ساعت یک بامداد، دوم تیرماه 1395، یک دستگاه اتوبوس که از کرمان به سمت شیراز در حرکت بود، در گردنه لایرز نیریز به دره سقوط کرد. در پی این حادثه 19 سرباز کشته و بیش از این تعداد نیز زخمی شدند. جوانی و سرباز بودن کشتهشدگان موجی از احساسات را در بین مردم و مسئولین برانگیخت!
سرهنگ محمد حسین حمیدی درباره علت حادثه رخداده برای اتوبوس حامل سربازان پادگان آموزشی صفر 5 کرمان در نیریز اعلام کرد: بررسی کارشناسان نشان میدهد که کافی نبودن مهارت راننده در کنترل وسیله و همچنین عدم نصب حفاظ در قوس راه باعث وقوع این حادثه شده است.
حداقل در یک دهه اخیر سالانه حدود 20 هزار ایرانی در اثر تصادفات جادهای جان خود را از دست دادهاند، تا جایی که اخیرا وزیر بهداشت از آن بهعنوان یک «فاجعه ملی» یاد نمود.
آمارها نشان میدهد در دنیا به ازای هر ۱۰ هزار خودرو حدود ۹ نفر کشته میشوند، درحالیکه در ایران به ازای این تعداد خودرو، ۳۷ تن کشته میشوند. اگر میانگین ۲۳ تا ۲۷ هزار کشته در حوادث رانندگی در طول سال را همراه با میانگین ۲۵۰ هزار زخمی این حوادث در نظر بگیریم، گویی هرسال در ایران یک زلزله بزرگ با این مقدار کشته و زخمی اتفاق میافتد. همچنین تعداد تلفات جادهاي كشور در سال با تلفات يك جنگ تمام عیار برابري ميكند.
در مقایسه با برخی از کشورهای آسیایی میتوان گفت: ميزان تلفات تصادفات رانندگی در ايران ۲۵ برابر ژاپن و ۲ برابر ترکيه است. بر اساس آمارهای موجود، خودروهای سبک و سنگین در ایران تا ۱۰۰ برابر بیشتر از برخی کشورهای دنیا با یکدیگر برخورد میکنند. بهعنوانمثال در انگلستان باوجود اینکه تا سه برابر بیشتر از ایران، خودرو وجود دارد، میزان بروز تصادفات تا ۳۲ برابر کمتر است. یعنی میتوان گفت به نسبت خودروهای موجود در ایران، حدود ۱۰۰ برابر بیشتر از انگلستان تصادفات رانندگی رخ میدهد.
اما چه کسانی مقصرند؟!
1- یکی از عوامل مهم حوادث رانندگی، نامناسب بودن جادههای کشور در برخی مناطق است. بنابراین همهکسانی که در سطح کلان در ساخت جادههای امن و استاندارد در کل کشور کوتاهی کردهاند، مقصرند! همهی آنها که در تنظیم و تصویب بودجه کشور سهم وزارت راه را کمتر از حد لازم تصویب نمودند و یا بهدرستی تقسیم نکردند و یا اولویت را به جاهای دیگر دادند، مقصرند!
2- استاندارد نبودن برخی وسایل نقلیه نیز یکی دیگر از عوامل تصادفات رانندگی است. بنابراین همهی آنها که در این قسمت و به «هر نحو» در تولید ماشینهای استاندارد کوتاهی کردهاند مقصرند! آنها که نانشان در تولید ماشینهای غیراستاندارد است؛ آنها که نانشان در وارد کردن ماشینها و قطعات غیراستاندارد است، آنها که ...
3- عامل نیروی انسانی، یعنی خود رانندگان نیز سهم عمدهای در تلفات حوادث رانندگی دارند؛ و همهی آنها که در آموزش و مهارت و ترویج فرهنگ رانندگی کوتاهی کردهاند، مقصرند: آموزش و پرورش، دانشگاه، صدا و سیما، روحانیون و منبریها، پلیس و ... و البته خود رانندگان!
4- پلیس راه و راهنمایی و رانندگی نیز سهم مهمی در کاهش تصادفات میتواند داشته باشد، اگر که به اندازه کافی نیرو داشته باشد و به اندازه کافی نظارت داشته باشد و به اندازه کافی تعهد داشته باشد. پس همهی کسانی که در سه مورد اخیر (جذب نیرو، نظارت، تعهد) در دستگاه پلیس و راهنمایی و رانندگی کوتاهی کردهاند، مقصرند.
5- نمایندگان مجلس، دولت و قوه قضاییه نیز در این ماجرا مقصرند؛ هرکدام به سهم خود! یکی در عدم تنطیم قوانین مناسب، یکی در عدم اجرای درست قانون و دیگری در عدم نظارت دقیق!
باشد که به جای آه و افسوس و پیامهای تسلیت ، فکری برای عوامل و ریشههای حوادث رانندگی کنیم و همهی کسانی که در موارد پنجگانه فوق تصمیمگیرنده هستند به تکاپو و فعالیت وا داشته و در جهت کاهش آمار تلفات جادهای که به یک فاجعه ملی تبدیلشده کمک نماییم.