منوچهر حبیبی/ دیروز 31 دسامبر و به عبارت دیگر آخرین روز از سال میلادی 2014 بود. یعنی به همین سرعت یک سال دیگر گذشت. سالی پر از حادثه، رویداد و خبرهای تلخ و شیرین.
و آنچه از برخی حادثه ها ماند، خاطره شد و برخی دیگر نیز به روال معمول، در آینده به خاطره تبدیل میشوند.
در ایران در میان حوادث و رویدادهای مختلف، آنچه بیش از همه در سطح داخلی و بین المللی مطرح بود، مذاکرات هسته ای کشورمان با گروه 1+5 بود که علیرغم تعیین دو زمان برای رسیدن به توافق به سال آینده موکول شده است.
اما در دیگر نقاط دنیا، در آمریکا عمده ترین چالش اوباما، افشای جاسوسی از هم پیمانان و دوستانش بود و درگیر شدن در جنگ دیگری البته با شکل و شیوه ای متفاوت که ظاهرا منحصر به پشتیبانی از نیروها و حمله هوایی در عراق و سوریه علیه داعش است.
در میان بهت و حیرت جهانی، نامشروعترین نظام و حکومت به نام دولت اسلامی که در ابتدا دولت اسلامی عراق و شام نام داشت، در بخشهایی از سوریه و عراق اعلام موجودیت کرد که تا امروز علیرغم شکست های اخیر، همچنان به حیات هراسناکش ادامه میدهد. این رو در عراق و سوریه، جنگ همچنان به شدت ادامه دارد. در سوریه بحران و حضور ده ها گروه و فرقه و داعش، این کشور را چند پاره کرده. همین وضعیت البته به شکل دیگری در عراق ادامه دارد. عراقی که عملا 3 پاره شده، طوری که شیعیان در جنوب، کردها در شمال و شرق و سنی ها در مرکز و غرب و البته بخشهایی هم تحت حکومت داعش است، آن را اداره میکنند.
و اما کمی دورتر، در مصر، بدترین احکام از یک قوه قضاییه کاملا فاسد و دولتی وابسته در سالی که گذشت صادر شد. گاه این احکام، مرگ هواداران گروه طرد شد و افراطی اخوان المسلمین را در پی داشت و مواردی هم حکم به آزادی مجرمینی داده شد که در سرکوبهای خونین نقش داشتند.
عجیب و غیرمنتظره ترین حکم هم، رأی به بی گناهی حسنی مبارک در بیدادگاه مصر بود. که نه دادگستری، که تبعیض و ظلم گستری است.
و اما آزادترین رأی گیری و یا بهتر بگوییم همه پرسی، در اسکاتلند برگزار شد. در حالی که بارها طی سال 2014 شاهد برگزاری انتخاباتهای فرمایشی و شیطنت و تقلب های عوام فریبانه بودیم، مردم اسکاتلند به جدایی از بریتانیا رأی ندادند. در مقابل پذیرش و احترام به رأی و نظر مردم در قاره سبز، طالبان در پاکستان یکی از شنیع ترین و بی رحمانه ترین عملیات تروریستی را با حمله به مدرسه ای در پیشاور که منجر به مرگ 132 دانش آموز و 9 معلم شد، انجام داد تا از داعش و القاعده عقب نماند.
و باز در مرور سالی که گذشت، سقوط هواپیمای مالزی و ناپدید شدن لاشه و مسافران هواپیما در اقیانوس، علیرغم تلاش و تجسس چندین کشور به مدت 50 روز به معمایی تبدیل شد. اما مالزی با سانحه دیگری در هواپیماییاش هم روبرو شد و آن ساقط شدن هواپیمای این کشور در ناحیه ای بود که جدایی طلبان دولت اوکراین در آنجا به جنگ با دولت مرکزی مشغول بودند.
این سانحه دلخراش هم درد و مصیبتی بود که گریبان جامعه جهانی را گرفت. همان مصیبتی که همیشه در گوشه ای از جهان شعله ور میشود و تاکنون چه جان هایی را که نگرفته است. این مصیبت، یعنی جنگ در اوکراین نیز ناشی از رقابت و یا رفاقت شرق و غرب است. شرق با روسیه و هم پیمانانش و غرب با اروپا و آمریکا، جنگی دیگر را این بار در نقطه ای نزدیک و یا بهتر بگوییم در غرب شرق و شرق عرب (اوکراین) برپا کرده اند که جان صدها تن را گرفته و به آواره کردن دهها هزار تن انجامیده است.
