پیشگیری از وقوع جرم

دراين مقاله سعي كرده ام براي فهم بهتر مبحث از گفته بزرگاني استفاده كنم كه ارزش پيشگيري از وقوع جرم بهتر منعكس شود.

اميدوارم بتوانيم در اين عرصه قدمي برداريم. آيت الله لاريجاني رئيس محترم قوه قضائيه مي فرمايند: «پيشگيري از وقوع جرم بدون تعامل منطقي و همه جانبه قواي مختلف كشور ممكن نيست»كه جمله اي بسيار مهم و درست است و مقام معظم رهبري(مد ظله­ العالي) مي­فرمايند: «وظيفه قوه قضائيه پيشگيري از وقوع جرم، تأمين عدالت و تأمين امنيت است»(که در اصل 156قانون اساسی به آن اشاره شده است) و در جاي ديگر مي فرمايند: «همه ي دستگاه­ها موظف هستند جهت پيشگيري از وقوع جرم با قوه قضائيه همكاري نمايند».

پس با اين بيانات صريح و روشن ديگر جايي براي سؤال و يا عدم همكاري براي هيچ نهاد و يا ارگاني باقي نمي ماند و بايد كمر همت را بست و در راستا وارد عمل شد.  از بحث همكاري كه گذر كنيم وارد بحث و مقوله ي اصلي كه همان پيشگيري از وقوع جرم است مي شويم.

چالش هاي فراواني در زمينه مديريت پيشگيري از وقوع جرم وجود دارد و از مرحله وقوع جرم تا آستانه بازگشت مجرم به جامعه و مرحله بازتواني بايد پيشگيري صورت بگيرد. سازمان هاي مردم نهاد مهم­ترين نهاد مدني و لازمه جامعه مدني هستند و مشاركت هاي مردمي را مي­توانند سازماندهي و نهادينه كنند. در ايران سازمان هاي غيردولتي نوين كه در زمينه پيشگيري از وقوع جرم فعال باشند، در ابتداي راه هستند؛ ولي فعاليت خودجوش سازمان هاي غيردولتي در حمايت از افراد در معرض آسيب،حائز اهميت است.

و اما ستاد مردمي پيشگيري و حفاظت اجتماعي دادگستري كه از اسمش هم پيداست دو وظيفه بزرگ را بر عهده دارد، پيشگيري از وقوع جرم و حفاظت از اجتماع مي­تواند هماهنگ كننده اي بسيار خوب بين تمام اين نهادها باشد و از اين طريق تعاملي خوب و سازنده برقرار سازد.

پيشگيري در لغت به چه معناست؟پيشگيري در لغت به معناي جلوگيري، دفع و جلو مرض را گرفتن مي باشد.

پيشگيري از وقوع جرم در دو مبحث جزاي عمومي و جرم شناسي به صورت متفاوت بررسي مي شود. در جرم شناسي پيشگيري از وقوع جرم را مي توان در هر وضعيتي كه از وقوع جرم جلوگيري مي شود بحث كرد؛ مثل ايجاد محيط امن براي فرزندان، ايجاد آموزش و پرورش و... اما حقوق جزاي عمومي، پيشگيري از وقوع جرم را در بحث اهداف اعمال مجازات ها و اقدامات تأميني بررسي مي كند؛ به اين معنا كه يكي از اهدافي كه با اجراي مجازات ها و اقدامات تأميني دنبال
مي شود،پيشگيري از وقوع بزه مي باشد؛پس به نظر مي رسد كه رابطه اين مبحث در اين دو مقوله به صورت عموم و خصوص مطلق باشد.

ü       اسلام و پيشگیري از وقوع جرم:

يكي از مسائل مورد بحث اسلامي كه جزء فروعات دين هم به شمار مي رود«امربه معروف و نهي از منكر»است؛ اسلام با اين تأسيس كه در آيه 70 سوره توبه به آن اشاره گرديده گامي مهم در پيشگيري از وقوع جرم برمي دارد، همچنين سياستهاي كيفري در شريعت اسلام به دو منظور دنبال مي شود: الف)پيشگيري از ارتكاب گناه از طريق هدايت افراد و ترساندن از روز جزا، تزكيه نفس، امر به معروف و...؛ب) اعمال كيفر در جهت اجراي عدالت، نفي حالت خطرناك، دفع اشخاص فاسد و... بايد توجه داشت كه در شريعت اسلام اولاً دايره ي شمول گناه مستازم كيفري وسيع­تر از جرائم قوانين است؛ لذا سياست كيفري در اين مورد همراه و توأم با پيشگيري است.

 ثانياً كيفرهاي دنيوي و اخروي در حقوق جزاي اسلامي نسبت به مجازات­هاي ساير ملل از قطعيت و حقيقت بيشتري برخوردار است و ثالثاً وجود دو كيفر دنيوي و اخروي واجد جنبه ي پيشگيري براي مسلمان معتقد است.

ادامه دارد...