عضو کارگروه ترویج انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: امسال به لحاظ تولید برق نسبت به سال گذشته تفاوتی حاصل نشده، کما اینکه هر سال رشد مصرف داریم، اگر از تابستان قبل تا امسال نیروگاه جدیدی وارد مدار شده باشد، در خوشبینانه‌ترین حالت به میزانی است که بتواند رشد مصرف نسبت به سال قبل را جبران کند، بنابراین به نظر نمی‌رسد امسال مشکل خاموشی حل شود.
محمدامین زنگنه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره تفاوت دیدگاه نسبت به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران و دیگر کشورها اظهار داشت: مشکل اساسی در کشور ما قیمت‌های تکلیفی برق است یعنی وزارت نیرو مجبور است قیمت‌هایی برای برق اعلام کند که از قیمت تمام‌شده و تعرفه‌ها پایین‌تر باشد، مثلاً چند سال پیش متوسط فروش برق به تمامی مشترکین حدود ۸۰ تومان بوده در حالی که در همان سال قیمت پایه خرید تضمینی برق از تجدیدپذیرها توسط وزارت نیرو ۶۳۷ تومان و از نیروگاه حرارتی حدود ۴۵۰ تومان بوده است. قرار بود که دولت این مابه‌التفاوت را جبران کند، مابه‌التفاوت برقی که وزارت نیرو از تولیدکننده گران می‌خرد و به مصرف‌کننده ارزان می‌دهد باید در بودجه سنواتی توسط دولت جبران شود که این اتفاق نیفتاده است و باعث شده کلاً صنعت برق از رده صنعتی که برای سرمایه‌گذاری به‌صرفه باشد، خارج شود.
پروژه‌ها از حالت اقتصادی خارج می‌شوند
وی تصریح کرد: علیرغم اینکه تولیدکنندگان تجدیدپذیر برق خود را با تعرفه بالا می‌فروشند، چون وزارت نیرو بودجه‌ای ندارد که صورت‌وضعیت‌ها را پرداخت کند، پروژه‌ها از حالت اقتصادی خارج می‌شوند و سرمایه‌گذاران حتی در بازگشت سرمایه عادی خود هم دچار مشکل می‌شوند. البته دولت سعی کرده در مورد تجدیدپذیرها با برخی سیاست‌گذاری‌های خاص این نقیصه را جبران کند مثلاً اعلام کرده به نیروگاه‌های تجدیدپذیر سوخت صرفه‌جویی‌شده می‌دهد اما همان هم اجرا نشده است.
بودجه‌ای برای پرداخت پول سرمایه‌گذاران وجود ندارد
عضو کارگروه ترویج انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید کرد: علت اینکه طرح‌های تجدیدپذیر در ایران توسعه زیادی نداشته این است که در واقع بودجه‌ای برای پرداخت پول قراردادهایی که با سرمایه‌گذاران امضا می‌شود، وجود ندارد. بنابراین سرمایه‌گذار هم ادامه نمی‌دهد، به عبارت دیگر مشکل این است که دولت مابه‌التفاوت قیمت تمام‌شده و قیمت فروش را جبران نمی‌کند.
امسال مشکل خاموشی حل نمی‌شود
وی درباره احتمال خاموشی در سال جاری اظهار داشت: امسال به لحاظ تولید برق نسبت به سال گذشته تفاوتی حاصل نشده، کما اینکه هر سال رشد مصرف داریم، اگر از تابستان قبل تا امسال نیروگاه جدیدی وارد مدار شده باشد، در خوشبینانه‌ترین حالت به میزانی است که بتواند رشد مصرف نسبت به سال قبل را جبران کند، بنابراین به نظر نمی‌رسد امسال مشکل خاموشی حل شود. این وضعیت تا چندین سال با کشور همراه است، زیرا برق صنعتی است که سرمایه‌گذاری در آن نیاز به سرمایه عمده دارد و تأمین آن در وضعیت فعلی کشور خیلی سخت است، از طرف دیگر زمان احداث نیروگاه‌های حرارتی طولانی است، بنابراین تا چند سال با این قضیه دست به گریبان هستیم.