البته به روال سنوات گذشته در خاورمیانه بین اسراییل و حماس، موشک پرانی و بمباران هوایی هم جان عده ای بیگناه را گرفت تا آتش این جنگ هم همچنان شعله ور باشد. کمی آن طرفتر در آفریقا در میان گروه های تروریستی، بوکوحرام، شرم آورترین گروگان گیری را با ربودن بیش از 200 دختر نوجوان و جوان انجام داد. هر چند که در این قاره سیاه علاوه بر تروریسم و جنگهای ویرانگر در نیجریه، سومالی و دیگر نقاط از بخت سیاهشان بیماری ابولا هم قربانی های بیشمار گرفته است.
در سیاست بازی، چینیها موفق تر عمل کردند. هر چند که همچنان اولین زندان خبرنگاران هم قلمداد میشود. اما بعد از چین، ترکیه خیلی رندانه از اوضاع به هم ریخته شرق و غرب بر سر اوکراین سود برد و هم برای روس ها ناز کرد و هم پشتیبانی آمریکا و اروپا (ناتو) را پشت سرش داشت.
و اما کمی از حال و هوای جنگ و کشتار و خونریزی ها فاصله بگیریم. در دنیای ورزش، این آلمانیها بودند که با شایستگی به قهرمانی در جام جهانی رسیدند و هواداران به فوتبال را وادار به تحسین خود کردند.
در حوزه علمی و تحقیقات فضایی، عجیبترین رویداد نشستن کاوشگر روی ستاره دنباله دار چوری بود که بعد از ده سال شهاب نورد رَزتا، بشر را به این موفقیت رساند تا به دنبال سرمنشآ دیگری برای آبی باشد که روی زمین هست و هر روز آلوده تر میشود و حیات بشر بیش از پیش با خطر روبروست.
و اما سقوط بهای نفت، یکی از رویدادهای نگران کننده برای بخشهایی از دنیا و یا بهتر بگوییم کشورهایی است که اقتصادشان به شدت وابسته به نفت است. شاید این کاهش بهای نفت را کمتر کسی پیش بینی میکرد، اما پیامد 50 درصدی سقوط بهای نفت از ونزوئلا تا روسیه را متأثر کرده است. طوری که در روسیه سیاستهای جلوگیری از کاهش بهای روبل، حتی آنها را وادار به افزایش بهای مشروبات الکلی و لغو تعطیلات کریسمس دولت کرده است.
خب این موارد، تنها شماری از اتفاقات و رویدادها و حوادث سالی بود که پشت سر گذاشتیم که باید گفت متأسفانه عمدتا تلخ و ناگوار است. حوادثی که بدبختانه در سال جدید میلادی هم با انفعال جامعه جهانی و سیاست بازان، با جنگ در سوریه و عراق، فعالیتهای تروریستی در سراسر دنیا به ویژه آفریقا و خاورمیانه و... ادامه مییابد.
هر چند خبر خوش و ارزشمند مبارزه با دیکتاتوران و حکومتهای ضد مردمی علیرغم تهدیدات و فشارها و اختناق هایی که کم و بیش در برخی نقاط چون زیمبابوه و کره شمالی اعمال میشود خواهیم داشت. رویدادهای امیدوار کننده مثل همیشه در دنیای ورزش، عالم سینما و فرهنگ و عرصه های علمی و... در سال 2015 رخ خواهند داد. یقینا آنچه بیش از مواردی که از آنها ذکری به میان آمد و یا به روال معمول و روزمره رخ میدهند نیر در راه است و اجتناب ناپذیرند. شاید پیروزی و شکستهای غیرمنتظره و یا اختلاس و شرارت و باجگیری، تبانی و زد و بندهایی در عرصههای مختلف باشد. شاید این شگفتی در روسیه رخ دهد که پوتین به عظمت و اقتدار شوروی سابق می اندیشد. شاید هم انگلیسیها و یا فرانسویها. شاید هم آمریکاییها در رقابت حزبیشان و برای رسیدن به ریاست جمهوری سال 2016 به نوعی در سال 2015 شگفتی آفرین و خبرساز شوند. شاید هم...