رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: جمهوری اسلامی به دنبال آن است که با توجه به شرایط اقلیمی ایران و جهان، صنایع آب‌بر را از مرکز کشور به سواحل جنوبی انتقال دهد.
به گزارش خبرگزاری مهر، علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، در نشست مشترک با دکتر وان، معاون وزیر ایالتی و رئیس آکادمی علوم و فناوری جمهوری خلق چین و جمعی از اعضای این مرجع علمی کشور چین، اظهار داشت: تغییر اقلیم یکی از مسائل مشترکی است که تمام جهان را درگیر مرده است و ایران و چین می‌توانند درباره آن با یکدیگر همکاری داشته باشند.
وی با تاکید بر اینکه سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت علوم و مجموعه دانشگاه تهران آمادگی همکاری با هیئت‌های علمی چینی در موضوعات زیست‌محیطی را دارند، عنوان کرد: معضل گرد و غبار، یکی از پدیده‌هایی است که منطقه خاورمیانه و به‌ویژه غرب آسیا را تحت تأثیر قرار داده است که البته این پدیده برای کشور چین نیز کاملاً آشنا است؛ به نحوی که در برخی مناطق چین، حتی پیش از همه‌گیری کرونا نیز مشاهده می‌کردیم که مردم در روزهای غبارآلود از ماسک استفاده می‌کردند و با این پدیده سازگار شده بودند.
تحلیل خبر
پیامدهای مثبت و منفی انتقال صنایع به جنوب
وحید جعفری زاده
رئیس سازمان محیط زیست کشور در لابلای صحبت‌های خود در نشست با معاون وزیر ایالتی چین، از برنامه دولت برای انتقال و استقرار صنایع مرکز کشور در مجاورت دریای جنوب خبر داده است. یکی از مشکلاتی که گریبانگیر صنایع آب بر -که عمدتاً هم مرکز نشین هستند- عدم دسترسی به آب کافی است. طی سال‌های قبل، تأمین آب مورد نیاز این صنایع منجر به خشک شدن -یا قرار گرفتن در آستانه خشک شدن- برخی منابع آبی شد. دو مورد از معروف‌ترین این صنایع بی‌تردید ذوب آهن و فولاد سپاهان هستند که همچنان بحث در مورد ادامه کار آنها با توجه به خشکسالی های متوالی و تنش آبی موجود در جریان است.
اکنون که رئیس سازمان محیط زیست کشور از برنامه دولت برای انتقال صنایع مرکز کشور به جنوب و استقرار در سواحل دریاها پرده برداشته، بد نیست به برخی از مهمترین تبعات مثبت و منفی که این اتفاق می‌تواند در پی داشته باشد نگاهی بیندازیم:
- علاوه بر مسئله مصرف آب، یکی از معضلاتی که صنایع بزرگ مرکز کشور ایجاد کرده‌اند، مسئله آلوده کردن هوای شهرهای مجاور آنهاست. از طرفی می دانیم که سالهاست استان‌های جنوبی کشور با مشکل آلودگی هوا -به دلیل وجود صنایع نفتی و پالایشگاه‌ها- و به ویژه پدیده ریزگردها دست و پنجه نرم می‌کنند. بدیهی است با انتقال صنایع آلاینده مرکز به جنوب، این آلودگی افزون‌تر و خطرناک‌تر خواهد شد و شاید حتی کنترل و مهار آن به معضلی بزرگتر تبدیل شود.
- ماهیت کار صنایع به گونه‌ای است که غالباً باعث گرمتر شدن هوا می‌شوند، به ویژه صنایع آب بر که اساساً آب را برای خنک‌کنندگی مخازن و سازه‌های صنعتی خود نیاز دارند؛ می دانیم که همین حالا هم در فصول گرم سال، دمای هوا در جنوب کشور غالباً متجاوز از 45 یا حتی 50 درجه سانتیگراد است و مسلماً اضافه شدن گرمای ناشی از این صنایع، روی گرمتر شدن هوا و سخت‌تر شدن زندگی مردم این مناطق اثرگذار خواهد بود.
