توسعه و پيشرفت هر جامعه اي در گرو برنامه ريزي و آينده نگري مسئولان و مديران آن كشور است و در اين راستا توسعه راه ها و ايمني آنها نقش تأثيرگذار و بسزايي دارد. امروزه همه كشورهايي كه طعم شيرين توسعه و پيشرفت را چشيده اند در حمل و نقل خود از بهترين امكانات و سرويس دهي برخوردار هستند. اينكه ما در چه مرحله اي و در چه رتبه اي از تحولات در اين بخش قرار داريم، تنها آمار و ارقام و متأسفانه گهگاه حوادث بيانگر واقعيت هستند. حوادثي كه گاه بسيار هولناك و تأسف بار است .
يقينا حادثه دلخراش برخورد دو اتوبوس مسافربري در مسير و يا بهتر بگوييم در بزرگراه تهران - قم كه منجر به مرگ دردناك بيش از 44 تن از هموطنان مان گرديد يكي از اين سري حوادث ناگوار و مرگباري است كه سالانه براساس برآورد كارشناسان موجب مرگ 20 هزار تن از هموطنان و مصدوم و مجروح شدن 300 هزار تن ديگر مي گردد .
البته طبق روال گذشته به محض رخ دادن چنين حوادثي، مطبوعات، راديو و تلويزيون و برخي از سايت ها شروع به انتقاد از برخي مسئولين مي كنند و حتي گاهي كار به مجلس مي كشد. مجلسي ها هم كمي روي آن وقت مي گذارند و بحث هايي مي شود و حتي گروه تحقيق و بررسي نيز راه اندازي مي شود. اما باز آنچه به فراموشي سپرده مي شود، حادثه و مرگ هموطنان است. همين شيوه كار نيز در مقطعي ديگر و جايي ديگر موجب حوادث و يا فاجعه اي ديگر ميشود و باز عده اي در چشم بر هم زدني جان خود را از دست مي دهند. چرا كه رسيدن به آمار سالانه 20 هزار تني در گروه رخ دادن حوادث ناگوار رانندگي در طول شبانه روز و هر روز هفته است .
البته از اولين ساعات حادثه آتش سوزي ناشي از برخورد دو اتوبوس، مسئولين اداره كل راه و شهرسازي و پليس راه قم و تهران و همچنين ديگر دستاندركاران، علت حادثه را تركيدگي لاستيك اتوبوس اسكانياي اصفهان به تهران و انحراف به چپ آن و برخورد با اتوبوس اسكانياي تهران به اردكان اعلام نمودند. همين استدلال و علت، آخرين بار از زبان مهماندار، فرمانده پليس راه نيز روز يكشنبه گذشته اعلام شد، ولي در اين حادثه واقعا چه كساني دخيل هستند؟ اگر هدف، كاهش وقوع حوادث و مرگ و مير و مصدوم و مجروح و حتي زيانهاي مالي آنها باشد، چه كساني بايد پاسخگو باشند؟ وقتي يك علت، فقط همان تركيدگي لاستيك مطرح و عنوان ميشود، پاي خيلي ها وسط مي آيد .
اول آنكه جنس لاستيك و كيفيت آن در چه حدي بوده است؟ در اينجا براساس توجيهات متداول، پاي چيني ها وسط آمده و البته اثر و پيامد تحريم ها هم كه بيش از هر علتي و هر كسي خودنمايي مي كند .
حال نظارت و معاينه فني خودروها (اتوبوس مسافربري) از سوي نهادهايي چون مديريت پايانه ها و شركت هاي مسافربري و حتي پليس راه چه مي شود؟ نقش رانت چيني كه كشتي كشتي جنس نامرغوب، چون لاستيك هاي بيكيفيت چيني را وارد و توزيع مي كند چه مي شود؟
خوب اينها و بسياري از موارد ديگر را مي توان در تركيدگي لاستيك كه تنها يكي از علل حوادث رانندگي در كشور ماست دخيل و عده اي را بازخواست و مقصر و حتي تنبيه و مجازات كرد، اما هميشه مقصر اصلي كسي است و يا تعدادي انگشت شمارند كه در يك حادثه درگيرند .
