برابر اصل بیست و دوم قانون اساسی مسکن اشخاص از تعرض مصون می باشد و حتی در مواردی که برای کشف جرم یا دستگیری مجرم اجازه ورود به حریم خصوصی اشخاص داده می شود باید بر مبنای قانون و به حکم مقامات قضایی باشد.
از این رو ورود اشخاص به منزل و املاک دیگران مستلزم کسب اجازه از صاحب یا متصرف آن می باشد و اگر کسی در غیاب صاحب خانه(مالک،متصرف و...)وارد منزل یا ملک دیگران شود و اذن ورود نداشته باشد این ورود غیرقانونی و از حیث کیفری قابل تعقیب است.
موادی از قانون مجازات اسلامی:
ماده580: هر یک از مستخدمین و مأمورین قضایی یا غیرقضایی یا کسی که خدمت دولتی به او ارجاع شده باشد بدون ترتیب قانونی به منزل کسی بدون اجازه و رضای صاحب منزل داخل شود به حبس از یک ماه تا یکسال محکوم خواهد شد مگر اینکه ثابت نماید به امر یکی از رؤسای خود که صلاحیت حکم را داشته است مکره به اطاعت امر او بوده،اقدام کرده است که در این صورت مجازات مزبور در حق آمر اجراء خواهد شد و اگر مرتکب یا سبب وقوع جرم دیگری نیز باشد مجازات آن را نیز خواهد دید و چنانچه این عمل در شب واقع شود مرتکب یا آمر به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
ماده692: هر گاه کسی ملک دیگری را به قهر و غلبه تصرف کند علاوه بر رفع تجاوز به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
ماده691: هر کس به قهر و غلبه داخل ملکی شود که در تصرف دیگری است اعم از آنکه محصور باشد یا نباشد یا در ابتدای ورود به قهر و غلبه نبوده ولی بعد از اخطار متصرف به قهر و غلبه مانده باشد علاوه بر رفع تجاوز حسب مورد به یک تا شش ماه حبس محکوم می شود.هرگاه مرتکبین دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آنها حامل سلاح باشد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.
ماده694: هر کس در منزل یا مسکن دیگری به عنف یا تهدید وارد شود به مجازات شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد و در صورتی که مرتکبین دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آنها حامل سلاح باشد به حبس از یک تا 6سال محکوم می شوند.
* پرسش: اگر مأمورین انتظامی یا اطلاعاتی و سایر مأمورین قضایی یا غیرقضایی بدون ترتیب قانونی و رعایت قانون وارد منزل اشخاص شوند چه ضمانت اجرایی توسط قانون پیش بینی شده است؟
پاسخ: رجوع شود به ماده580در متن.
* پرسش: آیا در حالات بالا میتوان در مقابل مأمور متخلف مقاومت کرد و به اصطلاح دفاع مشروع کرد؟
پاسخ:برابر قانون(ماده157قانون مجازات اسلامی) «مقاومت در برابر قوای انتظامی و دیگر ضابطان دادگستری در مواقعی که مشغول انجام وظیفه خود باشند دفاع محسوب نمی شود لکن هرگاه قوای مزبور از حدود وظیفه خود خارج شوند و حسب ادله و قرائن موجود خوف آن باشد که عملیات آنان موجب قتل،جرح،تعرض به عرض یا ناموس یا مال گردد،دفاع جایز است.» البته باید توجه داشت که دفاع باید متناسب با تجاوز باشد برای مثال هنگامی که مأمور مرتکب جرح به پای کسی میشود نمیتوان برای دفاع با استفاده از اسلحه او را از پای درآورد.
* پرسش: اگر کسی به قصد سرقت وارد منزل دیگری شود ولی قبل از موفقیت در سرقت دستگیر شود میتوان او را به عنوان ورود به عنف تعقیب کرد؟
پاسخ: بله،اگر او به عنوان شروع به سرقت قابل تعقیب نباشد میتوان او را به عنوان ورود به عنف تعقیب و مجازات کرد.
* پرسش: اگر کسی به قهر و اجبار وارد ملک دیگری شود قابل مجازات است؟
پاسخ: بله، هرکس به قهر و غلبه داخل ملکی شود که در تصرف دیگری است اعم از آنکه محصور باشد یا نباشد یا در ابتدای ورود به قهر و غلبه نبوده ولی بعد از اخطار متصرف به قهر و غلبه در ملک باقی مانده باشد علاوه بر رفع تجاوز به مجازات حبس از یک تا شش ماه و اگر دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یکی از آنان حامل سلاح باشد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.
* پرسش: آیا صاحب خانه می تواند بدون اذن و اجازه مستأجر وارد منزل مسکونی استیجاری گردد؟
پاسخ: در اجاره گرچه موجر،مالک عین مستأجره است و تنها منافع آن ملک را به مستأجر انتقال می دهد اما باید توجه داشت که موجر حق ندارد بدون اجازه وارد حریم خصوصی مستأجر شود و عمل او تخلف و جرم است.البته اگر مالک قصد فروش ملک خود را داشته باشد و یا بخواهد وضع ملک را از جهت امکان وجود خرابی یا کسر و نقصان در آن مشاهده نماید و مستأجر مانع از رویت خریدار یا مالک گردد مالک میتواند به دادستان محل وقوع ملک مراجعه و درخواست خود را طرح کند در این حالت با دستور دادستان و حضور مأمورین انتظامی اجازه دیدن ملک به مالک یا خریدار داده خواهد شد.
* پرسش: ایا کسی می تواند به قهر و غلبه وارد ملکی که محصور نیست گردد و برای خود حق ارتفاقی(عبور لوله آب) را تدارک ببیند؟
پاسخ: خیر،برابر ماده691قانون مجازات اسلامی به هیچ وجه کسی نمی تواند بدون اجازه صاحب ملک چه محصور و چه غیرمحصور وارد شود در غیراینصورت به یک تا شش ماه حبس محکوم می گردد و چنانچه واقعاً حق ارتفاقی به صورت عدوانی از این طریق برای خود مهیا نموده باشد (لوله آبی را عدواناً عبور داده باشد)مستند به ماده692 قابل پیگرد و علاوه بر رفع تجاوز و اعاده به وضع سابق به حبس از سه ماه تا یکسال محکوم خواهد شد.(رجوع شود به مواد مذکور)