- تغییر در اقلیم، معضلی است که در سال‌های اخیر نه تنها ایران، بلکه کل جهان با آن دست به گریبان بوده و بسیاری از کارشناسان عوامل انسانی را موثرترین دلیل این تغییرات می‌دانند. همانطور که رئیس سازمان محیط زیست کشور هم به این نکته اشاره کرده، این تغییرات اقلیمی آثاری ناهنجار و زیان بار برای محیط زیست داشته و جابجایی صنایع مزبور نیز می‌تواند در افزایش شدت این تغییرات اقلیمی یا حتی بروز پدیده‌های جدید پیش بینی نشده مؤثر باشد. به عنوان مثال بحث پسماند صنایع ممکن است با توجه به شرایط اقلیمی خاص جنوب کشور و بالا بودن سطح آب زیرزمینی، آثار مخرب زیست محیطی ایجاد کند. همچنین در صورت عدم مدیریت صحیح ممکن است، در سال‌های آینده مشکلات بحران آب حتی به مناطق جنوب نیز تسری پیدا کند (البته که در حال حاضر هم در آب شرب این مشکلات وجود دارد)
- یکی دیگر از مواردی که می‌تواند به عنوان پیامدهای منفی این انتقال احتمالی تلقی شود، این است که جابجایی چنین صنایع مهمی به جنوب کشور و متمرکز کردن آنها از نظر قواعد پدافند غیرعامل می‌تواند یک آسیب پذیری جدی باشد؛ مخصوصاً اینکه در حال حاضر صنایع مهم نفتی و پتروشیمی هم عمدتاً در همین مناطق متمرکز شده‌اند و اضافه شدن دیگر صنایع مهم و افزایش تمرکز صنایع استراتژیک با توجه به نزدیکی به دریا (مرزهای آبی) می‌تواند به پاشنه آشیل کشور تبدیل شود.
- تغییر در اطلس اشتغال کشور، دیگر پیامدی است که هم دارای جنبه‌های مثبت و هم دارای جنبه‌های منفی است. با جابجایی این صنایع، نیروهای فعلی یا باید محل زندگی خود را جابجا کنند یا باید به دنبال کار جدید بگردند و این خود می‌تواند مسائل و مشکلاتی ایجاد کند.
- طبیعتاً دسترسی راحت‌تر به آب و عدم نیاز به احداث خطوط انتقال آب از دریای جنوب به مرکز کشور (یکی از طرح‌هایی که قبلاً برای رفع مشکل صنایع و بحران آب مطرح شده) یکی از مزایای این جابجایی احتمالی خواهد
بود.
در عین حال از نگرانی‌ها و اختلافات در مرکز کشور (مکان فعلی صنایع) در خصوص تنش آبی کاسته می‌شود.
- دسترسی راحت‌تر به ناوگان حمل و نقل دریایی و تسهیل صادرات و واردات محصولات و مواد اولیه یکی دیگر از مزایای این طرح است.
- همچنین با توجه به محرومیت مناطق جنوبی کشور، در صورت انتقال صنایع به جنوب، می‌توان آنها را ملزم به هزینه بخشی از درآمدشان برای کاهش این محرومیت نمود.
مواردی که مطرح شد، تنها برخی از پیامدهای انتقال احتمالی صنایع از مرکز به مجاورت دریاست. قصد ما از طرح این موارد، در حال حاضر موافقت یا مخالفت با این طرح نیست؛ به ویژه اینکه هنوز جزئیات این طرح فاش نشده؛ بلکه منظور این است که برای اجرای هر طرحی باید همه جوانب آن بررسی شده و از صاحب نظران و پژوهشگران نیز استمداد طلبیده شود تا بهترین تصمیم برای کل مردم کشور اتخاذ گردد.