مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بر لزوم تداوم انتشار روزنامهها بهویژه بهصورت چاپی حتی در شرایط بحرانی مانند جنگ تأکید کرد و گفت: توصیه اصلی این است که انتشار به شکل چاپی ادامه یابد، هرچند با حداقل ظرفیت. وی همچنین از رفع اختلالات اخیر در تأمین کاغذ خبر داد و نقش رسانهها در امیدآفرینی و مقابله با شایعات در شرایط فعلی را حیاتی خواند.
هومن عظیمی مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتوگویی با ایسنا، در پاسخ به سوالی درباره عملکرد و وضعیت چاپ مطبوعات در شرایط بحران، به تداوم انتشار روزنامهها بهویژه به صورت چاپی تاکید کرد و گفت: توصیه اصلی معاونت مطبوعاتی حتی در دوران جنگ ۱۲ روزه، تداوم فعالیت روزنامهها و انتشار بهصورت چاپی بود. در شرایط بسیار خاص و اضطراری، انتشار الکترونیکی جایگزین قابل قبولی است اما اولویت با استمرار انتشار چاپی است، حتی با کاهش تعداد صفحات یا حداقل ظرفیت که در آن شرایط منطقی و توجیهپذیر است اما تداوم و انتشار نباید قطع شود.او در پاسخ به پرسشی درباره مشکل کمبود کاغذ که منجر به منتشر نشدن برخی روزنامهها شد، توضیح داد: مشکل کاغذ پیشتر برای همه روزنامهها وجود داشت. اقداماتی با هماهنگی ریاست جمهوری برای اختصاص ارز دولتی جهت واردات کاغذ انجام شده تا نشریات بتوانند کاغذ را با قیمت مناسبتری تهیه کنند.
وی افزود: اختلال ایجادشده در تأمین کاغذ طی جنگ اخیر، اکنون برطرف شده و شرایط به وضعیت متعادلتری بازگشته است. بسیاری از روزنامهها مجبور به استفاده از نیروهای دورکار شدند که ممکن بود بر عملکردشان تأثیر بگذارد اما اکنون مشکلات حل شده و انتظار میرود همه روزنامهها مانند گذشته منتشر شوند.
وی خاطرنشان کرد: اکثر مطبوعات اکنون به صورت چاپی منتشر میشوند، هرچند برخی در آن ۱۲ روز به انتشار دیجیتال روی آوردند.
رسانهها با ارائه تحلیلهای سریع و آرامشبخش مرجعیت خبری را بازگردانند
عظیمی در بخش دیگر گفتوگو با ایسنا درباره رسالت رسانهها در بحران و امیدآفرینی، در پاسخ به چگونگی نقشآفرینی رسانهها و خبرنگاران در جهت ایجاد امید ملی، گفت: رسانهها در این شرایط باید ضمن بیان واقعیات، کار اطلاعرسانی را تقویت کنند. تحقق این امر نیازمند هنر خبرنگار و رسانه است. رعایت استانداردهای خبری برای انتقال اخبار و پوشش رویدادها ضروری است؛ بهگونهای که موجب تشویش اذهان عمومی نشود.
وی عملکرد رسانههای رسمی در دوران اخیر را مثبت ارزیابی کرد و گفت: خوشبختانه به سمت وحدت و همگرایی حرکت کردیم و خروجی رسانههای رسمی بسیار خوب بود. رسانهها با افزایش آگاهی جامعه و واکنش سریع به رویدادها، به جامعه کمک میکنند.
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی درباره نقش رسانهها در مقابله با شایعات به تحلیل سریع رسانهها و لزوم توجه ویژه به فضای مجازی تأکید کرد و گفت: مقابله با شایعات یا انتشار مستقیم نظرات مقامات دشمن در فضای مجازی، نیازمند واکنش و تحلیل سریع رسانههای داخلی است. رسانههای ما باید با ارائه تحلیلهای سریع و آرامشبخش به افکار عمومی، مرجعیت خبری را به رسانههای داخلی بازگردانند و از این ظرفیت مهم بهخوبی استفاده کنند.
تحلیل خبر
رسانهها در جنگ 12 روزه یا جنگ دائمی؟
دکتر محمدمهدی جعفری زاده
هر جنگ نظامی دیر یا زود پایان مییابد اما جنگ رسانهای، نقطه توقف ندارد. نگاهی کنیم به تفاوتها و تشابهات این دو جنگ.
جنگ نظامی، به ویژه اگر یک طرف آن قدرتهای جهانی باشند، برتری توان نظامی در آن با تکیه بر ابزار و ادوات و تجهیزات مدرن و قدرتمند، مشهود و مشخص است و صدالبته دانش پیشرفته روز و نیروهای حرفهای و ماهر، همچنین اقتصاد قوی و کارآمد نیز، در آن نقش اساسی دارد، در جنگ رسانهای هم دقیقاً این سه عامل (ابزار مدرن، دانش و نیروهای حرفهای، اقتصاد قوی) نقش زیربنایی در پیروزی رسانهای و به دست گرفتن زمام افکار عمومی در داخل و در سطح جهان دارد. اینکه یک رسانه و به ویژه مطبوعات، چقدر بتواند بر افکار عمومی تاثیرگذار باشد با سه عامل فوق ارتباط تنگاتنگ دارد. متاسفانه رسانهها و ازجمله مطبوعات ایران در مقایسه با غولهای رسانهای جهان، نه از امکانات، ابزار و تجهیزات مدرن و پیشرفته برخوردارند، نه از جدیدترین نوآوریهای علمی و نیروهای حرفهای و ماهر آموزش دیده در سطح رقابتپذیر بهرهمندند؛ به عنوان مثال در روزنامهای مانند آساهی شیمبون ژاپن 12 هزار قلم به دست دکترا با تخصصهای مختلف، فعالیت میکنند. درحالیکه روزنامههای ایران توانایی تأمین مالی 3 - 2 نفر دکترا هم ندارند. رسانههای مجازی ما نیز حال و روز بهتری ندارند.
اما عامل سوم که «اقتصاد قوی» کشورهای صاحب رسانه است، با نگاهی به اقتصاد بیمار و پرتنش کشور ما، نیاز به توضیح ندارد. رسانهها در ایران خصوصاً روزنامهها که علاوه بر هزینه سایت و فضای مجازی به هزینههای هنگفت چاپ و کاغذ و لیتوگرافی و توزیع و پرسنل و ... نیاز مبرم و لحظه به لحظه دارند و دائما در دام تورم و افزایش قیمتها گرفتارند، در مقایسه با رسانههای دیگر کشورها، بسیار ضعیف و شکننده هستند.
البته جنگ تصویرگری و تحلیل واقعیتها و حقایق با تکیه بر آزادی قلم و اندیشه در کشورهای صاحب رسانههای قدرتمند و اثرگذار، شرط لازم و بستر اصلی درخشندگی و موفقیت آنان است.
جنگ رسانهای، ترکیبی از جنگ فرهنگی، اقتصادی، علمی و اجتماعی است و برخلاف جنگ نظامی که فقط نظامی است، چند بُعدی و همه جانبه است.
مسئولان کشور بعد از جنگ 12 روزه، کاملاً متوجه دوقدرت مهم در این جنگ شدهاند؛ یکی «قدرت مردم» و دیگری «قدرت رسانهها». امید که برای حفظ این دو قدرت، برنامه جدیدی جهت تأمین و جلب رضایت آنها، تدارک ببینند و با گذشت زمان، این دو را به فراموشی نسپارند.