بهزاد مریدی دانش آموخته دکترای زبان شناسی همگانی از دانشگاه دولتی ایروان ارمنستان و دانشجوی فوق دکترای فلسفه و زبان ارتباطات از دانشگاه دولتی مسکوی روسیه است.
او که اصالت لاری دارد، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور شیراز و مدیرگروه زبان شناسی این دانشگاه است.
مریدی همینک مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس است اما در کارنامه خود پژوهش های متعددی در رشته های تخصصی خود دارد.
آنچه در ادامه می خوانید ماحصل گفت و گویی است که فارغ از سمت سازمانی اش و صرفا به عنوان یک شخصیت حقیقی با او داشتیم.
- شما در مراسم رونمایی از 9 جلد از کتابهایتان در لارستان گفتید "این کتابها ادای دینی است به مردم خوب لارستان" به نظر شما اینگونه کتابها و پژوهش های قومیتی چه تاثیری می تواند در جامعه داشته باشد؟
به واسطه تعلق خاطری که به بحث زبان داشتم، ارتباط ناگسستنی آن را با بحث هویت دنبال می کردم. در سال های حضورم در خارج از کشور این بحث را بیشتر لمس کردم و مسائل هویتی مرا بیشتر درگیر کرد. سرگشتگی مسئله ای است که در کشور ما در همه ابعاد زندگی مردم نمود دارد و ریشه های آن هم در حوزه هویتی است، هویت شاخه های گوناگونی مانند هویت فردی، هویت جمعی، هویت صنفی، هویت قومی، هویت ملی، هویت دینی و... دارد که امروزه در هر نسل چند هویت جدید متولد می شود، هر کدام از این هویت ها از ابعاد مختلفی قابل بحث است. به عنوان مثال در بحث هویت صنفی یکی از مسائل مبتلا به جامعه ما این است که بسیاری از افراد می خواهند نقش دیگری را داشته باشند و ادای دیگری را درآورند؛ به جای آنکه جامعه در فرهیختگی اضمحلال پیدا کند، فرهیختگان در جامعه مضمحل می شوند و این بسیاردردناک است. این بی هویتی و سرکشتگی جامعه را نابود می کند.
امروزه هویت مجازی هم در جامعه به وجود آمده و این باعث می شود تا افراد دچار چندگانگی ذهنی و هویتی شوند و این چندگانگی هویتی را به جامعه تسری دهند، بنابراین ممکن است در جامعه 10 میلیون انسان داشته باشیم اما 70 میلیون هویت ببینیم.
در این میان هویت قومی بسیار قابل اعتناست. در اوایل انقلاب و حتی قبل از آن مشکلاتی وجود داشت، اما امروز به برکت انقلاب مرزها، انقلاب و کشورمان مستحکم است اما نیازمند یک بازنگری در حوزه فرهنگ وجود دارد. اگر بحث قومیت ها و خرده فرهنگ ها را جدی نگیریم، عملا هویت ملی نخواهیم داشت و اگر هویت ملی نداشته باشیم تعلق خاطر به مرزها هم وجود نخواهد داشت بنابراین دلیلی هم برای دفاع وجود ندارد. کشور ایران کشوری است با معجون فرهنگی و مشتمل بر تمامی اقوام؛ تعدد خرده فرهنگ ها و هویت های قومی، هویت ملی ما را شکل می دهد و این ریشه ها تنه را استحکام می بخشد.
اگر زبان شناسان و مردم شناسان بیایند و ثابت کنند که شما (اقوام) از این پیکره (کشور) جدا نیستید بلکه عینا در این پیکره جا دارید، آن ها هویتشان را جدی می گیرند و می توانند در کنار هم تنه را قوام دهند. من در مورد لار و منطقه بزرگ لارستان این تصور را داشتم که باید بتواند این هویت را در خود ایجاد کند و امیدوارم این ادای دین را برای جای جای مردم فارس هم بتوانم انجام دهم.
