هرچند برخیها و اغلب صنعتیها عنوان میکنند که افزایش مالیات بر دخانیات، افزایش قاچاق آن را به دنبال دارد، اما متولیان نظام سلامت کشور بارها تأکید کردهاند که طبق تجربیات جهانی، افزایش قیمت دخانیات از طریق مالیات نهتنها باعث افزایش میزان قاچاق در کشور نمیشود، بلکه ثابتشده کاهش مصرف را هم به دنبال خواهد داشت. دکتر غلامرضا حیدری رئیس مرکز پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با ایسنا، بابیان اینکه این باور که افزایش مالیات بر دخانیات و سیگار منجر به افزایش قاچاق میشود، باور غلطی است که در جامعه وجود دارد، گفت: این باور از دو جهت شکل میگیرد؛ جهت اول از سوی صاحبان صنایع دخانی است که نمیخواهند مالیات دخانیات افزایش یابد تا قیمتها ارزان بوده و فروش و تجارتشان بیشتر شود. از طرفی هم افرادی که اطلاعات دقیقی از این حوزه ندارند، بحث سیگار را با صنایع و محصولات دیگر مقایسه و فکر میکنند چون در سایر محصولات افزایش مالیات به افزایش قاچاق منجر میشود، برای سیگار هم همین اتفاق میافتد. درحالیکه تجربه دنیا نشان میدهد که قاچاق سیگار شرایط و برنامهها و راههای خاص خود را دارد و کشورهایی که در کنترل مرزها، کنترل فروش و عرضه محصولات دخانی با مشکل مواجهاند، قاچاق دخانیات در آنها افزایش مییابد و این موضوع باقیمت ارتباطی ندارد.
تحلیل خبر
چنانچه هزینههای سرسامآوری که درمان بیماریهایی نظیر سرطان بر کشور تحمیل میکند را با آنچه بهاصطلاح آسیبهای اقتصادی ناشی از توقف و یا کاهش تولید سیگار با یکدیگر قیاس کنیم، خواهیم دید که این مقایسه مانند سنجش مقدار آب یک حوض با دریاست. ضرر و زیانهای بیشماری که مصرف دخانیات علاوه بر تهدیدهای جدی سلامتی جامعه بر اقتصاد کشور میزند امروزه بر هیچکس پوشیده نیست و میبینیم کشورهایی مانند آمریکا که تولیدات بسیار مواد دخانی دارند، برای مصرف خود آمریکاییها محدودیتهای روزافزونی را قائل میشوند و سالبهسال حلقه مصرف اینگونه مواد را در کشورشان تنگتر میکنند و تنها به فکر صادرات و عرضه سیگار به کشورهای دیگر هستند.
شوربختانه شماری از تصمیمسازان و تصمیمگیران در کشور ما نهتنها برای محدود کردن مصرف دخانیات طرح و برنامهای ارائه نمیکنند؛ بلکه گاهی با اعمال سلیقههای فردی و شخصی موجب افزایش مصرف مواد دخانی بهویژه در میان نسل جوان میشوند و دیدیم که تعدادی از نمایندگان مجلس اخیراً بر آزادسازی قلیان برای عرضه در اماکن عمومی مانند چایخانهها و رستورانها، پافشاری کردند و یک و یا دو دلیل سطحی و مطالعه نشده را بر هزاران دلیل موجه و علمی، ترجیح دادند.
در زمینه قاچاق سیگار نیز باید به راهکارهای اصولی و شناخته شده آن در دنیا توجه کرد، نه ابراز نظراتی که هیچگونه پایه علمی ندارد و در جهان پیشرفته امروز منسوخ و مردود شناخته شده است.