دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در بحث هوش مصنوعی خیلی عقب هستیم و باید با سرعت رشد کنیم خودمان مولد شویم که اگر اینگونه نشود دچار شکلی از استعمار می‌شویم.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، همایش الزامات توسعه مدل زبانی بزرگ فارسی «هوش مصنوعی مولد قدرت حکومت‌ها» با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در این همایش درباره تدوین سند هوش مصنوعی اظهار کرد: امروز شاهد سیستم‌های هوش مصنوعی هستیم که نیازهای واقعی و علمی ما را تأمین می‌کند، به جای انسان عمل و حتی تدبیر می‌کند اما باید به یاد داشته باشیم که هوش مصنوعی ساخته ذهن و روح انسان است.
وی به ارائه مثالی در این حوزه پرداخت و ادامه داد: در حوزه حکمرانی ۲۰۷ منبع را شناسایی و ۲۰۰ تعریف حکمرانی را استخراج کرده‌ایم. ۵۱ کلید واژه اصلی نیز استخراج شد که از ماشین‌های متنوع هوش مصنوعی درباره آنها سؤال شد، هر کدام پاسخ‌هایی دادند، تعاریف هوش مصنوعی از منابع دست اول حکمرانی بهتر و دقیق‌تر بود و این تعاریف را به کمک آنها دسته‌بندی کردیم. در مجموع ۲۰ تعریف از هوش مصنوعی دریافت شد که در کنار ۲۰۰ تعریف قبل، به تعریف جامع‌تر در این حوزه رسیدیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: تعریف برگزیده از حکمرانی این است که فرآیندهای شبکه‌ای از سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری (قانون‌گذاری ساختارسازی نگاشت نهادی) تا گفتمان‌سازی، راهبری، هدایت‌گری، نظارت، کنترل و ارزیابی است که با مشارکت سازمان‌های دولتی و ذی‌نفعان مردمی صورت می‌گیرد، بنابراین حکمرانان این عرصه ساختارهای دولتی، بخش خصوصی و ذی‌نفعان مردمی هستند.وی با بیان اینکه الگوی حکمرانی باید مشخص شود، ادامه داد: حکمرانی باید با رویکرد بازتوزیع و تسهیل در سطوح مختلف محلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی مدنظر باشد. اهداف حکمرانی شامل مشارکت عمومی، شفافیت، مسئولیت‌پذیری، قانون‌مندی، امنیت پایدار، رفاه عمومی و اثربخشی است.خسروپناه افزود: اینکه در شورای عالی انقلاب فرهنگی سندی بنویسیم بخشی از حکمرانی است اما از سیاست‌گذاری تا اثربخشی چند فرآیند شبکه‌ای، طولانی، بسیار پیچیده و چند بعدی است. برخی حکومت‌داری را با حکمرانی یکی می‌دانند قطعاً تصوّر اشتباهی دارند، حکمرانی با حکومت‌داری یکسان نیست.
وی درباره اصول حکمرانی هوش مصنوعی حکمت‌بنیان گفت: سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری حکیمانه مبتنی بر علم نافع عقلانی (شامل عقل نظری، عقل عملی، عقل معاش و عقل معاد) در هوش مصنوعی باید مدنظر باشد.دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حکمت معادل انگلیسی ندارد، بیان کرد: حکمت از سیاق علم نافع و مبتنی بر عقل است. سیاست‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی باید بر اساس حکمت باشد که از جنس حقیقت و فضیلت است، باید هوش مصنوعی که طراحی می‌کنیم مبتنی بر حقیقت و فضیلت عمل کند.
خسروپناه با تأکید بر نظارت و ارزیابی با شاخص‌های اهداف، شفافیت، عدالت و مشارکت عمومی تأکید کرد: باید سیستم‌های هوش مصنوعی را به صورت مستمر رصد کنیم، حکمرانان شامل ساختار دولتی، بخش خصوصی و ذی‌نفعان مردمی هستند که باید در سیاست‌گذاری هوش مصنوعی مشارکت داشته باشند. در مدل حکمرانی شورای عالی انقلاب فرهنگی و در سند نگاری هوش مصنوعی، بخش خصوصی و ذی‌نفعان مردمی در سیاست‌گذاری مشارکت دارند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در بحث هوش مصنوعی خیلی عقب هستیم و باید با سرعت رشد کنیم خودمان مولّد شویم که اگر اینگونه نشود دچار شکلی از استعمار می‌شویم. در حال حاضر مهمترین نوع استعمار؛ استعمار نرم است. در دهه اخیر کارهای زیادی انجام شده است اما کافی نیستند که باید ادامه پیدا کند. کار دولت تسهیل گری، نظارت، ارزیابی و هدایت ارزش‌هاست.