رقابت دولت برای تجدیدپذیر نشدن تولید برق
زنگنه تأکید کرد: نمی‌شود تورم ۵۰ درصدی و رکود اقتصادی داشته باشیم اما صنعت برق شکوفا شود، در جهنم اقتصادی کشور نمی‌توان یک تکه بهشت داشته باشیم، مگر اینکه صنعتی باشد که از رانت‌های خاص استفاده کند. بنابراین ساختار اقتصادی کشور اجازه نمی‌دهد به این سمت برویم، زیرا دولت به جای اینکه فقط سیاست‌گذاری کند خودش به عنوان ذی‌ربط وارد بازی می‌شود، مثلاً در صنعت برق به جای سیاست‌گذاری خود هم به عنوان تولیدکننده برق وارد بازی شده و با بخش خصوصی رقابت می‌کند، مسلماً این رقابت پایاپای و عادلانه نیست.
سه مانعی که راه تجدیدپذیرها را سد کرده
وی یادآور شد: اولین مشکل صنعت برق تصدی‌گری دولت است، دولت هم به عنوان تولیدکننده و هم سیاست‌گذار وارد عرصه می‌شود و هر جا تمایل دارد سیاست‌ها را به نفع خود تغییر می‌دهد، مثلاً صادرات برق سودده است و در این اوضاع می‌تواند روزنه امیدبخش خصوصی باشد اما دولت اجازه ورود نمی‌دهد. دومین موضوع بخشی‌نگری است یعنی وزارت نیرو، وزارت نفت، سازمان برنامه، محیط زیست و جهاد کشاورزی هر کدام از منظر خود به تجدیدپذیر نگاه می‌کنند، واقعیت اینکه این صنعت تکنولوژی خوبی برای تولید برق است چون سوخت مصرف نمی‌کند و انتشار آلایندگی و مصرف آب ندارد اما در کشور ما اینگونه به آن نگاه نمی‌کنند، وزارت نیرو وظیفه دارد برق را تولید کند و به دنبال این است با ارزان‌ترین تکنولوژی انجام دهد خود را مسئول تأمین سوخت و حفظ محیط زیست نمی‌داند، وزارت نفت به تأمین برق‌کاری ندارد، تنها درصدد این است پروژه‌های خود را تأمین مالی کند و به جای اینکه هزینه سوخت صرفه‌جویی شده را به تجدیدپذیرها تخصیص دهد صرف پروژه‌های اولویت‌دار صنعت نفت و گاز می‌کند، سازمان برنامه هم که می‌تواند هماهنگ‌کننده این سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها باشد و نقش حاکمیتی را ایفا کند بنا به دلایل مختلفی از حالت سازمان برنامه درآمده و به خاطر کسری بودجه؛ کشور را روزانه اداره می‌کند یعنی ترجیح می‌دهد که کوتاه‌مدت فکر کند.
به گفته این فعال حوزه تجدیدپذیر؛ این صنعت در صورتی رشد می‌کند که بخش‌ها کنار هم قرار گرفته و هماهنگ باشند در حالی که اکنون به علت بخشی‌نگری و مشکلات بین سازمان‌ها هماهنگی وجود ندارد تا این صنعت رشد کند.
تا گاز داریم تجدیدپذیرها منزوی‌اند
وی گفت: مشکل دیگر اینکه به نظر می‌رسد در کشور ما به توسعه پایدار توجهی نمی‌شود، مثلاً تا گاز داریم نیروگاه گازی احداث می‌شود و توجهی به تجدیدپذیر نمی‌شود و این رویه ادامه پیدا دارد تا جایی که در زمستان به کمبود گاز برخوردیم، اگر دوباره ظرفیت تولید گاز کشور بالا برود باز هم به وضعیت سابق برمی‌گردیم، به عبارت دیگر تا گاز داریم که بسوزانیم تجدیدپذیر به حاشیه می‌رود.
