اتاق بازرگانی تهران در جدیدترین گزارش خود به بررسی وضعیت تجارت کشور در دهه گذشته پرداخته و آمارها از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ را بررسی کرده است.
به گزارش ایسنا، تجارت کالایی ایران از ابتدای دهه گذشته با تحولات و نوساناتی همراه بوده و همواره اعداد صادرات و واردات تغییر کرده‌اند.
بیشترین ارزش تجاری ایران در سال ۱۳۹۰ و با حجم ۱۰۶ میلیارد دلار به ثبت رسیده است. از این عدد ۴۴ میلیارد دلار مربوط به صادرات و ۶۲ میلیارد دلار مربوط به واردات بوده است. به این ترتیب بخش زیادی از این رکورد تجاری تحت تاثیری آمار بالای واردات به ثبت رسیده
است.
ارزش صادرات ایران از سال ۱۳۹۷ به بعد افت کرد اما این روند در سال ۱۴۰۰ متوقف شد و میزان صادرات کشور به حدود ۴۹ میلیارد دلار رسید. میزان واردات نیز در سالی که گذشته پس از کاهشی که در سال‌های قبل داشت از مرز ۵۳ میلیارد دلار عبور کرد.
در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۲۳ میلیون تن کالای ایرانی به دیگر کشورها صادر شد که از نظر وزنی افزایش ۹ درصدی و از نظر ارزشی افزایش ۴۰ درصدی را به ثبت رساند. همچنین در این مدت حدود ۴۱ میلیون تن کالا به ایران وارد شد که از نظر وزنی افزایش ۳۶ درصدی و از نظر ارزشی افزایش ۲۲ درصدی را نشان می‌دهد. تراز تجاری ایران نیز در این سال برای سومین سال پی در پی منفی باقی ماند.
در سال ۱۴۰۰، پنج کشور چین، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و افغانستان اصلی‌ترین مقاصد صادراتی ایران بوده‌اند به طوری که حدود ۷۵ درصد کالاهای ایرانی به این کشور صادر شد. چین با سهم ۲۹ درصدی اصلی‌ترین وارد کننده کالا از ایران در این سال بود.
عمده‌ترین مبادی واردات ایران در سال ۱۴۰۰ نیز به ترتیب امارات متحده عربی، چین، ترکیه، آلمان و روسیه بوده‌اند. امارات با سهم ۳۱ درصدی اصلی‌ترین صادرکننده کالا به ایران در سال گذشته لقب گرفته است.
در میان کالاهای صادراتی، گاز طبیعی مایع شده، متانول، پلی اتیلن، اوره و شمش آهن و فولاد اصلی‌ترین کالاهایی بوده که به کشورهای دیگر صادر شده است.
در میان کالاهای وارداتی نیز گوشی تلفن همراه، ذرت دامی، گندم معمولی، دانه سویا، روغن آفتاب گردان و کنجاله بیشترین واردات به ایران را داشته‌اند.
تحلیل خبر
چه موقع تراز تجاری کشوری منفی می‌شود؟ اگر کشوری بیشتر از ارزش صادرات خود، واردات داشته باشد اصطلاحاً تراز تجاری آن کشور را منفی می‌گویند. به عبارت دیگر ملاک اصلی، «تراز تجاری» هر کشوری، نتیجه خالص صادرات آن کشور است. چنانچه صادرات بیشتر از واردات باشد، درآمدهای ارزی افزایش یافته و بر ارزش پول ملی تأثیر مثبت خواهد داشت که مؤلفه مهمی در سنجش توانمندی اقتصادی کشور است. در این صورت تراز تجاری مثبت بوده و هر چه مقدار مثبت بیشتر باشد به «مازاد تجاری» بیشتر منجر می‌شود و برعکس اگر واردات، بیشتر از صادرات باشد باعث خروج ارز از کشور شده و هرچه مقدار منفی بیشتر باشد اصطلاحاً «کسری تجاری» یا «شکاف تجاری» بیشتر خواهد بود.
اگر بخواهیم تراز منفی تجاری را به تراز مثبت تغییر دهیم باید در بازاریابی بین‌المللی توفیقات زیادی پیدا کنیم. یعنی باید همه کشورها را تشویق و ترغیب به خرید کالا و محصولات خود کرده و بدین طریق درآمد ارزآوری خود را افزایش دهیم. طبیعتاً برای رسیدن به این موفقیت اقتصادی مهم و سرنوشت‌ساز، که همه کشورها دنبال آن هستند، باید تحولات زیادی در روابط خود با جهان ایجاد کنیم از جمله:
1-دوست‌یابی به جای دشمن‌تراشی: کشورهایی که با هم در صلح و دوستی پایدار به سر می‌برند تمایل به روابط اقتصادی بیشتری دارند و راحت‌تر شریک تجاری یکدیگر می‌شوند. معمولاً فروش کالاها به این کشورها تثبیت شده تر خواهد بود و با اطمینان بیشتری، برنامه دراز مدت تجاری خود را با هم تنظیم می‌کنند. اینکه گفته‌اند هزاران دوست، کم است و یک دشمن زیاد؛ در روابط اقتصادی فردی، ملی و بین‌المللی معنادار است.
2-صادرات محصولات با کیفیت‌تر: اگر چند کشور دارای کالاهای مشابه باشند طبیعی است کالای آن کشور بیشتر خریدار دارد که محصولات آن با کیفیت‌تر باشد. اجناس بنجل و بی‌کیفیت فقط در صورتی از کشوری خریداری می‌شود که نقاط ضعف شدید سیاسی یا اقتصادی و وابستگی خاصی در این معادلات وجود داشته باشد. پس باید کیفیت محصولات و کالاهای خود را این قدر بالا ببریم که در سطح جهانی بدرخشد و خریدار زیاد پیدا کند. بازار جهانی همانند بازار داخلی نیست که مردم را مجبور به خرید خودروهای بی‌کیفیت و گران قیمت کرده و خودروهای باکیفیت جهانی را از دسترس آنها خارج کنیم.
3-بسته‌بندی‌های شیک و جهان‌پسند: علاوه بر کیفیت کالا باید بسته‌بندی آن را هم جذاب کنیم. اگر ما بهترین کالا را تولید کرده ولی با یک بسته‌بندی بدسلیقه و شلخته وارد بازار جهانی کنیم، باز مشتری نخواهد داشت.
4-قیمت مناسب‌تر: به کیفیت عالی کالا و بسته‌بندی زیبا و دلربای آن، باید قیمت مناسب هم اضافه کنیم این سه ویژگی، جذب‌کننده مشتری بوده و باعث افزایش صادرات ما خواهد شد.
5-...
متأسفانه ما در سه سال گذشته صادرات قابل توجه نداشته‌ایم و به خاطر تحریم‌ها و حذف خریداران بین‌المللی، تراز تجاری منفی داشته‌ایم و چون ارز به اندازه مطلوب وارد کشور نشده، موجب افت پول ملی و افزایش تورم شده و فشارهای پی در پی آن بر مردم وارد شده است. اگر می‌خواهیم از این وضعیت خارج شویم باید تحولات زیادی در روابط بین‌المللی خود ایجاد کنیم.