشور از این خدمات محروم هستند چراکه نرخ خدمات روانشناسی و مشاوره بالا است و اقشار کم درآمد و دارای مشکلات اقتصادی معمولاً نمی‌توانند این مبالغ را پرداخت کنند.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در ادامه درباره مفهوم «سلامت روان» تعریفی ارائه داد و گفت: سلامت روان یعنی سلامت فکر، اندیشه، عاطفه و رفتار که مؤلفه‌های مهمی دارد و با سلامت جسم در تعامل است. متأسفانه ما برای سلامت روان کمتر برنامه داریم و این در حالی است که یک جامعه سالم نیاز به سلامت روان دارد تا بتواند با امراض جسمانی مقابله کند چراکه بسیاری از امراض جسمانی ریشه روانی دارند.
تشکیل وزارت امور اجتماعی، خانواده و جوانان برای سلامت روان مفید است
وی در بخش دیگر سخنان خود مسئله ساختارسازی در راستای سلامت روان جوامع را بسیار پراهمیت دانست و با بیان اینکه ریشه و اصل هر ساختاری به سیاست‌گذاری و برنامه ریزی در اسناد بالادستی آن جامعه معطوف می‌شود، از اعلام وصول طرح تشکیل وزارت امور اجتماعی، خانواده و جوانان توسط مجلس شورای اسلامی ابراز خرسندی کرد و گفت: اعلام وصول طرح وزارت امور خانواده را به فال نیک می‌گیریم چراکه تشکیل این وزارتخانه یکی از ساختارهایی است که برای سلامت روان مهم است.
مسئله سلامت روان، خانواده، امور اجتماعی و جوانان از اهمیت بالایی برخوردار است، ولی درعین‌حال بی متولی است، حتی اگر متولی هم داشته باشد آنقدر ناهماهنگی و پراکندگی در این موضوعات وجود دارد که در واقع هیچ اثر مثبتی تاکنون نداشته است.
تحلیل خبر
بی‌تعارف و رودربایستی، امروز کشورمان با مشکلات متعددی در حوزه اجتماعی دست به گریبان است؛ مشکلات و معضلاتی همچون حرکت به سمت پیری جمعیت، بیکاری، اعتیاد، افزایش نرخ طلاق و کاهش نرخ ازدواج، عدم نشاط اجتماعی و... نه به این دلیل که با نگاه به اطرافمان قابل مشاهده است، بلکه به استناد هشدارهای کارشناسان، باید بیش از پیش و به طور جد مورد توجه قرار گیرد. در این میان بی‌تردید مقوله بهداشت و سلامت روان جامعه یکی از مهمترین مباحث حوزه اجتماعی و بهداشتی است که مسامحه و سهل‌انگاری در خصوص آن می‌تواند آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیری را به پیکره جامعه و کشور وارد کند.
همانطور که در خبرها آمده، وضعیت سلامت روان مردم کشور در حال حاضر به مرز بحران رسیده و آن طور که رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور گفته، یکی از عوامل مهم آن، شیوع کرونا در یک سال و نیم اخیر بوده است، اما باید توجه داشت که شیوع کرونا در واقع عاملی تشدیدکننده برای این معضل بوده و بی‌شک عوامل و ریشه‌های دیگری نیز در رسیدن وضعیت سلامت روان کشور به شرایط بحران تأثیرگذار بوده است.
بروز مشکلات اقتصادی در کنار مسائل فرهنگی، ضعف آموزش، فقدان یا ضعف تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی در حوزه‌های اجتماعی و طیفی از عوامل بیرونی که از خانواده تا کل جامعه جهانی را شامل می‌شود، می‌تواند در رسیدن به شرایط کنونی دخیل باشد.
یکی از مهمترین مسائل برای برون رفت از شرایط به وجود آمده، استفاده از نظرات کارشناسان، متخصصان و نخبگان جهت ریشه‌یابی و ارائه راهکار علمی و عملی برای حل این معضل است، چرا که بعضاً شاهدیم در هنگام بروز بحران‌ها و مشکلات، متولیان امر به جای طی این مسیر درست و علمی، به راهکارهای موقتی و کوتاه مدت و تصمیمات خلق‌الساعه روی می‌آورند که اگر به بدتر شدن شرایط منجر نشود، کمکی هم به حل ریشه‌ای مشکلات نمی‌کند. نباید فراموش کنیم که برای حل مشکلات در هر حوزه، نیاز به نظر متخصصان آن حوزه و برنامه‌ریزی بر اساس راهکارهای آنها داریم.
مسئله بعد که در تحلیل‌های قبلی نیز به آن اشاره کردیم، خاصیت زنجیره‌ای و دومینویی معضلات و بحران‌های اجتماعی است؛ یعنی هر بحران، خود باعث بروز بحرانی دیگر می‌شود، و بحران جدید اثر دیگر بحران‌ها را تشدید می‌کند؛ بنابراین اگر این زنجیره به موقع و به سرعت قطع نشود، مدیریت بحران‌های به وجود آمده و اثرات جانبی آن مانند دومینویی که در جهات مختلف در حال حرکت است، لحظه به لحظه سخت‌تر خواهد شد، بنابراین سهل‌انگاری و تأخیر در مقابله با این معضلات، بسیار پرهزینه بوده و پذیرفتنی نیست.