مدیرکل ژئودوزی و نقشه برداری زمینی سازمان نقشه برداری کشور: اکنون ۳۰۰ دشت ایران دچار بحران فرونشست زمین است و در برخی از دشت‌های ایران شرایط از فرونشست عبور کرده و مرحله بحرانی ایجاد فروچاله‌ها شده است.
مدیرکل ژئودوزی و نقشه برداری زمینی سازمان نقشه برداری کشور گفت: ایران پنج برابر نرخ جهانی فرونشست دارد که بیشترین فرونشست در استان کرمان است و باید این زنگ خطر جدی گرفته شود.
سیدعبدالرضا سعادت میرمقدم در نشست کارگروه امور زیربنایی در سالن الغدیر استانداری مرکزی در اراک با تاکید بر این نکته که باید از گسترش فرونشست زمین به داخل شهرها جلوگیری شود، افزود: فرونشست زمین به داخل شهر اصفهان نفوذ کرده و در شهری مانند اراک نیز از اطراف درحال پیشروی است که لازم است برای جلوگیری نفوذ این پدیده به داخل شهر تدابیر مناسب اتخاذ شود.
وی با بیان اینکه استان مرکزی نیز حدود پنج درصد با فرونشست زمین درگیر است، گفت: متوسط کشوری فرونشست زمین حدود ۲ و هفت دهم درصد است که سهم استان مرکزی مقداری از متوسط کشوری بالاتر است.
مدیرکل ژئودوزی و نقشه‌برداری زمینی سازمان نقشه برداری کشور ادامه داد: بیشترین نرخ فرونشست در شهرستان اراک ۱۵ و هشت دهم سانتیمتر در سال به وسعت تقریبی ۴۵۰ کیلومترمربع است.
سعادت میرمقدم افزود: فرونشست تاکنون در اطراف اراک شکل گرفته و به سمت داخل شهر در حال گسترش است و باید تدابیری اندیشیده شود که مانع نفوذ فرونشست به داخل شهر شد.
وی با اشاره به اینکه در دیگر شهرهای استان مرکزی از جمله ساوه فرونشست زمین گزارش شده است، ادامه داد: در کمیجان (قهاوند و همدان) بیشترین فرونشست ۱۲ و هشت دهم سانتیمتر به وسعت ۲۷ کیلومترمربع در سال و روستای دهنو سه و ۲ دهم سانتیمتر به وسعت تقریبی ۴۰ کیلومترمربع در سال ثبت شده است.
اکنون ۳۰۰ دشت ایران دچار بحران فرونشست زمین است و در برخی از دشت‌های ایران شرایط از فرونشست عبور کرده و مرحله بحرانی ایجاد فروچاله‌ها شده است.
استان مرکزی با ۲۹ هزار و ۵۳۰ کیلومترمربع وسعت، حدود یک و ۸۲ صدم درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده و براساس آخرین تقسیمات کشوری، این استان دارای ۱۲ شهرستان، ۲۶ بخش، ۳۵ شهر، ۶۶ دهستان، یک‌هزار و ۳۹۴ آبادی دارای سکنه و ۴۶ آبادی خالی از سکنه است.
تحلیل خبر
چرایی نرخ 5 برابریِ جهانیِ پدیده فرونشست در کشور ما
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
موقعی که اعلام می‌شود پدیده فرونشست در ایران پنج برابر نرخ جهانی است یعنی ما از شروع این پدیده خطرناک که محل اسکان و اشتغال مردم را به خطر می‌اندازد و جان و مال آنها را تهدید می‌کند، هیچ اقدام پیشگیرانه و راه علاجی نداشته‌ایم تا اینکه مرحله به مرحله از نرخ «یک برابری» به «پنج برابری» جهانی رسیده‌ایم؟ اگر زمانی که متخصصان و کارشناسان، داده‌های خود را به سمع و نظر مسئولان می‌رساندند، آنها به فکر راه علاج و پیشگیری بودند، امروز کار به این عدد وحشتناک نمی‌رسید و اگر امروز هم کماکان کاری نکنند و به دنبال راه حل و کنترل آن نباشند، یقیناً تا چند سال دیگر اعلام خواهند کرد که پدیده فرونشست در ایران از پنج برابر به اعداد بالاتر و خطرناک‌تری رسیده است. کافی است کشوری که از مرکزش تا استان‌های دیگر روی گسل زلزله قرار دارد، خدای ناکرده با زلزله‌ای در مقیاس ریشتر بالا مواجه شود و با توجه به آمادگی برای فرونشست و پوکی زمین، فاجعه‌ای بسیار وسیع و گسترده رخ دهد، آن موقع چه کسانی پاسخگو خواهند بود؟ چرا مسئولان ذیربط برنامه عملیاتی برای علاج و پیشگیری از پدیده فرونشست زمین را ارائه نمی‌دهند؟ چرا نمی‌گویند مردم چه کار باید بکنند و خودشان چه برنامه‌ای را در دست اقدام دارند؟ با توجه به ادامه یافتن خشکسالی های پی درپی و از طرف دیگر استحصال، استخراج و بیرون کشیدن بی‌رویه آب از زمین و خالی شدن حفره‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی، روز به روز بیشتر با این پدیده مرگبار مواجه خواهیم شد.
حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز که با فرمان غیرکارشناسی یکی از روسای جمهور اسبق در سفرهای استانی صادر شد تیر خلاص به منابع آب‌های زیرزمینی بود که زمینه را برای گسترش پدیده فرونشست در نقاط مختلف کشور فراهم آورد. امروز، چوب آن روز را می‌خوریم و این رویه غیرکارشناسی، ضربات جبران‌ناپذیری به منابع آبی و استحکام و تراکم زمین و به هم زدن تعادل و تناسب سطوح آبی - خاکی وارد کرد که تا سالیان دراز، مردم باید خسارت آن را در منازل، مزارع و صنایع شاهد باشند! بنا به نظر زمین شناسان و متخصصان ذیربط، علل فرونشست زمین چه «طبیعی» و چه «انسانی» باشد، باید با راه‌حل علمی و پیشگیرانه سراغ آن رفت.