- برگزاری همایش بین المللی زبان شناسی و مردم شناسی لارستان از نقاط برجسته و پررنگ رزومه شماست؛ پس از کسب این تجربه، چه میزان این ظرفیت را می بینید که چنین اتفاق هایی در سایر نقاط استان هم بیفتد؟
فارس یک ایران کوچک شده است و قومیت های مختلفی را در خود جای داده است که این مسئله فارس را از سایر استان ها و شیراز را از سایر کلانشهرها متمایز می کند. در برخی کلانشهرها مانند تبریز و اصفهان تعداد اقوام وجود ندارد و در برخی دیگر کلانشهرها مانند مشهد و تهران، مهاجران اضمحلال پیدا کرده اند یعنی مشهدی یا تهرانی شده اند. اما در شیراز وضعیت به گونه دیگری است و هرکس اصل و ریشه خود را حفظ کرده که این مساله هم خوب است و هم بد. خوب از این جهت که هرکس توانسته هویت قومی خود را نگه دارد و بد از آن جهت که تمام مطالبات قومی و گروهی را هم برای خود حفظ کرده است و این مسئله می تواند مانع تحقق توسعه یافتگی شود. در واقع ما در شیراز در شهری با دیوارهای بلند قومیتی در کنار هم زندگی می کنیم؛ برای اینکه توسعه را ایجاد کنیم گریزی نیست مگر اینکه دیوار را کوتاه کنیم یعنی همان کاری که در کرج و تهرام و مشهد انجام شده است، متاسفانه ما یک مدل توسعه یافتگی نداریم.
ما باید اول باور کنیم که در یک مملکت مقتدر و ارزشمند به نام ایران هستیم، دوم در شهری بسیار ریشه ای به نام شیراز هستیم و باید در کنار هم حرکت کنیم.
بنابراین به اعتقاد من بحث زبان شناسی و مردم شناسی و به طورکل قومیت ها و فرهنگ ها می تواند بسیار مبارک تر از برگزاری بزرگداشت پیگیری شود چرا که یک کار کاملا ریشه ای است و گسیختگی را از بین می برد و می تواند منجر به افزایش تعلق خاطر مردم به مرزها شود.
- جنابعالی در سال 89 در پروژه ای به نام "الگوی همسازی شیعه و سنی در جنوب ایران" همکاری داشته اید، سرانجام این پروژه به کجا رسید؟
متاسفانه این پروژه به نتیجه نرسیده چون رویکرد دستگاهی که با آن ها کار می کردیم، عوض شد ولی مجددا در حال پیگیری آن هستیم و می خواهیم به طور جد آن را به نتیجه برسانیم چون عقیده داریم که کار ارزشمندی است و می تواند برای وحدت و انسجام جامعه ما بسیار موثر واقع شود.
- چگونه می توان این مدل را در عمل اثرگذار کرد؟
وقتی یک مدل وجود داشته باشد، می توان براساس آن تم ساخت و در قالب آثار فرهنگی و هنری تولید محتوا را انجام داد؛ اگر این کار انجام شود قطعا تاثیرگذار خواهد بود.
- شما سابقه کار مطبوعاتی به عنوان سردبیر هفته نامه در لارستان داشته اید؛ کار مطبوعاتی چگونه است؟
در آن سال ها ( سال 79) سعی کردیم علی رغم هجمه های موجود، رویکردی انتقادی و صریح داشته باشیم و بابت آن شبانه روز تلاش می کردیم. کار مطبوعاتی کاری پرهیجان است که دقت نظر زیادی را می طلبد، از هر کار دیگری پویاتر است هر روز شما می تواند با روز دیگر فرق داشته باشد. فکر می کنم کسانی که در مطبوعات فعالیت می کنند همیشه ذهن فعالی خواهند داشت و هیچگاه آلزایمر نمی گیرند!! کار مطبوعاتی کاری پراسترس است که ذهن را قوی می کند چون باید در یک زمان بر روی موضوعات مختلفی تمرکز داشت.
- شما خودتان یک پژوهشگر و استاد دانشگاه هستید، بسیاری از پژوهش ها در کشور ما به پایان نامه ها و یا همایش ها محدود می شود که عمده آن ها پس از پایان کار بایگانی می شوند؛ راهکار شما برای عملی کردن نتایج پژوهش ها چیست؟
گرچه در کشورهای دیگر، از پژوهش های محض به پژوهش های کاربردی می رسند اما در کشور ما به واسطه نداشته های مالی، نگاه ما عمدتا به پژوهش های کاربردی است. ضمیمه برخی از پژوهش ها یک گزارش راهبردی است، این گزارش های 10 الی 20 صفحه ای در واقع نسخه پیچیده ای شده ای هستند برای اجرا. به اعتقاد من وجود این گزارش های راهبردی در کنار پژوهش ها می تواند بسیار راهگشا باشد، بی تردید مدیران ما علاقمند هستند که در حوزه های مختلف به آن ها نسخه داده شود.