سخنگوی صنعت آب گفت: آورد دجله حدود ۴۳ میلیارد مترمکعب است اما ۳ برابر این آورد یعنی حدود ۱۳۰ میلیارد مترمکعب مخزن برای اهداف ذخیره‌سازی آب از سوی سه کشور بخصوص ترکیه و عراق ایجاد شده است، آورد فرات هم حدود ۳۰ تا ۳۴ میلیارد مترمکعب است که ۵ برابر آن یعنی حدود ۱۷۰ میلیارد مترمکعب بارگذاری مخزن اتفاق افتاده است.
فیروز قاسم‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره پروژه داپ و گاپ و تأثیر آن بر ایران اظهار داشت: کشور ترکیه در راستای سیاست‌های توسعه‌ای پروژه‌هایی را در بخش آب آغاز کرده که از مهمترین آنها داپ و گاپ هستند، داپ در حوزه آبریز رودخانه ارس و گاپ در حوزه آبریز دجله و فرات و در بالادست واقع شده و قرار است آب را ذخیره‌سازی کنند، اگر ترکیه معیارهای زیست محیطی را رعایت نکند در پایین‌دست منجر به اتفاقاتی خواهد شد اما اگر حقابه زیست محیطی تعیین و کشور ترکیه مجاب به رعایت شود؛ از آسیب جلوگیری می‌شود.
وی افزود: پروژه گاپ روی حوزه رودخانه‌های دجله و فرات اجرایی می‌شود، ایران از فرات سهمی ندارد اما 6 درصد از آورد 78 میلیارد مترمکعبی دجله در کشور ما واقع شده است. ما به خاطر اقدامات بشردوستانه و حسن همجواری با کشور عراق در این سهم اندک هم سعی کردیم حقابه زیست محیطی را رعایت کنیم و آب را به سمت پایین‌دست رهاسازی می‌کنیم، اما اجرای پروژه گاپ از سوی ترکیه تبعات زیست محیطی بر پایین‌دست داشته به طوری که شاهد ورود ریزگردها به ایران هستیم.
سخنگوی صنعت آب با اشاره به سدسازی‌های ترکیه، عراق و سوریه بروی دجله و فرات گفت: آورد دجله حدود 43 میلیارد مترمکعب است اما 3 برابر این آورد یعنی حدود 130 میلیارد مترمکعب مخزن برای اهداف ذخیره‌سازی آب از سوی سه کشور بخصوص ترکیه و عراق ایجاد شده است، آورد فرات هم حدود 30 تا 34 میلیارد مترمکعب است که 5 برابر آن یعنی حدود 170 میلیارد مترمکعب بارگذاری مخزن اتفاق افتاده است.
وی با بیان اینکه ما نگران اقدامات سدسازی و ایجاد مخازن بروی دجله و فرات هستیم، خاطرنشان کرد: در بخش ترکیه از طریق دیپلماسی مباحث را دنبال می‌کنیم که تضمین‌هایی حاصل شود تا تبعات زیست محیطی ایران را تهدید نکند، هرچند این تهدیدها فراتر از ایران بوده و کل منطقه را تحت‌الشعاع قرار داده است، چند بار نیز از کشور عراق دعوت رسمی به عمل آوردیم که بتوانیم معاهداتی داشته باشیم تا از تبعات منفی زیست محیطی بر ایران جلوگیری شود اما از سوی مقامات عراق استقبال نشد ولی ما همچنان پیگیر موضوع هستیم.
قاسم‌زاده درباره پیگیری موضوع حقابه و تبعات زیست محیطی از مسیری غیر از دیپلماسی گفت: وزارت نیرو اقدامات خود را در حوزه دیپلماسی انجام می‌دهد، خارج از این مبحث اگر اقدامی متصور باشد در حیطه وظایف وزارت خارجه است و وزارت نیرو دخالتی ندارد. اما قطعاً با کشورهای همسایه در حوزه رودخانه‌های مرزی دیپلماسی آب را پی می‌گیریم و در حال حاضر اقدام دیگری را حداقل در بخش فنی متصور نیستیم و اعتقاد داریم که این مسائل از طریق دیپلماسی حل می‌شود و اقدامات دیگر تأثیرگذاری پایداری نخواهد داشت.