هنوز نمی‌دانیم انرژی پاک می‌خواهیم یا خیر؟
زنگنه تأکید کرد: مجموع عوامل تصدی‌گری دولت، بخشی‌نگری ارگان‌های مختلف و عدم توجه به توسعه پایدار باعث شده این صنعت در کشور ما پا نگیرد، در حالی که در کشورهای دیگر برنامه‌هایشان را از ابتدا بلندمدت در نظر می‌گیرند و وقتی به جمع‌بندی می‌رسند، اجرا می‌کنند، در ایران اینگونه نیست، مثلاً هنوز نمی‌دانیم تا ۱۰ سال آینده پلن تأمین برق چیست، قرار است برق توسط چه نیروگاه‌هایی تولید شود، به چه میزان برق نیاز داریم، چقدر از تولید قرار است از نیروگاه گازی، تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی و یا برقابی باشد، درنتیجه برای کارفرما فرقی ندارد که یک سرمایه‌گذار در نیروگاه حرارتی سرمایه‌گذاری کند یا تجدیدپذیر؛ کاری ندارند که سرمایه‌گذاری در راستای اهداف و برنامه است یا خیر، فقط به فکر این هستیم که امروز کشور جلو برود، فردا مهم نیست.
تحلیل خبر
تولید برق از دو دیدگاه قابل بررسی و تحلیل است؛ یکی از نگاه فنی و دیگری از نگاه اجتماعی.
نگاه فنی آنگاه که صرفاً بحث تولید برق از منابع مختلف (انرژی تجدیدپذیر، نیروگاه گازی و یا برقابی) است، زیاد با افکار عمومی سر و کار ندارد اما در همین دیدگاه فنی اگر بحث قیمت تمام شده و قیمت فروش به مردم، مطرح شود و دولت یا بخش خصوصی بخواهند بخشی از مابه‌التفاوت این دو (قیمت تمام شده و قیمت فروش) را از مردم بگیرند و به اصطلاح قیمت برق مصرفی را گران کنند، لاجرم با بازخورد مردم و افکار عمومی مواجه می‌شوند. اینکه گفته شود قیمت تمام شده برق تولیدی 4 الی 6 برابر متوسط فروش قیمت برق به مشترکین است، برای مردم قانع کننده نیست که برای رفع این ضرردهی، مابه‌التفاوت را از مشترکین بگیرند. چرا که مردم به خاطر تورم افسارگسیخته نمی‌دانند درآمد خود را صرف خرید کدام کالا و خدمات کنند و چگونه از پس هزینه‌های چند برابر شده‌ی زندگی خویش برآیند. اما اگر راه دیگری که اجرای برنامه
«قطعی برق» است در پیش گرفته شود تا مقداری در مصرف و هزینه دولت صرفه‌جویی شود، آنگاه است که جنبه اجتماعی پیدا می‌کند یعنی مشاغل مختلف که بدون برق نمی‌توانند فعالیت کنند، برای ساعاتی تعطیل و بیکار شده و اگر تولیدات آنها فسادپذیر باشد، فاسد می‌شوند و خسارت‌های زیادی به تولیدکنندگان وارد می‌شود. لذا کل سیستم اقتصادی کشور با مشکل مضاعف روبرو شده و در جاهای دیگر دولت و ملت دچار ضرر و زیان می‌شوند. از طرف دیگر وسایل و لوازم برقی خانگی مردم با خطر آسیب دیدن مواجه شده و مردم از این حیث نیز گرفتار زیان می‌شوند.
پس دولت باید راهی را در پیش بگیرد که همزمان بتواند جلوی همه این ضرر و زیان‌ها را بگیرد و آرامش روحی و روانی مردم را تأمین کند.