وی اضافه کرد: آموزش و گفتمان‌سازی در حکمرانی هوش مصنوعی باید مدنظر باشد. معیارهایی که به هوش مصنوعی می‌دهیم باید بر اساس زیست بوم و فرهنگ ایرانی اسلامی باشد.
خسروپناه گفت: جامعیت هوش مصنوعی نیز باید مدنظر باشد و حوزه‌های نظیر تعلیم و تربیت، دفاعی و امنیتی، کشاورزی، حقوقی، رسانه و فضای مجازی که نیاز به هوش مصنوعی دارند در نظر گرفته شود، البته سیاست‌بسندگی اشتباه است و سیاست‌گذاری، بخشی از چند فرایند است که در درون حکمرانی هوش مصنوعی است.
تحلیل خبر
اگر دیر اقدام کنیم هزینه‌های سنگینی بر کشور تحمیل خواهد شد
سعید جعفری زاده -دانشجوی دکترای هوش مصنوعی دانشگاه اصفهان
در عصر حاضر، هوش مصنوعی به عنوان یکی از پردرآمدترین و پرکاربردترین فناوری‌های جهان مطرح است که به طور گسترده در انواع صنایع و حوزه‌های مختلف به کار می‌رود. در این بستر، اهمیت توسعه و پیشرفت در زمینه هوش مصنوعی بیش از پیش مشخص شده است و اخیراً دولت‌ها و سازمان‌ها برای استفاده بهینه از این فناوری و پیشرو بودن در این عرصه شدیداً در تلاش برای کسب جایگاه مناسب و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز می‌باشند. اخیراً در اخبار می‌بینیم نگرانی‌های بسیاری در زمینه جایگاه ایران در این فناوری از زبان مسئولین مختلف کشوری شنیده می‌شود و این نشان می‌دهد که مسئولین به اهمیت این فناوری در جهان آتی روز به روز بیشتر پی می‌برند!
اما ورود به این فناوری نیازمند فراهم آوردن بسترهای مناسب در کشور می‌باشد. دو ستون اصلی این فناوری جمع آوری و دسترسی مجامع علمی به داده‌های حجیم و امکانات سخت‌افزاری مناسب برای باز تولید چنین مدل‌های عظیمی می‌باشد که متاسفانه در حال حاضر هیچ یک در دسترس نیست!
جزیره‌ای عمل کردن دستگاه‌های دولتی و پراکندگی داده‌های آنها عدم شفافیت در ارائه داده و در دسترس قرار ندادن داده‌های سازمانی از یک طرف و عدم تخصیص بودجه کافی برای ساخت مراکز داده متمرکز و سرورهای پردازشی مناسب (بودجه‌ای در حد بودجه یک وزارت خانه) در این زمینه از چالش‌های اساسی دولت برای محقق شدن هدف گفته شده در این خبر می‌باشد اما با توجه به گفته‌های دبیر عالی شورای انقلاب فرهنگی می‌توان دریافت که بیشتر توجه مسئولین به شروع و تدوین نقشه راهی برای ورود به این عرصه می‌باشد ولی با توجه به رشد غافلگیرکننده این تکنولوژی در صورت اتلاف وقت و عدم ایجاد به موقع بسترهای گفته شده، یقینا در آینده‌ای نه چندان دور علاوه بر عقب ماندگی و مصرف‌گرایی در این عرصه، هزینه‌های سنگینی نیز بر دوش کشور تحمیل خواهد شد مشکلاتی که با توجه به زمزمه‌هایی که هم‌اکنون در سازمان ملل متحد به گوش می‌رسد (محدودسازی ابزارهای هوش مصنوعی همانند محدودیت‌هایی در زمینه تکنولوژی هسته‌ای)، شاید در آینده‌ای نه چندان دور گریبان کشورهایی که دیر به این عرصه ورود می‌کنند را خواهد گرفت، لذا برای تحقق گفته دبیر عالی شورای انقلاب فرهنگی بایستی چند گام به جلو رفته و از گفتمان سازی و تدوین سند و غیره عبور کرده و بیشتر به وادی عمل وارد شویم.