وی تأکید کرد: درهرحال عدم رعایت حقابه محیط زیست علاوه بر تأثیرگذاری روی کمیت و کیفیت منابع آب، منابع آب در دسترس را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، همچنین به دلیل کاهش دبی منجر به کاهش کیفیت آب شده و امکان برداشت از این منابع را سلب می‌کند.
سخنگوی صنعت آب یادآور شد: علاوه بر آسیب‌های زیست محیطی؛ طبیعتاً اگر منابع آبی از یک منطقه حذف شود کیفیت خاک هم به مرور از دست می‌رود، پوشش گیاهی از بین می‌رود و ممکن است کانون‌های ریزگرد در منطقه بوجود آید.
تحلیل خبر
تفاوت سدسازی ایران با کشورهای همسایه ما (عراق، ترکیه، سوریه، افغانستان) این است که ما سدهایمان را بر روی منابع آبی خودمان بنا کردیم و حق هیچ کشوری را به خطر نینداختیم ولی کشورهای همسایه ما بر منابع آبی مشترک و از بالادست سدسازی را آغاز کرده‌اند که در این میان ایران، هم به لحاظ «آبی» و هم به لحاظ «خاکی و تولید ریزگردها» آسیب فراوان دیده و خواهد دید. این در حالی است که ما بیشترین کمک یک طرفه به آنها خصوصاً به عراق، سوریه و افغانستان داشته‌ایم.
از طرف افغانستان آب رود هیرمند به سمت ایران به ویژه استان سیستان و بلوچستان تقریباً قطع شده و بسیاری از مزارع و باغات رو به نابودی رفته و کشاورزان و مشاغل وابسته به آن، کار و کسب خود را از دست داده‌اند ولی کشور ما بیش از 40 سال است میزبان بیش از 5 میلیون نفر افغانی است و با احترام، به آنها کار و شغل و پناه داده و برای بهداشت و درمان و آموزش آنها و فرزندانشان، هزینه‌های هنگفت کرده و می‌کند.
کشور عراق هم که در زمان حکومت صدام و ارتش آن، بیشترین صدمات جانی، مالی، حیثیتی، زیربنایی و ... را به کشور و مردم ما وارد کرد و حتی پس از پایان جنگ نه تنها بدهی‌های ناشی از خسارات وارده، به ما پرداخت نکرد بلکه به صورت‌های مختلف ما به آنها کمک کردیم.
حمایت‌ها و کمک‌های انسانی، مالی، تسلیحاتی و تدارکاتی به سوریه در ده سال گذشته که قابل توصیف نیست. اما اگر سه کشور ترکیه، عراق و سوریه دست به دست هم دهند و با ایجاد سدهای با ظرفیت چند برابری بر روی آبهای دجله و فرات، اطراف ما را خشک کنند نه تنها «آبی» به ایران نمی‌رسد بلکه با خشک شدن زمین‌های مجاور آنها، حجم ریزگردهای چند برابری، آنچنان زندگی را برمردم ایران تنگ و تار خواهد کرد که نه فقط جنوب کشور تا تهران بلکه کل کشور را غیرقابل زندگی و مرگ و میرها را فراوان خواهد کرد. به نظر می‌رسد مسئولان کشور باید برخورد قاطع‌تر و حساب شده تری با اینها داشته باشند که جای «طلب کار» و «بدهکار» عوض نشود و مردم ما بیشتر از این، از ناحیه این کشورها آسیب نبینند.
اگر روسیه و کشورهای همجوار دریاچه خزر، طمع به آبهای آن کرده و سهم ما را از خزر بسیار تقلیل دادند و اگر آمریکا و اروپا طمع به منابع و ذخایر ما دارند، این همسایگان هم به نوعی دیگر و در حد توانشان، مشغول کوچک کردن سفره ما هستند و لذا باید جلوی زیاده‌خواهی را گرفت؛ این زیاده‌خواهی چه از ناحیه غرب باشد چه شرق و چه همسایگان و دیگر کشورها.