و اما در تلويزيون در گفتگويي كه پيرامون حادثه برگزار شد، پليس راه علت آتش سوزي را ناشي از نقص فني اتوبوس اسكانيا دانست، اما مديرعامل شركت سازنده اتوبوس قويا آن را تكذيب كرد. در حالي كه قرار دادن قسمت خنك كننده اتوبوس در جلوي آن و انفجار آن به هنگام برخورد، واقعا يك ايراد و عيب است .
اما چه كساني اجازه ساخت و توليد خودروهاي غيراستاندارد و مشكل دار را مي دهند؟ چه كساني با شمارهگذاري آنها موافقت مي كنند كه اين خودروها از سواري تا كاميون و تريلر و اتوبوس، در حوادث جاده اي بر شمار تلفات جاني مي افزايند؟ به راستي چه كسي اجازه تردد به آنها داده است؟
هميشه يك مقصر بيشتر وجود ندارد، راننده و خطاي انساني، اما كسي نمي گويد اين راننده و خطاي انساني، ناشي از اين بوده كه شايد راننده از شرايط فيزيكي و جسمي، روحي و رواني و از سلامت برخوردار نبوده است. آيا با رانندگاني كه به طور علني اعتياد به مواد مخدر دارند و يا مشروبات الكلي مصرف مي كنند، برخورد مي شود؟
و اما بعد از بحث كيفيت و سلامت خودرو و قطعات و راننده، آيا چيزي را كه از آن به عنوان بزرگراه نام مي بريد، واقعا استانداردهاي يك بزرگراه و امكانات آن را دارد؟ آيا رعايت اصول ايمني و فني در آن شده است؟ آيا فاصله لاينها استاندارد است؟ چطور مي توان به مسيري بزرگراه اتلاق كرد كه در برخي مكان هايش فاصله بين خطوط رفت و برگشت به يك متر هم نمي رسد؟ آيا مديران و كارشناسان راهداري، فاصله بين گاردريل ها و جنس آنها و پايه هاي استقرار آنها را تأييد مي كنند؟ نكند باز پاي چيني ها به ميان مي آيد كه جنس گاردريل ها خوب نبوده و چيني است؟ يقينا هم جنس آنها و هم نحوه نصب آنها بايد علمي و فني و از همه مهمتر استاندارد باشد .
خوب مي بينيد در يك حادثه هولناك، چه عواملي نقش دارد و چه كساني بايد پاسخگو باشند. مطمئن باشيد اگر چنين حوادثي در برخي كشورها رخ دهد، وزير است كه دقايقي بعد از حادثه، استعفا مي دهد .
حال بياييد با هم ببينيم چه جاده ها و چه به اصطلاح بزرگراه هايي داريم كه نه تنها شرايط و استانداردهاي بين المللي را ندارند، كه در حد و اندازه هاي بزرگراه تهران - قم هم ايمن نيستند. پس طبيعي است ما بايد 20 برابر استاندارد حوادث جاده اي دنيا، متحمل حوادث و زيان هاي مالي و جاني ناشي از آنها باشيم .
خوب سال تحصيلي آغاز مي شود، مسافرت ها كمي كاهش مي يابد، اما خطر وقوع حوادث ناگوار ناشي از اردوهاي علمي، سياحتي و زيارتي و... مدارس وجود دارد .
بنابراين در اينجا از وزارت آموزش و پرورش استدعا و تقاضا ميشود كه بر نحوه جابجايي دانش آموزان و اياب و ذهاب جمعي و گروهي شان و همچنين برنامه هاي اردوي مدارس نظارت ويژه و خاص نمايد تا خداي ناكرده، چون سنوات گذشته شاهد واژگوني، تصادف و... ناشي از حوادث رانندگي و جادهاي براي فرزندانمان نباشيم .
همچنين از وزير راه و شهرسازي تقاضاي مي شود كه هر چه سريع تر به بازبيني و پيگيري مطالبات مردم در حوزه كاري خويش اقدام نمايد. به ويژه آنكه در استاني چون فارس كه ركورد بيشترين حوادث جاده اي را داراست، مسيرهاي پرپيچ و خم و جاده هاي خطرناك بسيارند و راه سازي در آن بسيار كند و غيراصولي و غير استاندارد صورت گرفته است .